Πάτρα: Οι πυρκαγιές ξεγύμνωσαν τα πρανή – Οι ακαθάριστοι χείμαρροι καραδοκούν ΑΥΤΟΨΙΑ ΦΩΤΟ

Πελοπόννησος Newsroom

Η Πάτρα ζει ανάμεσα στη θάλασσα και τα βουνά της Αχαΐας. Οι χείμαρροι που τη διασχίζουν δεν είναι απλώς φυσικά ρεύματα νερού· είναι ζωντανοί μάρτυρες της ιστορίας, της ανθρώπινης παρέμβασης και των συνεπειών της αμέλειας. Από τον Σέλεμνο που κατεβαίνει από τις πλαγιές του Ανω Καστριτσίου, έως τον μικρό Παναγίτσα που φτάνει στη θάλασσα της Παραλίας, κάθε χείμαρρος κουβαλάει δεκαετίες πλημμυρών, καταστροφών αλλά και επιστημονικών προσπαθειών προστασίας.

Των ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ και ΠΡΟΚΟΠΗ ΚΟΓΚΟΥ

Οι χείμαρροι, παρότι έχουν δεχθεί σημαντικές παρεμβάσεις από τη Δασική Υπηρεσία, παραμένουν ευάλωτοι. Το καλοκαίρι που πέρασε, οι πυρκαγιές κατέστρεψαν δασικές εκτάσεις, αφήνοντας γυμνά εδάφη και αυξάνοντας τον κίνδυνο διάβρωσης. Ταυτόχρονα, οι κοίτες κάποιων χειμάρρων παραμένουν γεμάτες καλάμια, δέντρα, θάμνους, φερτά υλικά, σκουπίδια και μπάζα, πολλαπλασιάζοντας την πιθανότητα πλημμύρας. Οι πολίτες ανησυχούν: η φύση θυμάται, και η Πάτρα κινδυνεύει να ξαναζήσει στιγμές καταστροφής.

Σέλεμνος: Από Ανω Καστρίτσι στη θάλασσα
Ο Σέλεμνος πηγάζει από την κοινότητα Ανω Καστριτσίου και διασχίζει το Κάτω Καστρίτσι, το Ρίο και το Ακταίο, πριν εκβάλει δίπλα στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης τσιμέντου. Στις έντονες βροχοπτώσεις του παρελθόντος, η ορεινή λεκάνη απορροής με τις γυμνές πλαγιές και τις έντονες κλίσεις μετέτρεπε τον χείμαρρο σε ανεξέλεγκτο όγκο νερού, παρασύροντας χώματα και βράχους. Το αποτέλεσμα ήταν πλημμύρες σε πεδινές καλλιέργειες και οικισμούς, περιοχές που σήμερα φιλοξενούν το Πανεπιστήμιο Πατρών. Τις δεκαετίες 1960–1970, η Δασική Υπηρεσία κατασκεύασε λιθόδμητα φράγματα και προχώρησε σε αναδασώσεις για τη σταθεροποίηση των πρανών, μειώνοντας τη διάβρωση. Σήμερα ο Σέλεμνος μοιάζει με μεγάλο ρυάκι, ήρεμος και ακίνδυνος.

Χάραδρος: Το φυσικό όριο του Πανεπιστημίου
Ο Χάραδρος πηγάζει από το Παναχαϊκό, ανάμεσα στο Ανω Καστρίτσι και το Βελβίτσι, και εκβάλλει κοντά στις Δάφνες, σχηματίζοντας το δυτικό όριο του Πανεπιστημίου Πατρών. Πριν τις παρεμβάσεις της Δασικής Υπηρεσίας (1980–1992), ο Χάραδρος προκαλούσε πλημμύρες σε αγροτικές και κατοικημένες περιοχές. Με την κατασκευή φραγμάτων και τη διευθέτηση της ορεινής κοίτης, η ορμή των νερών μειώθηκε, καθιστώντας τον περισσότερο φυσικό όριο της πανεπιστημιούπολης και λιγότερο επικίνδυνο.

