ΠΑΤΡΑ 1940: Ο δρόμος έχει τη δική του ιστορία
Ημέρες μνήμης πάντα αυτές στο τέλος Οκτωβρίου, με αφορμή ασφαλώς τον εορτασμό του «Οχι», δηλαδή την κήρυξη του πολέμου με τους Ιταλούς και ακολούθως την γερμανική επέμβαση και την κατοχή.
Τα άγρια χρόνια
Μέρες δύσκολες για όλους εκείνους που έζησαν τα άγρια χρόνια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, μέρες που δεν ξεχνιούνται εύκολα. Η ιστορία τους είναι γραμμένη στα κτίρια και στους δρόμους αυτής της πόλης.
Εκεί όπου σήμερα ζούμε μέρες ήσυχες, μέρες ελεύθερες, μέρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο. Σε μια καφετέρια που πίνουμε τον καφέ μας, υπάρχει ένα πεζοδρόμιο που τότε βάφτηκε με αίμα. Σε κάποια οικεία ενός εξ υμών, τότε μαρτυρούσαν άνθρωποι από τα βασανιστήρια στα χέρια κάποιων υπανθρώπων.
Πέρασαν 83 χρόνια και καλό είναι να ξέρουμε τι συνέβη κάποτε σε δρόμους, πλατείες και γειτονιές αυτής της πόλης.
Τα “γερμανικά” κτίρια
– Αράτου και Κορίνθου. Το κτίριο στέγασε την SD, την γερμανική αντικατασκοπία (Sicherheits Dienst – Ες Ντε).
– Κανακάρη μεταξύ Γεροκωστοπούλου και Αγίου Νικολάου, γραφεία των SS.
– Γενναδίου και Αγίου Ανδρέου (σήμερα βενζινάδικο), επιταχθέν κτίριο από τους Ναζί.
– Κανακάρη και Βότση (σήμερα Σύλλογος εθελοντων αιμοδοτών), κτίριο των SS.
– Aσημάκη Φωτήλα και Μεσολογγίου, σε παλιό αρχοντικό, γραφεία της Στρατιωτικής Διοίκησης (Κομαντατούρ).
– Ασημάκη Φωτήλα και Βύρωνος, στο σχολείο (τότε 3ο Γυμνάσιο), ήταν στρατώνες των Ταγμάτων Ασφαλείας. Στις 3/6/1944 δέχθηκε επίθεση από τον ΕΛΑΣ.
– Πλατεία Γεωργίου και Γεροκωστοπούλου (Μέγαρο «Ερμής»), τα γραφεία της Ιταλικής Μεραρχίας.
– Βορείου Ηπείρου και Κορίνθου, γήπεδο Τασσόπουλου, στρατόπεδο συγκέντρωσης Αγγλων αιχμαλώτων από τους Ιταλούς και ακολούθως αποθήκες πυρομαχικών των Γερμανών.
– Πλατεία Αγίου Γεωργίου και 25ης Μαρτίου, υψώνεται η σημαία των ναζί στις 26/4/1941. Στην ίδια πλατεία, όπου 120 χρόνια νωρίτερα είχε υψωθεί η σημαία της επανάστασης του 1821.
– Αγιου Ανδρέου και Αγίου Νικολάου, έδρα του διοικητή της «Μεραρχίας Χίτλερ», στρατηγού Ντίτριχ. Στις 29 Απριλίου 1941 υψώθηκε η Γερμανική πολεμική σημαία της Μεραρχίας του.
– Παπαδιαμαντοπούλου και Κορύλλων, δημοτικό νοσοκομείο Πατρών, επιτάχθηκε και έγινε Στρατιωτικό. Οι ασθενείς πήγαν στο Δημοτικό Βρεφοκομείο και τα ορφανά σε μια αποθήκη όπου αποδεκατίσθηκαν.
– Γηροκομείου, η ομώνυμη Μονή επιτάχθηκε το 1943 και χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη πολεμικού υλικού. Τα κειμήλια και τα έγγραφα της Μονής μεταφέρθηκαν στη Μονή Μπάλα. Τελευταία λειτουργία από τον π. Γερβάσιο Παρασκευόπουλο στις 19/1/1943.
– Γούναρη και Μαραγκοπούλου, δίπλα στον Ι.Ν. Άγιο Αθανασίου, Σταθμός ελέγχου.
– Αγίου Νικολάου και Ρήγα Φεραίου. Εκεί διανυκτέρευσαν το πρώτο βράδυ που ήρθαν στην Πάτρα οι Γερμανοί, επιτάσσοντας το γωνιακό κτίριο απέναντι από του Καραβίτη.
– Στρατώνες κοντά στον Προφήτη Ηλία. Εκτέλεση, στις 13/7/1944 18 κρατουμένων από τους Γερμανούς.
– Πατρών – Κλάους: Προκεχωρημένο φυλάκιο ταγμάτων ασφαλείας στη θέση «Καμίνι – Λιάλιου».
