Συνταγματικά τα ιδιωτικά πανεπιστήμια: Πράσινο φως από το ΣτΕ, ποια θα αρχίσουν να λειτουργούν από τον Σεπτέμβριο
Η απόφαση-σταθμός της Ολομέλειας του ΣτΕ ανοίγει και επίσημα τον δρόμο για την ίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Με τις πρώτες εγγραφές να ξεκινούν από τον Σεπτέμβριο του 2025, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που δίχασε το πολιτικό και ακαδημαϊκό τοπίο παίρνει πλέον θεσμική μορφή.
Συνταγματικός κρίθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο νόμος 5094/2024 για την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, απορρίπτοντας τις προσφυγές πανεπιστημιακών και συνδικαλιστικών φορέων. Η εξέλιξη αυτή θέτει σε ισχύ το σχέδιο λειτουργίας 12 μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα, με την πρώτη ακαδημαϊκή χρονιά να ξεκινά τον Σεπτέμβριο του 2025.
Η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, χαρακτήρισε την απόφαση «ιστορική», ενώ ο πρώην υπουργός και εμπνευστής του νόμου, Κυριάκος Πιερρακάκης, έκανε λόγο για «δικαίωση της βούλησής μας να γκρεμίσουμε τείχη και να προσφέρουμε περισσότερες ευκαιρίες στους φοιτητές». Παράλληλα, ο υφυπουργός Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου σημείωσε ότι η νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα δεν αποτελεί απειλή για τα δημόσια πανεπιστήμια, αλλά ευκαιρία για ανανέωση και ανταγωνιστικότητα.
Στο σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ επισημαίνεται ότι δεν αποκλείεται, σύμφωνα με το Σύνταγμα, η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων από χώρες της ΕΕ ή συμβεβλημένες με την GATS, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένοι όροι και διασφαλίζεται η ποιότητα σπουδών και η ακαδημαϊκή ελευθερία. Σημειώνεται ακόμη ότι το νέο πλαίσιο δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης, όπως προβλέπεται από το ενωσιακό δίκαιο.
Η απόφαση απορρίπτει κατά πλειοψηφία τρεις αιτήσεις ακυρώσεως πανεπιστημιακών και της ΠΟΣΔΕΠ, που επικαλούνταν το άρθρο 16 του Συντάγματος και ζητούσαν να κριθεί αντισυνταγματική η λειτουργία των ΝΠΠΕ (Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης). Οι αιτιάσεις περιελάμβαναν μεταξύ άλλων την απουσία συνταγματικής αναθεώρησης και τη μη ύπαρξη επαρκών θεσμικών εγγυήσεων για την ακαδημαϊκή ελευθερία στα νέα ιδρύματα.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπήρξε και μειοψηφία 11 δικαστών του ΣτΕ, οι οποίοι πρότειναν την παραπομπή του θέματος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ωστόσο, η πλειοψηφία έκρινε πως η εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου δεν συγκρούεται με το ελληνικό Σύνταγμα.
Στον αντίποδα, έντονες ήταν οι πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις. Η ΚΝΕ χαρακτήρισε την απόφαση «προκλητική», καταγγέλλοντας την «ιδιωτικοποίηση» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε την κυβέρνηση πως μετονόμασε τα κολλέγια σε πανεπιστήμια. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος μίλησε για «τεράστια ερμηνευτική σημασία» της απόφασης, επισημαίνοντας πως επιβεβαιώθηκε η ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος.
Οι διαδικασίες για τη λειτουργία των νέων ιδρυμάτων βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Περισσότερα από 6.000 φοιτητές αναμένεται να εγγραφούν, ενώ θα προσφερθούν 100 έως 120 προγράμματα σπουδών. Ο έλεγχος των νέων ΑΕΙ γίνεται από την ΕΘΑΑΕ και περιλαμβάνει πολυεπίπεδες φάσεις αξιολόγησης, πιστοποίησης και εποπτείας, αντίστοιχες με αυτές των δημόσιων πανεπιστημίων.
Η κυβέρνηση, μέσω όλων των εκπροσώπων της, τονίζει πως η μεταρρύθμιση ενισχύει τη διεθνοποίηση της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης και καθιστά τη χώρα κόμβο εκπαιδευτικής ανάπτυξης στην περιοχή. Οι υποστηρικτές της αλλαγής μιλούν για ένα νέο κεφάλαιο που ξεκινά στην εκπαίδευση. Οι αντίπαλοι, για ένα ρήγμα στο θεμέλιο της δημόσιας παιδείας. Το μόνο βέβαιο είναι πως το πεδίο της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