Μείλιχος: Ο μικρός, αλλά σημαντικός
Ο Μείλιχος πηγάζει από το Παναχαϊκό, ανάμεσα στις περιοχές Βούντενη και Συχαινές, και καταλήγει μέσω της Αγυιάς στη θαλάσσια περιοχή της παλιάς Τερψιθέας. Αν και μικρός, η γειτνίασή του με κατοικημένες περιοχές και τον παλιό σκουπιδότοπο της Ξερόλακκας τον κατέστησε πηγή ανησυχίας. Οι έντονες βροχοπτώσεις προκαλούσαν υπερχειλίσεις και κίνδυνο ρύπανσης του εδάφους και των υπόγειων υδροφορέων. Η Δασική Υπηρεσία προχώρησε σε φυτεύσεις δασικών ειδών στις γυμνές πλαγιές, συγκρατώντας το έδαφος και περιορίζοντας τη μεταφορά φερτών υλικών. Σήμερα ρέει πιο ήρεμα, αλλά παραμένει κρίσιμος για την υδρολογική ισορροπία της περιοχής.

Διακονιάρης: Το φόβητρο της δυτικής Πάτρας
Ο Διακονιάρης σχηματίζεται από τη συμβολή δύο χειμάρρων που πηγάζουν στο Παναχαϊκό, στην περιοχή της Ελεκίστρας και του Ρωμανού, και εκβάλλει στον Πατραϊκό Κόλπο μέσω της κοίτης του Γλαύκου. Στις αεροφωτογραφίες του 1945 η πεδινή κοίτη είχε πλάτος περίπου 20 μέτρα και προκαλούσε σοβαρές πλημμύρες στις πεδινές οικιστικές και αγροτικές εκτάσεις. Τη δεκαετία 1970-1980, η πεδινή κοίτη του παραπόταμου Ελεκιστριανού εκτράπηκε στη κοίτη του Γλαύκου, ενώ στην ορεινή κοίτη κατασκευάστηκαν φράγματα και έγιναν αναδασώσεις για σταθεροποίηση των πρανών. Το τελευταίο φράγμα ολοκληρώθηκε το 1992, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο πλημμυρών.

Γλαύκος: Ο μεγάλος ποταμός της πόλης
Ο Γλαύκος πηγάζει από τις πλαγιές του Παναχαϊκού και κατεβαίνει προς τη νότια πλευρά της Πάτρας, εκβάλλοντας στην περιοχή των Ιτεών. Στο παρελθόν παρασέρνονταν χώματα, κλαδιά και βράχοι, προκαλώντας ζημιές σε αγρούς και κατοικίες. Από τη δεκαετία του 1970 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Δασική Υπηρεσία κατασκεύασε λιθόδμητα φράγματα και προχώρησε σε αναδασώσεις για να μειωθεί η ταχύτητα των νερών και η διάβρωση. Σήμερα δεν προκαλεί τις παλιές καταστροφές, αλλά η κλιματική αλλαγή και η άναρχη δόμηση αυξάνουν τον κίνδυνο ακραίων πλημμυρικών φαινομένων. Ο Γλαύκος παραμένει «ζωντανός οργανισμός», υπενθυμίζοντας ότι η πρόληψη και η σεβαστή ανθρώπινη παρέμβαση είναι απαραίτητες.

Γλαύκος: Ξεκίνησε ο καθαρισμός

Ετσι ήταν μέχρι πριν από λίγες ημέρες, η κοίτη του Γλαύκου: Γεμάτη βλάστηση, σκουπίδια και φερτά υλικά, προκαλώντας ανησυχία στους κατοίκους. Τα συνεργεία ξεκίνησαν τον καθαρισμό, καθησυχάζοντας τον κόσμο και προλαμβάνοντας κινδύνους πλημμύρας. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας υλοποιεί πρόγραμμα έργων ύψους 41 εκατ. ευρώ για τις πυρόπληκτες περιοχές Αχαΐας, Αιτωλοακαρνανίας και Ηλείας, περιλαμβάνοντας καθαρισμούς χειμάρρων, αποκατάσταση εκβολών του Πείρου, επαρχιακών οδών και τμημάτων της παλαιάς εθνικής οδού Πατρών–Πύργου, ενισχύοντας την ασφάλεια των περιοχών. Η πρόληψη και η φροντίδα των χείμαρρων είναι ζήτημα ζωής και ασφάλειας.

