Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία συμφωνούν να τερματίσουν τη σύγκρουση και να ξεκλειδώσουν το οικονομικό δυναμικό του Νότιου Καυκάσου

Πελοπόννησος Newsroom

Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία συμφωνούν να τερματίσουν τη σύγκρουση και να ξεκλειδώσουν το οικονομικό δυναμικό του Νότιου Καυκάσου.
Κοινή Διακήρυξη που υπογράφηκε στον Λευκό Οίκο έρχεται μετά από διμερείς συνομιλίες μεταξύ του Μπακού και του Ερεβάν από το 2023

Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, και ο Πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, μετά την υπογραφή Κοινής Διακήρυξης στον Λευκό Οίκο, στις 8 Αυγούστου 2025.

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ και ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, παρουσία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψαν Κοινή Διακήρυξη στις 8 Αυγούστου στον Λευκό Οίκο, σηματοδοτώντας μια σημαντική πρόοδο για τον τερματισμό των για δεκαετιών συγκρούσεων.

Η Κοινή Διακήρυξη, ωστόσο, δεν αποτελεί ακριβώς μια τελική συμφωνία ειρήνης. Απομένει να γίνει σημαντική δουλειά σε εκκρεμείς λεπτομέρειες πριν από την υπογραφή μιας τελικής συμφωνίας, καθώς και στην τροποποίηση του Συντάγματος της Αρμενίας.

Το δελτίου τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ αναφέρει ότι αυτή η συμφωνία «αποτελεί μια ευκαιρία και για τις δύο χώρες να προχωρήσουν και να επικεντρωθούν στην απελευθέρωση του οικονομικού δυναμικού της περιοχής του Νότιου Καυκάσου, η οποία θα φέρει εμπορικές συμφωνίες και ευημερία τόσο στον αμερικανικό λαό όσο και στην Αρμενία το Αζερμπαϊτζάν».

Παρόλο που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ χαρακτήρισε τις συμφωνίες που υπογράφηκαν μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας στον Λευκό Οίκο στις 8 Αυγούστου ως «ιστορικές», το Μπακού και το Ερεβάν ξεκίνησαν άμεσες διμερείς επαφές τον Δεκέμβριο του 2023 (COP28 στο Ντουμπάι), πλησιάζοντας περισσότερο σε μια τελική ειρηνευτική συμφωνία σε μόλις δύο χρόνια άμεσων συνομιλιών από ό,τι σε δεκαετίες των διαπραγματεύσεων με παρεμβάσεις των τρίτων.

Μια σημαντική εξέλιξη σημειώθηκε τον περασμένο μήνα, όταν οι Πασινιάν και Αλίγιεφ συναντήθηκαν στο Άμπου Ντάμπι στις 10 Ιουλίου λίγο μετά την ολοκλήρωση των εργασιών πάνω στο κείμενο της ειρηνευτικής συμφωνίας από τις ομάδες τους.

«Σήμερα εγκαθιδρύουμε την ειρήνη στον Καύκασο», δήλωσε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν στον Λευκό Οίκο στις 8 Αυγούστου. «Χάσαμε πολλά χρόνια απασχολημένοι με πολέμους, κατοχή και αιματοχυσία». Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας χαρακτήρισε τη στιγμή «σημαντικό ορόσημο» στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλλας, δήλωσε ότι οι συμφωνίες μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν σηματοδοτούν μια σημαντική πρόοδο για τον τερματισμό πολύχρονων συγκρούσεων. «Επαινούμε ένθερμα και τις δύο πλευρές και την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την αξιοποίηση της δυναμικής και την επίτευξη της προόδου. Τώρα θα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων βημάτων, ιδίως της υπογραφής και επικύρωσης της συμφωνίας της ειρήνης», ανέφερε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε ανακοίνωσή του.

