Τάτσι, μήτσι, κώτσοι

Κωνσταντίνος Μάγνης

Τι φώναζε το πλήθος από κάτω, δεν το θυμόμαστε, πάντως ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έλεγε ότι θα διώξει τις βάσεις από την Ελλάδα, τουλάχιστον κατά το διάστημα προ των εκλογών του ’81, όταν είχε αρχίσει να διαφαίνεται η εκλογική του νίκη. Τον είχαμε ακούσει στη συγκέντρωση της Πάτρας, δεν το είχε πει ούτε μισή φορά.

Το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο», δεν ήταν πασοκικής κατασκευής, αλλά ούτως ή άλλως δεν σήμαινε ξήλωμα των βάσεων, ούτε βέβαια οι εξαγγελίες για μια «εθνικά υπερήφανη πολιτική», για μια Ελλάδα «που ανήκει στους Ελληνες».

Όταν ο Ανδρέας εκλέχτηκε πανηγυρικά πρωθυπουργός, όλοι ξέραμε ότι σκοπός του ήταν να ζορίσει τους αμερικάνους. Δεν ξέρουμε εάν τους ζόρισε πράγματι. Σίγουρα τους ανησύχησε. Και το αξιοποίησε με μια συμφωνία που επέτρεπε την παραμονή των βάσεων,
αλλά με την θεωρητική, και μάλλον θεατρινίστικη ρήτρα της ανάγκης για ανανέωση της συμφωνίας ανά τέρμινο, η οποία ικανοποιούσε συμβολικά αλλά πάντως προσχηματικά την
παράμετρο της εθνικής αξιοπρέπειας. Κάναμε και οι δύο τη δουλειά μας και πορευτήκαμε ευχαριστημένοι.

Ο Ανδρέας βέβαια είχε ένα δίκιο: Η αμερικανική πολιτική έπρεπε να μην αγνοεί το ελληνικό δημόσιο αίσθημα, το οποίο ήταν βάναυσα κλονισμένο έναντι των συμμάχων μετά την πτώση του Γεωργίου Παπανδρέου το’ 65, την αμερικανική ανοχή (και ενοχή, μερικώς) στη χούντα και βέβαια στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο, την οποία πολύς κόσμος θεωρούσε- και ακόμα θεωρεί- αμερικανοσχεδιασμένη: Η κατάπληξη του Ιωαννίδη για την τουρκική επέμβαση κάπως έτσι μπορεί να εξηγηθεί. Κάποιοι τον είχαν διαβεβαιώσει ότι ο αμερικανικός παράγοντας είχε την Τουρκία δεμένη. Αλλά αποδείχθηκε ότι η Τουρκία ήταν λυτή. Αυτό που δεν έχουμε μάθει ακόμα ήταν αν ο Κίσινγκερ ήταν μέσα στο κόλπο ή απλά δεν το απέτρεψε. Δεν είναι βέβαιο ότι Στέιτ Ντιπάρτμεντ και CIA ήταν ένα συνδικάτο,τότε τουλάχιστον.

Όλα αυτά είναι ιστορία. Αλλά είναι και εθνική μνήμη. Συνεπώς, κάθε κουβέντα για «αμυντική συμφωνία» Ελλάδας και ΗΠΑ, ξύνει παλιές πληγές, έστω στο επίπεδο της σημειολογίας και των στερεοτύπων, επί των οποίων η αριστερά έχει πάρει την
αντιπροσωπεία, από τότε που ο Καραμανλής είπε ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν», πράγμα εντελώς σωστό, αλλά ατυχές ως διατύπωση, διότι η σημασία του «ανήκειν» είναι διπλή: Σε μια συνεργασία μεταξύ ισχυρότερου και πιο αδύναμου, το «ανήκειν» δεν κολακεύει τον ανήκοντα. Ακούγεται ως ομολογία υποτέλειας άνευ όρων.