Η κοίτη του Γλαύκου παραμένει γεμάτη σκουπίδια, ακόμα και εγκαταλελειμμένους… καναπέδες, προκαλώντας ανησυχία στους κατοίκους για τον κίνδυνο πλημμυρών. Η συγκέντρωση φερτών υλικών και απορριμμάτων επιδεινώνει τα προβλήματα κατά τις έντονες βροχοπτώσεις, περιορίζοντας την ομαλή ροή των νερών. Οι περίοικοι διαμαρτύρονται για την εικόνα αυτή και ζητούν άμεσο καθαρισμό, τονίζοντας ότι η κοίτη ενός χειμάρρου δεν είναι… χωματερή. Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη: Αδρανή υλικά, ελαστικά, ξύλα, πλαστικά, καναπέδες, ακόμα και… τουαλέτες αποχωρητηρίων, βρίσκει κανείς διάσπαρτα δίπλα στην κοίτη και μέσα στο πράσινο…

Μείλιχος: Γεμάτος σκουπίδια και φερτά υλικά

Η κοίτη του Μείλιχου, παρά το μικρό του μέγεθος, συγκεντρώνει σκουπίδια και φερτά υλικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμυρών σε κατοικίες και δρόμους της γύρω περιοχής. Οι περίοικοι διαμαρτύρονται έντονα για την κατάσταση, που καθιστά επικίνδυνη τη γειτονιά ιδιαίτερα κατά τις έντονες βροχοπτώσεις. Η σωστή διαχείριση της λεκάνης απορροής και ο καθαρισμός της κοίτης θεωρούνται απαραίτητα για την προστασία της περιοχής. Παρά το μικρό του μέγεθος, ο Μείλιχος παραμένει κρίσιμος κρίκος στο δίκτυο των χειμάρρων της Πάτρας, υπογραμμίζοντας ότι κάθε ρέμα, μεγάλο ή μικρό, χρειάζεται προσοχή και φροντίδα.

Χάραδρος: Πυκνή βλάστηση και δένδρα

Η κοίτη του Χάραδρου είναι καλυμμένη με πυκνή βλάστηση και δέντρα που, αν και δημιουργούν όμορφο φυσικό τοπίο, περιορίζουν την ομαλή ροή των νερών κατά τις έντονες βροχοπτώσεις. Η συσσώρευση φυτικών υλικών αυξάνει τον κίνδυνο υπερχειλίσεων και πλημμυρών στις γύρω περιοχές. Οι κάτοικοι παρακολουθούν με προσοχή την κοίτη και επισημαίνουν την ανάγκη τακτικής παρέμβασης για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων. Η φροντίδα της λεκάνης απορροής παραμένει κρίσιμη για την πρόληψη καταστροφών και την προστασία των γειτονιών.

Βλάστηση στην κοίτη του Χάραδρου. Οπως σημειώνει η Οικολογική Κίνηση Πάτρας: «Η φυσική αναδάσωση (και κατ΄εξαίρεση, τεχνητή όπου δεν γίνεται αλλιώς) και τα μικροφράγματα ανάσχεσης ροής (όπως αυτά που κατασκεύασε η Δασική Υπηρεσία σε παλαιότερη εποχή σε κοίτες μικρών ποταμών ή χειμάρρων όπως ο Γλαύκος και ο Χάραδρος) είναι ενέργειες που ελέγχουν το πλημμυρικό φαινόμενο στη ρίζα του. Επιπλέον τα έργα αυτά χρειάζονται συντήρηση (που, δυστυχώς, δεν γίνεται) με αποκατάσταση των υποσκαφών και αφαίρεση των φερτών που συγκρατούν. Αντιθέτως, ανοχή σε αυθαίρετες καταπατήσεις οχθών, που στενεύουν τις κοίτες είναι συνταγή καταστροφής».