Η συμφωνία αποτελεί ένα σημαντικό και αποφασιστικό επόμενο βήμα προς την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, βασισμένο στην αμοιβαία αναγνώριση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και του απαραβίαστου των συνόρων, σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Άλμα-Άτα του 1991, δήλωσε το Συμβούλιο της ΕΕ, προσθέτοντας ότι, μόλις εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα σήμερα βήματα, αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στη συνολική ειρηνική ανάπτυξη της περιοχής και να βοηθήσουν στην προσέγγιση των κοινωνιών που διχάζονται από συγκρούσεις που έχουν κληρονομήσει ων προς μια βιώσιμη ειρήνη και κοινή ευημερία.

«Η ΕΕ υποστηρίζει πλήρως τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν και συνεργάζεται εδώ και χρόνια με τα δύο μέρη και τους διεθνείς εταίρους μας για τη δημιουργία των συνθηκών που θα οδηγήσουν σε σταθερή ειρήνη. Εξακολουθούμε να είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τους εταίρους μας για την πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων, παρέχοντας πρόσθετη υποστήριξη και εμπειρογνωμοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής εφαρμογής των επόμενων βημάτων», αναφέρει η δήλωση.

Ο Ελτσίν Αμιρμπέκοβ, Εκπρόσωπος του Προέδρου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν για Ειδικές Αποστολές, δήλωσε στο NE Global στις 11 Αυγούστου ότι η υπογραφή της Κοινής Διακήρυξης στην Ουάσιγκτον επιβεβαίωσε την ειρηνευτική ατζέντα του Αζερμπαϊτζάν. «Η διάταξη σχετικά με την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας αναγνώριζε ότι απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες για την υπογραφή και την επικύρωση της συμφωνίας, δηλαδή, για να καταστεί δυνατή η υπογραφή της συμφωνίας, το Μπακού αναμένει να γίνουν τροποποιήσεις στο Σύνταγμα της Αρμενίας, προκειμένου να εξαλειφθούν οι εδαφικές διεκδικήσεις κατά του Αζερμπαϊτζάν που εξακολουθούν να υφίστανται», υποστήριξε ο Αμιρμπέκοβ.

Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ χαιρέτισε την πρόοδο προς την ειρήνη μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν και ευχαρίστησε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για τη συμβολή του στην ειρηνευτική διαδικασία. «Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τη διαδικασία ομαλοποίησης και για την περιφερειακή ασφάλεια γενικότερα. Το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τους εταίρους μας Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν», δήλωσε το ΝΑΤΟ σε μια ανάρτηση στο X.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαιρέτισε επίσης την ολοκληρωμένη «Κοινή Διακήρυξη» που υπέγραψαν στις 8 Αυγούστου ο Αλίγιεφ και ο Πασινιάν μαζί με τον Τραμπ ως ένα σημαντικό ορόσημο στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν.

«Χαιρετίζω τη δέσμευση του Προέδρου Αλίγιεφ και του Πρωθυπουργού Πασινιάν για συνεχή διάλογο και οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αναγνωρίζω τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ για τη διευκόλυνση της προόδου. Επαναβεβαιώνω την ισχυρή υποστήριξη του ΟΗΕ σε όλες τις προσπάθειες για την επίτευξη της διαρκούς ειρήνης στον Νότιο Καύκασο», έγραψε ο Γκουτέρες στο X.

Προώθηση της περιφερειακής συνδεσιμότητας και των εξαγωγών ενέργειας

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι στο πλαίσιο της συμφωνίας οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν επίσης στην κατασκευή ενός μεγάλου διαμετακομιστικού διαδρόμου που θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με τον αυτόνομο θύλακά του, τη Ναχιτσεβάν, η οποία διαχωρίζεται από το Αζερμπαϊτζάν από αρμενική επικράτεια. Οι ΗΠΑ θα έχουν αποκλειστικά δικαιώματα ανάπτυξης στην προτεινόμενη «Διαδρομή Τραμπ για Διεθνή Ειρήνη και Ευημερία (TRIPP)», η οποία, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον, θα διευκολύνει την αύξηση εξαγωγών ενέργειας και άλλων πόρων.

