Πάτρα-Προσφυγικά: Τι άφησε πίσω του ο αιώνας

Απόστολος Αναστασόπουλος

Εκατό χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή συμπληρώνονται φέτος, η οποία προκάλεσε ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα από τους Ελληνες που ζούσαν στη Σμύρνη, τον Πόντο, την Κύζικο, τον Πάνορμο και την Κωνσταντινούπολη. Ανθρωποι που έχασαν την πατρίδα τους, έφυγαν κυνηγημένοι παίρνοντας μαζί τους λίγα πράγματα.

Χριστίνα Κονδάκη

Η εφημερίδα «Πελοπόννησος» περπάτησε στη γειτονιά, αλλά και στην ιστορία. Και επικοινώνησε με την πρόεδρο του Παμμικρασιατικού Συλλόγου Πάτρας και Περιχώρων Χριστίνα Κονδάκη που μας μίλησε για εκείνα τα χρόνια αλλά και για το σύλλογο: «Ο Παμμικρασιατικός εκπροσωπεί τους πρόσφυγες της Πάτρας αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Η φετινή χρονιά είναι πολύ ιδιαίτερη για εμάς, αλλά και η επόμενη λόγω της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη δημιουργία του Συλλόγου».

ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ
Στο λιμάνι της Πάτρας κατέπλεαν πλοία ασφυκτικά γεμάτα με πρόσφυγες που έψαχναν τη νέα τους πατρίδα. Υπολογίζεται πως περίπου 6-8.000 ξεριζωμένοι εγκαταστάθηκαν τον πρώτο καιρό σε αποθήκες(!) με άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Οσο περνούσαν οι μήνες, η ανάγκη για κατασκευή οικισμών που θα ζούσαν οι πρόσφυγες, γινόταν όλο και πιο επιτακτική, αφού ξεριζωμένοι Μικρασιάτες είχαν κατακλύσει κάθε πλατεία, εκκλησία και σχολείο της πόλης αναζητώντας καταφύγιο.

Μία από τις πρώτες επιθυμίες των προσφύγων ήταν να δημιουργήσουν μια πλατεία. Η πλατεία Ελευθερίας ή Μικράς Ασίας ήταν τόπος συνάντησης της εποχής

ΜΝΗΜΕΣ
Θυμάται από τις διηγήσεις της γιαγιάς της η κ. Κονδάκη: «Εμένα η γιαγιά μου είχε καταγωγή από την Τραπεζούντα. Ακόμα και παιδί που ήμουν μπορούσα να καταλάβω πόσο δύσκολο πέρασαν οι πρόσφυγες. Μην ξεχνάμε πως δεν είχαν υποδεχθεί όλοι με καλό τρόπο τους πρόσφυγες. Ειδικά οι γυναίκες της εποχής περνούσαν πολύ δύσκολα και έψαχναν διεξόδους. Ομως, οι πρόγονοί μας ήθελαν να δημιουργήσουν τρία πράγματα. Μια εκκλησία, ένα σύλλογο και μία ποδοσφαιρική ομάδα».

Το γήπεδο των Προσφυγικών, όπως ήταν σημαντικό για την τοπική κοινωνία τότε, έτσι είναι και σήμερα, ενώ οι εργασίες αναδιαμόρφωσής του προχωρούν

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Και τα κατάφεραν. Ετσι, «γεννήθηκαν» τα Προσφυγικά, όπως συνηθίζουμε να λέμε τις περιοχές της Πάτρας και του Ρίου που εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία από το 1928, όταν και δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οικισμοί. Οι πρώτες κατοικίες ήταν ευρύχωρες και άνετες και όλες ομοιόμορφες, οι επόμενες όμως και πιο πολλές ήταν μικρές, με δύο δωμάτια όλα κι όλα, και διώροφες, όλες πανομοιότυπες.
«Αυτοί οι άνθρωποι άφησαν πίσω τα πάντα, αλλά την ψυχή τους την έφεραν. Πολιτισμό ήθη και έθιμα» θυμάται η κ. Κονδάκη. Οι πρόσφυγες κατασκεύασαν την εκκλησία τους, την Αγία Φωτεινή, τον Παμμικρασιατικό Σύλλογο το 1923 και με τα χρόνια πολλές ποδοσφαιρικές ομάδες όπως ο Ολυμπιακός, η Θύελλα, ο Αρης, ο Απόλλων, η ΑΕΚ και ο Πατραϊκός.

