Σολασταλγία: Ο αθέατος ψυχικός πόνος που αφήνουν πίσω τους οι φωτιές στην Ελλάδα
Δεν είναι μόνο τα δάση και τα σπίτια που χάνονται στις φλόγες. Οι φωτιές στην Πάτρα, όπως και σε κάθε γωνιά της Ελλάδας που δοκιμάζεται, αφήνουν πίσω τους μια βαθύτερη πληγή: την ψυχολογική οδύνη που οι ειδικοί ονομάζουν «σολασταλγία».
Κάθε χρόνο, οι φωτιές στην Ελλάδα δεν καταστρέφουν μόνο δάση και σπίτια, αλλά και την ψυχολογική ισορροπία χιλιάδων ανθρώπων. Όσοι βλέπουν τις γειτονιές τους να παραδίδονται στις φλόγες βιώνουν μια αίσθηση οδύνης που οι ειδικοί αποκαλούν «σολασταλγία». Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή θλίψης που γεννιέται όταν τα μέρη με τα οποία είμαστε δεμένοι – το σπίτι μας, οι κοινότητες, οι δασικές εκτάσεις γύρω μας – αλλάζουν ή χάνονται εξαιτίας μιας καταστροφής.
Η σολασταλγία, όπως περιγράφεται σε επιστημονικές μελέτες, αφορά τη διάρρηξη της σχέσης μας με τον τόπο όπου ζούμε. Όταν το περιβάλλον μας καταστρέφεται, δεν επηρεαζόμαστε μόνο πρακτικά, αλλά και βαθιά ψυχολογικά: διαταράσσεται η αίσθηση ασφάλειας, ταυτότητας και ανήκειν. Ο όρος επινοήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από τον Αυστραλό φιλόσοφο Glenn Albrecht, συνδυάζοντας το λατινικό solacium (παρηγοριά) με την ελληνική λέξη «άλγος» (πόνος).
Σε αντίθεση με τη νοσταλγία, που συνδέεται με την απουσία από τον τόπο μας και μπορεί να «θεραπευτεί» με την επιστροφή, η σολασταλγία αφορά τον πόνο όταν παραμένουμε στον ίδιο τόπο, αλλά αυτός έχει αλλοιωθεί ανεπανόρθωτα. Γι’ αυτό και τα συμπτώματά της δεν υποχωρούν εύκολα.
Οι αιτίες της είναι ποικίλες: πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασία, αποψίλωση δασών, ακραία καιρικά φαινόμενα, ακόμη και ρύπανση ή εξορυκτικές δραστηριότητες. Για τον λόγο αυτό, συχνά περιγράφεται και ως «κλιματικό άγχος», καθώς η ψυχική μας υγεία αποδεικνύεται άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σταθερότητα του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα συμπτώματα της σολασταλγίας μπορεί να εμφανιστούν με πολλούς τρόπους: άγχος, θλίψη, απελπισία, ενοχές, κόπωση, αϋπνία, απώλεια όρεξης και ελπίδας· σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν ακόμη και σε αυτοκτονικές σκέψεις. Η διάγνωση γίνεται από ειδικούς ψυχικής υγείας και συχνά συνοδεύεται από άλλες δυσκολίες. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν ψυχοθεραπεία, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική, και φαρμακευτική αγωγή όπου χρειάζεται.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι ότι η αιτία του πόνου —η καταστροφή του περιβάλλοντος— δεν μπορεί να αναιρεθεί. Δεν υπάρχει «γρήγορη λύση», όμως η αναγνώριση και η συζήτηση γύρω από αυτά τα συναισθήματα αποτελούν ένα πρώτο βήμα προς την ανακούφιση.
Με την κλιματική κρίση να γίνεται ολοένα πιο έντονη, η σολασταλγία εμφανίζεται όλο και πιο συχνά. Οι φωτιές, όπως αυτές που έπληξαν φέτος την Πάτρα, δεν αφήνουν πίσω τους μόνο στάχτη· αφήνουν και μια σιωπηλή ψυχική πληγή, υπενθυμίζοντας πόσο άρρηκτα δεμένοι είμαστε με τον τόπο και το περιβάλλον μας.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