Φτάνουμε στο 2022 και ξανακουβεντιάζουμε για τις βάσεις με όρους 1974, αλλά κυρίως για επικοινωνιακούς σκοπούς. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι οι βάσει θα μείνουν και αν σκεφτούμε λογικά- αν- μόνο τρελός θα ξήλωνε τις βάσεις και θα διέκοπτε την παροχή εδαφικών, θαλασσίων και εναέριων διευκολύνσεων στις ΗΠΑ σε μια τέτοια συγκυρία, με την Τουρκία διαθέσιμη να παίξει το παιχνίδι οιουδήποτε μπας και βουτήξει ψωμί σε όποια
σάλτσα μπορεί. Η θεωρία ότι είναι επικίνδυνο να παίρνουμε θέση σε μια σκληρή αντιπαράθεση, είναι κωμική και ανιστόρητη. Και φυσικά κουτοπόνηρη: Η σύσταση για ουδετερότητα, μας θυμίζει τους ουδετερόφιλους Κωνσταντινικούς του 1914 που ήξεραν ότι
η ουδετερότητα ευνοούσε τη Γερμανία, όπως σήμερα ευνοεί τον Πούτιν. Οι οπαδοί των αποστάσεων παίζουν το χαρτί της Μόσχας. Αφελώς, θέλουμε να πιστεύουμε, τυλιγμένοι στην ιδεοληψία τους, απλώς. Ή επειδή θεωρούν ότι ο αντιαμερικανισμός είναι το μόνο
χαρτί που ξυπνάει μνήμες και ανακλαστικά στον Ελληνα πολίτη, ως λεβέντικο αριστερό φλάμπουρο, σε μια ψευδεπίγραφη, αναπαράσταση του ΟΧΙ, του ’40.

Υπάρχει κανείς που αμφιβάλλει ως προς του πού ανήκει η χώρα; Όχι με την έννοια της εξάρτησης, αλλά της γεωπολιτικής και πολιτισμικής, εν τέλει, διάταξης των δυνάμεων. Είναι
ασφαλώς εκνευριστικό ελάττωμα του δυτικού κόσμου που δεν έχει καταφέρει να μετατρέψει τις ιδεολογικές και πολιτικές αρχές του σε εμβλήματα που συγκινούν τους λαούς και τη νεολαία, τον φιλελευθερισμό, την προσήλωση στη δημοκρατία, τον
ανθρωπισμό, τον σεβασμό στα δικαιώματα, την διάχυση των αγαθών στην ευρύτερη δυνατή κοινωνική κλίμακα, την πρόσβαση στην υγεία και τη μόρφωση, την τεχνολογική πρόοδο ως εργαλείο για τη βελτίωση της ζωής των πολλών. Αλλά ο δυτικός κόσμος είναι
κυρίως αυτά, και όχι φρεγάτες και υπερηχητικά αεροσκάφη. Ακούσαμε άλλη μια στενή συζήτηση στη Βουλή, με αμερικανούς ντυμένους σερίφηδες που δημιουργούν προτεκτοράτα, και δεν ακούσαμε σε τοποθετήσεις 20.000 λέξεων, πέντε καθαρές
κουβέντες γι’ αυτή τη θλίψη που λέγεται ρωσικό εξουσιαστικό και στρατιωτικό σύστημα. Ακούσαμε το κουρασμένο επιχείρημα «να μη μας θεωρούν δεδομένους». Αλλά; Τι να μας θεωρούν; Ότι μπορεί να αφήσουμε τους δυτικούς και τα κάνουμε πλακάκια με τους
Ιάπωνες;

Θέλουν τώρα και οι Φινλανδοί να μπουν στο ΝΑΤΟ. Και οι Σουηδοί. Κι εμείς εκεί, στην απέναντι. Στα κόκκινα, με σημαίες και ξύλινα κοντάρια. Μας έπιασε κώτσους ο Ανδρέας το ’81. Και εμείς επιμένουμε στην κωτσοποίηση με τόσο έρωτα για τις πλάνες και τις
ναφθαλίνες.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω