Πώς αναλύει ο Βαγγέλης Βενιζέλος την πολιτική Τραμπ με την Ευρώπη
Ο βολονταρισμός ως όρος αποδίδει την καθοριστική σημασία της προσωπικής πολιτικής βούλησης και αποφασιστικότητας που θεσμικά διαθέτει τη στιγμή αυτή ο Πρόεδρος Τραμπ.
Εχει πολύ ενδιαφέρον το άρθρο του Ευάγγελου Βενιζέλου στα «Νέα», στο αφιέρωμα «21ος αιώνας: Ένας πρώτος απολογισμός».
Δείτε τα πιο καίρια σημεία:
Από τις 20 Ιανουαρίου 2025, ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του Προέδρου Τραμπ, ζούμε μια πρωτοφανή άσκηση πολιτικού βολονταρισμού ή την εφαρμογή μιας ολιστικής στρατηγικής που έχει ως αντικείμενο τόσο την εσωτερική διακυβέρνηση των ΗΠΑ όσο και την παγκόσμια διακυβέρνηση; Είναι πολύ νωρίς προφανώς να απαντηθεί το ερώτημα αυτό καθώς όλα βρίσκονται υπό εξέλιξη και θα κριθούν εκ του αποτελέσματος.
Κυριαρχεί όμως η αίσθηση ότι ο χρόνος έχει γίνει εξαιρετικά πυκνός, ότι κάθε ημέρα παράγονται πολλά πολιτικά γεγονότα που δοκιμάζουν τα γενετικά χαρακτηριστικά της Αμερικανικής Δημοκρατίας και της Δύσης ως ιστορικής, αξιακής και γεωπολιτικής οντότητας.
Αυτό έχει ως άμεση συνέπεια να αναγκάζεται η Ευρώπη – ως ΕΕ αλλά και ως ομάδα κρατών – να παρακολουθεί, να αντιδρά, να προσαρμόζει τις προτεραιότητές της και να τίθεται ενώπιον θεμελιωδών διλημμάτων σχετικών με την ασφάλειά της, την ανταγωνιστικότητά της, τα πολιτιστικά και αξιακά της αυτονόητα και τελικά το περιεχόμενο και την ανθεκτικότητα της μεγαλύτερης κατάκτησής της που είναι η φιλελεύθερη δημοκρατία.
Όλα ξεκινούν, όπως πάντα, από τις πολιτικές και θεσμικές εξελίξεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Η Αμερικανική Δημοκρατία είναι προφανές ότι απέχει πλέον πάρα πολύ από την περιγραφή του Τοκβίλ. Η θεωρία της ενιαίας εκτελεστικής εξουσίας (unitary executive theory) έχει οδηγηθεί στα άκρα με τη βοήθεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ενώ, πάντως μέχρι τις ενδιάμεσες εκλογές, το Κογκρέσο είναι πολιτικά εναρμονισμένο με τον Πρόεδρο Τραμπ.
Στην εξωτερική πολιτική μόνος ο Πρόεδρος διαχειρίζεται το σύνολο της στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής ισχύος των ΗΠΑ, πληροφορώντας τους ελάσσονες εταίρους της Δύσης (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία) ότι η εκ μέρους του αποδοχή της ηγεσίας της Δύσης προϋποθέτει την εκ μέρους τους αποδοχή των επιλογών του όχι μόνο ως αμερικανικών αλλά ως δυτικών.
Το ισχύον έως πριν ένα χρόνο «πρωτόκολλο» διπλωματικής συμπεριφοράς έχει παύσει να υφίσταται και ο συναλλακτικός βολονταρισμός έχει καταστεί το κρατούν δόγμα. Ο βολονταρισμός ως όρος αποδίδει την καθοριστική σημασία της προσωπικής ή έστω μονοπρόσωπης πολιτικής βούλησης και αποφασιστικότητας που θεσμικά διαθέτει τη στιγμή αυτή ο Πρόεδρος Τραμπ.
Ο βολονταρισμός αυτός είναι και συναλλακτικός, δηλαδή θέλει να καταλήγει σε άμεσες διευθετήσεις. Δεν τον πειράζει να υπαναχωρεί, να ταλαντεύεται, να δίνει μία εικόνα ασαφή ή συχνά αντιφατική. Τον ενδιαφέρει το αποτέλεσμα το οποίο συνθέτει στρατηγικούς στόχους στο πεδίο αφενός της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και αφετέρου της διεθνούς και εσωτερικής οικονομικής πολιτικής.
Διαπραγματεύεται εφ’ όλης της ύλης, ανά πάσα στιγμή, με όλους και χρησιμοποιεί ταυτοχρόνως όλα τα διαθέσιμα μέσα: από τους δασμούς και τις οικονομικές κυρώσεις μέχρι την πώληση προηγμένων οπλικών συστημάτων ή την πραγματοποίηση στοχευμένων αεροπορικών επιθέσεων.
Το σχήμα διεθνούς οργάνωσης και ισορροπίας που βρίσκεται στο υπόβαθρο αυτής της καθημερινής παραγωγής πλήθους κινήσεων που αφορούν τη λειτουργία του συνταγματικού συστήματος των ΗΠΑ και τις σχέσεις Ομοσπονδίας και Πολιτειών, τις σχέσεις με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, τη Μέση Ανατολή, το Ιράν και το πυρηνικό πρόγραμμά του, τις σχέσεις με τη Ρωσία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια, τις σχέσεις με την Ινδία και ευρύτερα τον παγκόσμιο Νότο και βεβαίως τις σχέσεις με την Κίνα, δεν είναι, ακόμη τουλάχιστον σαφές στην πλήρη του συνάρθρωση. Είναι όμως πολύ πιθανό να υπάρχει ως ολιστικό σχέδιο.
Σε αυτή τη μεγάλη και ρευστή εικόνα τοποθετείται βεβαίως και η Μεσόγειος, ειδικότερα η Ανατολική, η Τουρκία που διεκδικεί ποικιλοτρόπως τον περιφερειακό και ευρύτερο ρόλο της πρωτίστως λόγω γεωγραφίας, η Κύπρος ως εγγύτερο προς τη Μέση Ανατολή ευρωπαϊκό έδαφος, η Ελλάδα με το δικό της γεωπολιτικό «οικόπεδο» και με το ιδιαίτερο ζήτημα ασφάλειας που συνδέεται με την Τουρκία, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό και επικαθορίζει την πολιτική της.
Κυρίως τοποθετείται η Ευρωπαϊκή Ευρώπη διχασμένη και αμφίθυμη εσωτερικά.
Αν ερωτηθούν τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το πιστόλι στον κρόταφο, «η προτεραιότητά σας στο πεδίο της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας είναι η ευρωπαϊκή αυτονομία ή η εταιρική σας σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες;», τι θα απαντήσουν; Η πλειοψηφία των κρατών μελών θα απαντήσει «η εταιρική μου σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες» και αν δεν το πει ρητορικά θα το κάνει πρακτικά. Η Ελλάδα στο ερώτημα αυτό δίνει εκ των πραγμάτων την απάντηση ότι η πρώτη της προτεραιότητα είναι η εταιρική της σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ενδεχομένως κινδυνεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει αιχμάλωτη της ρητορικής της. Δηλαδή μπορεί μιλώντας πάρα πολύ για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και για την ευρωπαϊκή αυτονομία, να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ πριν προλάβει να το υπονομεύσει ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, δηλαδή να υποτιμήσουμε το ΝΑΤΟ ως φορέα της Ευρωατλαντικής ασφάλειας, όπως ήταν εκ γενετής.
Αυτό όμως προϋποθέτει, πρώτον, ότι η Αμερική μετέχει στην επιχείρηση που λέγεται ευρωπαϊκή ασφάλεια από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τώρα και, δεύτερον, ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια έχει σημασία για την αμερικανική ασφάλεια.
Μέσα σε αυτό το διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον η Ελλάδα ζει την πρώτη ουσιαστική επαφή με την διοίκηση Τραμπ, υποδεχόμενη με τον γνωστό ενθουσιώδη τρόπο της τη νέα Πρέσβη των ΗΠΑ και τις εκδηλώσεις του αμερικανικού ενδιαφέροντος στο πεδίο της ενεργειακής συνεργασίας πέραν, προφανώς, της αμυντικής που έχει ιστορικό υπόβαθρο, μακρά παράδοση και αρκετά σαφές νομικό πλαίσιο.
Είναι και αυτά νέες ψηφίδες μιας σύνθετης εικόνας στην οποία κυριαρχεί το υβριδικό πρόβλημα ασφάλειας που έχει η Ελλάδα παρότι κράτος μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτό το διαχειριζόμαστε εδώ και πενήντα χρόνια με ένα τρόπο που μας έφερε μέχρι εδώ μέσω του modus operandi που με παραλλαγές ίσχυε μέχρι την 20η Ιανουαρίου 2025. Τώρα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να κινηθούμε εντός του νέου «πρωτοκόλλου».
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