Παναγίτσα: Μετατρέπεται σε «ζούγκλα»

Ο χείμαρρος Παναγίτσα, όπως εμφανίστηκε μέχρι πριν λίγες ημέρες: Καλυμμένος με πυκνή βλάστηση και καλάμια, περιορίζοντας την ομαλή ροή των υδάτων και αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμυρών για τις γύρω κατοικίες και δρόμους. Πηγάζει από τα νοτιοδυτικά πρόβουνα του Παναχαϊκού, κοντά στη Μονή Ομπλού και το ομώνυμο βουνό, και εκβάλλει στην Παραλία Πατρών, μεταξύ Κόκκινου Μύλου και Μαραγκόπουλου. Διασχίζει τις περιοχές Κρήνη και Οβρυά, ενώ εμπλουτίζεται με νερά από το ρέμα Βουντούσας και εποχιακές πηγές, προκαλώντας μερικές φορές σημαντικές πλημμύρες κατά τη χειμερινή περίοδο. Στο μεγαλύτερο μέρος του, από την Οβρυά μέχρι τις εκβολές του στην Παραλία, έχει εγκιβωτιστεί σε μπετόν αρμέ.

Μια από τις κοινότητες που βρίσκεται πολύ κοντά σε δυο χείμμαρους, του Σέλεμνου και της Ξυλοκέρας, είναι αυτή του Ακταίου.
Η «Π» μίλησε με τον πρόεδρο της Κοινότητας, Αντώνη Γιαννακόπουλο, ο οποίος δεν έδειξε να ανησυχεί, πλην όμως ζήτησε να υπάρξει προσοχή σε ό,τι αφορά τα καμένα: «Υπάρχουν όντως κομμάτια που είναι ακαθάριστα, αλλά δεν ανησυχώ γιατί η προστασία δείχνει ότι κάθε Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο γίνονται καθαρισμοί από τα συνεργεία της Περιφέρειας. Αυτό όμως που, κατά την άποψη μου, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν είναι να γίνουν εκτενείς καθαρισμοί στις περιοχές που υπάρχουν καμένα, γιατί τα υδάτινα φορτία αναμένεται να είναι μεγάλα».

ΟΙΚΙΠΑ: Οι όποιες αντιπλημμυρικές κινήσεις να μη γίνουν με λανθασμένο τρόπο

Ξεχωριστή σημασία έχει η θέση της ΟΙΚΙΠΑ σχετικά με τους ακαθάριστους χείμαρρους, αλλά και με ποιον τρόπο θα πρέπει να γίνουν οι παρεμβάσεις και οι καθαρισμοί από τους αρμόδιους.

Ενα από τα στελέχη της ΟΙΚΙΠΑ, με εμπειρία, ο Γιώργος Κανέλλης, τόνισε: «Η γνώμη της ΟΙΚΙΠΑ, η οποία έχει διατυπωθεί και με έγγραφα στις αρμόδιες υπηρεσίες είναι ότι πρέπει οι όποιοι καθαρισμοί γίνουν, να πραγματοποιηθούν με ειδικά μηχανήματα και όχι με μπουλντόζα.

Προτεραιότητα έχει η αφαίρεση απορριμμάτων και όχι το συνολικό καθάρισμα της κοίτης, ώστε να υπάρχει ροή. Οι καμπύλες είναι χρήσιμες γιατί καθυστερούν τη ροή του νερού σε περίπτωση έντονης βροχής. Οι πυρκαγιές επηρεάζουν την απορροή, η οποία μπορεί να είναι ταχύτερη. Γι’ αυτό εμείς θέλουμε οι όποιες αντιπλημμυρικές κινήσεις να μη γίνουν με λανθασμένο τρόπο. Οι συστάδες των θάμνων και ένα μέρος της ποταμίσιας βλάστησης είναι πολύ σημαντικές και πρέπει να παραμείνουν. Οι επεμβάσεις στα καμένα πρέπει να γίνουν άμεσα και να μπουν κορμοδέματα, ώστε να επιβραδύνουν τις ποσότητες ροής νερού που ενδεχομένως να έρθουν τον χειμώνα.

Οφείλουμε να ρίξουμε έμφαση και χρήματα στα έργα ορεινής υδρονομίας, ώστε να αυξήσουμε την διείσδυση του νερού στο έδαφος και να μειώσουμε της ταχύτητα απορροής του μέσω χειμαρρικών φαινομένων».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News