Ο Πασινιάν δήλωσε στο X ότι εκτιμά αυτή την «υπέροχη ευκαιρία» για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της Αρμενίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, «ισχυρότερη περιφερειακή συνδεσιμότητα που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μεγάλων εθνών μας».

«Ενώ η υπογραφή της ειρηνευτικής συνθήκης θα ανοίξει το δρόμο για τον τερματισμό των πολυετών συγκρούσεων, το άνοιγμα των μεταφορικών επικοινωνιών στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του TRIPP – Trump Road for Peace and Prosperity – θα ξεκλειδώσει στρατηγικές οικονομικές ευκαιρίες που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα οφέλη», δήλωσε ο Πασινιάν.

Ο διάδρομος TRIPP, που προηγουμένως αναφερόταν ως διάδρομος Zangezur, αναμένεται να περιλαμβάνει σιδηροδρομική γραμμή που θα επιτρέπει την κυκλοφορία εμπορευμάτων και τελικά ανθρώπων, η οποία θα λειτουργεί από μια αμερικανική εταιρεία. Η νέα διαδρομή μπορεί επίσης να παρέχει στο Αζερμπαϊτζάν απευθείας σύνδεση με τον θύλακά του, το Ναχιτσεβάν, και κατά συνέπεια με την Τουρκία, μια διαδρομή πολύ συντομότερη από την τρέχουσα διαδρομή του «Μεσαίου Διαδρόμου» μέσω της Γεωργίας, η οποία μέχρι στιγμής έχει λάβει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας προσοχής και των κονδυλίων για αναβαθμίσεις.

«Η συμφωνία κατοχυρώνει τον ρόλο του Αζερμπαϊτζάν ως καρδιάς στη συνδεσιμότητα Ευρώπης-Ασίας. Ανοίγει την πόρτα σε σημαντικές επενδύσεις σε logistics, υποδομές και ενέργεια – ένα ελπιδοφόρο σημάδι της ευημερίας και της συνεργασίας που μπορεί να ξεκλειδώσει αυτή η ειρήνη», δήλωσε ο Turkhan Ahmadov, Διευθυντής Επικοινωνιών και ESG των Σιδηροδρόμων του Αζερμπαϊτζάν (ADY).

Ο Ελτσίν Αμιρμπέκοβ δήλωσε επίσης στο NE Global ότι μια άλλη βασική διάταξη της Κοινής Διακήρυξης είναι η δέσμευση για το άνοιγμα των μεταφορικών και επικοινωνιακών συνδέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ιδίως η ανάγκη διασφάλισης απρόσκοπτης συνδεσιμότητας μεταξύ του κύριου τμήματος του Αζερμπαϊτζάν και της Αυτόνομης Δημοκρατίας του Ναχιτσεβάν. Και το TRIPP αναφέρεται ως ένα ειδικό έργο συνδεσιμότητας από τις ΗΠΑ για να διασφαλιστεί ότι θα εφαρμοστεί εντός του αρμενικού εδάφους: η «Δρόμος Τραμπ για Διεθνή Ειρήνη και Ευημερία»,
«και τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, η κοινή έκκληση προς τον Πρόεδρο του ΟΑΣΕ σχετικά με το κλείσιμο της Διαδικασίας του Μινσκ και των σχετικών δομών της σηματοδοτεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την εξάλειψη ενός από τα σημαντικότερα εμπόδια στην ειρήνη και την ομαλοποίηση».

Ο Πρόεδρος του Καζακστάν, Κασίμ-Ζομάρτ Τοκάγιεφ, η χώρα του οποίου έχει επενδύσει ενεργά στη οδική μεταφορά εμπορευμάτων μεγάλων αποστάσεων μέσω του λεγόμενου «Μεσαίου Διαδρόμου», είπε ότι η ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφηκε στην Ουάσιγκτον μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας αποτελεί ένα ιστορικά σημαντικό επίτευγμα. Σημείωσε ότι το Καζακστάν έχει επίσης συμβάλει στη σύναψη τέτοιων σημαντικών συμφωνιών μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, προτείνοντας την Αλμάτι ως τόπο διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών σχετικά με τις βασικές εναπομένουσες παραμέτρους της συνθήκης ειρήνης.

Εν τω μεταξύ, στις 7 Αυγούστου, ο Υπουργός Οικονομίας του Αζερμπαϊτζάν, Μικαΐλ Τζαμπάροφ, και ο Αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Τζον Αρντίλ, παρουσία του Αλίγιεφ και του Ειδικού Απεσταλμένου του Προέδρου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της κρατικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν, SOCAR, και της αμερικανικής ExxonMobil,

Μετά την τελετή υπογραφής οι Αλίγιεφ και Γουίτκοφ συναντήθηκαν σημειώνοντας ότι η επίσκεψη εργασίας του Αλίγιεφ στην Ουάσιγκτον, κατόπιν πρόσκλησης του Τραμπ, παρείχε μια πολύτιμη ευκαιρία για συζήτηση της διμερούς ατζέντας και των περιφερειακών ζητημάτων. Οι πλευρές αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τις προοπτικές στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των Ηνωμένων Πολιτειών, τη διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν και την περιφερειακή ειρηνευτική ατζέντα.

Αντιδράσεις από Ρωσία και Ιράν

Από την πλευρά της η Μόσχα είπε ότι η συνάντηση μεταξύ των ηγετών του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας στις ΗΠΑ αξίζει μια θετική αξιολόγηση, «η συμμετοχή των εξωπεριφερειακών φορέων θα πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση της ειρηνευτικής ατζέντας και όχι να δημιουργήσει δυσκολίες», έγραψε η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, στο X.

Σε σχετικές ειδήσεις στις 10 Αυγούστου, ο Αλίγιεφ και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καταδίκασαν «τις σκόπιμες αεροπορικές επιθέσεις της Ρωσίας σε μια αποθήκη πετρελαίου της SOCAR στην Ουκρανία, καθώς και σε άλλες αζερμπαϊτζάνικες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός σταθμού μεταφοράς φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ουκρανία, υποσχόμενοι ότι δεν θα σταματήσουν την ενεργειακή συνεργασία Αζερμπαϊτζάν-Ουκρανίας».

Σύμφωνα με τα Ιρανικά μέσα ενημέρωσης στις 9 Αυγούστου το Ιράν απείλησε να μπλοκάρει την προτεινόμενη συμφωνία για τον Καύκασο. Δεν ήταν σαφές πώς το Ιράν, το οποίο συνορεύει με την περιοχή, θα την μπλοκάρει, αλλά η δήλωση του Αλί Ακμπάρ Βελαγιάτι, κορυφαίου συμβούλου του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, έθεσε ερωτήματα σχετικά με την ασφάλειά της, σύμφωνα με το Reuters. Είπε ότι οι στρατιωτικές ασκήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο βορειοδυτικό Ιράν κατέδειξαν την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να αποτρέψει οποιαδήποτε πιθανή επίθεση. Ο πιθανός νέος διάδρομος Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν θεωρείται μάλλον απειλή από την Τεχεράνη.

Δημοσιευμένα έγγραφα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με τη Δημοκρατία της Αρμενίας και τη Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, δημοσίευσαν τα οριστικοποιημένα έγγραφα από την ιστορική συνάντηση του Προέδρου Τραμπ με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Αλίγιεφ και τον Πρωθυπουργό της Αρμενίας Πασινιάν στις 8 Αυγούστου. Αυτή η συνάντηση που θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή ειρήνης στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου. Αυτά τα έγγραφα περιλαμβάνουν:

• Κοινή Δήλωση του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και του Πρωθυπουργού της Αρμενίας
• Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν
• Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αρμενίας

Από τον Κωστή Γερόπουλο
Αρχική δημοσίευση από neglobal.eu.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News