– Δασύλλιο: Εκπομπή ραδιοφωνικών μηνυμάτων της κατοχικής προπαγάνδας από τον Ασύρματο.
– Γεωργίου Ολυμπίου και Μεσολογγίου: Το γυμναστήριο της Παναχαϊκής επιτάχθηκε και λεηλατήθηκε.
– Αγίου Διονυσίου και Νόρμαν (Νυν υπερυψωμένη πλατεία. Παλαιότερα στρατόπεδο, χρησιμοποιήθηκε ως φυλακές.
– Γηροκομείου: Επαυλη Λυμπερόπουλου, χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινή φυλακή ομήρων.
– Λόντου και Παπαδιαμαντοπούλου: Φυλακές «Μαργαρίτη» σε μεσαιωνικού τύπου διώροφο κτίριο.
– Αρόη, παιδικές εξοχές πίσω από τον Αγιο Κωνσταντίνο, στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων των Ιταλών.
– Ψηλαλώνια: Η βόρειος και ανατολική πλευρά έγινε τόπος εκτέλεσης (διά απαγχονισμού) αιχμαλώτων των Ναζί.
– Ρήγα Φεραίου και Σατωβριάνδου, σε παλιό νεοκλασικό, στεγάστηκε η Ιταλική Ασφάλεια (Τσε Εσε). Ονομαζόταν “Μαύρο σπίτι”.
– Δημοτικό σχολείο Εγλυκάδας: Χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για να αποσυμφορηθεί η φυλακή «Μαργαρίτη».
– 12ου Συντάγματος, στρατόπεδο ΚΕΤΧ. Επιτάχθηκε από τους Γερμανούς στο οποίο και στρατοπέδευσαν.
– Παντοκράτορος και Μπουκαούρη, η περίφημη Καζάρμα, σήμερα ανοικτό γήπεδο μπάσκετ, τότε φυλακές.
– Ρήγα Φεραίου και Παπαρρηγοπούλου στον νυν κτίριο του Επιμελητηρίου, φυλακές.
– Μαιζώνος και Γκότση, κτίριο Αρσακείου. Επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως γερμανικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Φέρει ακόμα τους σχετικούς κόκκινους σταυρούς, στην πλευρά της Κορίνθου.
– Νόρμαν και Οθωνος Αμαλίας. Κρατητήρια επί Κατοχής.
– Καρόλου και Τζουρτζ. Εκεί σκοτώθηκαν από βομβαρδισμό, αρκετοί πατρινοί, ανάμεσά τους και τα αδέλφια του Δημήτρη Τόφαλου, Διονύσης και Ιωάννα.
– Μιντιλόγλι: Συμμαχικό αρχηγείο σε βίλα στο Μιντιλόγλι. Στη 1/10/1944 διαταγή παράδοσης των ευζώνων ως αιχμαλώτων πολέμου των συμμάχων από τον Τζέλικο. Παραδόθηκαν κρυφά από τους Γερμανούς όλοι και κλείστηκαν στον Αραξο.
– Μαιζώνος και Ερμού, μέγαρο Ασημακόπουλου: Αγγλική Διοίκηση (Οκτ. 1944)
– Μαιζώνος – Ερμού, μέγαρο Βασίλη Ηλιόπουλου, η διοίκηση της VIII Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ υπό τον αντισ/ρχη Τσικλητήρα (Οκτ. 1944).
Η ύψωση της σημαίας των Ναζί
Κατά ένα τραγικό τρόπο, στο ίδιο σημείο που κατά την παράδοση υψώθηκε η σημαία της Επανάστασης του 1821, στην πλατεία Αγίου Γεωργίου, τέλη Μαρτίου, στο ίδιο ακριβώς σημείο υψώθηκε ακριβώς 120 χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1941, η γερμανική Σημαία με τον αγκυλωτό Σταυρό.
Είναι Σάββατο 26 Απριλίου και οι Γερμανοί που έχουν καταλάβει την Ελλάδα, υψώνουν τη σημαία τους και στην κατακτημένη Πάτρα.
Την «τελετή» παρακολουθεί και καταγράφει ο δημοσιογράφος Δημήτρης Λάγαρης, αρχισυντάκτης της «Πελοποννήσου» που μάλιστα απαθανατίζει την ύψωση της σημαίας με δύο «κλικ». Οι μοναδικές αυτές φωτογραφίες, πραγματικά ντοκουμέντα, διασώθηκαν στο αρχείο του και πριν από μερικά χρόνια δημοσιοποιήθηκαν για πρώτη φορά σε σχετικό αφιέρωμα της «Π».
Στην ιδιόχειρη λεζάντα αναφέρει πως η ύψωση της σημαίας τωνΝαζί έγινε στην οικεία Παπαγιαννοπούλου, που βρισκόταν στην πλατεία Αγίου Γεωργίου, στην πλευρά προς το Ρωμαϊκό Στάδιο, που σήμερα έχει απαλλοτριωθεί, ενώ όλα τα κτίρια έχουν γκρεμιστεί.
- Από την “Π” της 28/10/2014
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