Η Αγία Φωτεινή χτίστηκε για να θυμίζει στους πρόσφυγες τον Ιερό Ναό της Σμύρνης

ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ
Με το πέρασμα των δεκαετιών, οι προσφυγικές οικογένειες διασκορπίστηκαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της πόλης, φτιάχνοντας τις ζωές τους. Ρωτήσαμε την κ. Κονδάκη αν οι σημερινοί νέοι δείχνουν ενδιαφέρον για τις ρίζες τους: «Θυμάμαι πέρυσι κάναμε ένα μικρό θεατρικό για τη γενοκτονία. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση το ενδιαφέρον των νέων αλλά και οι γνώσεις τους. Ακόμα και αν δεν ήξεραν, έδειχναν διάθεση να μάθουν. Εμείς έχουμε υποχρέωση να μεταλαμπαδεύουμε όσα ξέρουμε».

ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ
Κατά την περιήγησή μας από τους στενούς δρόμους των Προσφυγικών, σε αρκετά σημεία σου δίνεται η αίσθηση πως μόνο ο χρόνος έχει περάσει από το σημείο, καθώς φαίνεται πως αρκετά κτίσματα δεν έχουν δεχθεί βελτιώσεις πιθανότατα από τον πρώτο καιρό που κτίστηκαν πριν από αρκετές δεκάδες χρόνια. Σήμερα, η γειτονιά παραμένει από τις πιο φτωχές συνοικίες της Πάτρας, με τους περίοικους να προσβλέπουν σε αναβάθμιση μέσω της ανάπλασης που έχει προγραμματιστεί για την περιοχή, την οποία μάλιστα είχε επισκεφθεί πέρυσι και ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας. Στα Προσφυγικά έχει ανακοινωθεί πως θα εκτελεστούν εργασίες πλέον των 10 εκατ. ευρώ που θα αλλάξουν την όψη της ιστορικής γειτονιάς, αλλά θα διατηρήσουν τα στοιχεία που την κάνουν να ξεχωρίζει.
Τονίζει για τη σημερινή κατάσταση η κ. Κονδάκη: «Εμείς κυκλοφορούμε στη γειτονιά πολύ τακτικά. Ως σύλλογος έχουμε τράπεζα τροφίμων και ερχόμαστε σε επαφή με μικρούς και μεγάλους. Η συνοικία των Προσφυγικών έχει τα καλά και τα κακά της. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα ναρκωτικά και το χειρότερο είναι πως αποκτούν τέτοιες εικόνες τα μικρά παιδιά. Προσπαθούμε να ανακουφίσουμε αυτήν την καθημερινότητα. Ειδικά τα βράδια, η συνοικία είναι σκοτεινή. Γι’ αυτό χαιρόμαστε που θα γίνει η ανάπλαση. Αυτή η περιοχή θα αποκτήσει ελπίδα».

ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ 100
Για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Παμμικρασιατικός ετοιμάζει αρκετές δράσεις. «Εχουμε πολλές σκέψεις στο μυαλό μας. Αρκετοί σύλλογοι θα κάνουν δράσεις, εμείς όμως θέλουμε να ετοιμάσουμε κάτι ιδιαίτερο που θα αγγίξει τον κόσμο. Μπορεί σήμερα να μας καθηλώνει λίγο η πανδημία, αλλά οι σκέψεις μας είναι ότι ετοιμάσουμε να γίνει μέσα στις γειτονιές και την πλατεία. Να τα ευχαριστηθεί ο κόσμος αλλά και να θυμηθεί την ιστορία μας».

Χαρακτηριστικό του οικισμού είναι τα στενά δρομάκια που έχουν κρατήσει τον χαρακτήρα της τότε εποχής

Μπορούμε να φανταστούμε τι εννοεί η πρόεδρος του Παμμικρασιατικού Χριστίνα Κονδάκη όταν λέει ότι τα βράδια οι γειτονιές γίνονται πολύ σκοτεινές

Ενα ακόμα χαρακτηριστικό της γειτονιάς είναι τα χαμόσπιτα, δείγμα της ανάπτυξης που δεν ήρθε ποτέ για την περιοχή

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω