Το ιστορικό και δημογραφικό προφίλ Αιγίου – Συμπολιτείας (Α’ μέρος)

Επιλογές Team

Η επαρχία Αιγιαλείας εκπληρώνει τους όρους μιας αυτόνομης οίκονομικής -διοικητικής ενότητας με μακρά ιστορική παράδοση και συνοχή, που αρχίζει από την εποχή της Βενετοκρατίας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα (Καλαφάτης θ,, 1990).

Το Βενετικό Κτηματολόγιο

Στο Βενετικό Κτηματολόγιο της Βοστίτσας (ΒΚτΒ) για την εποχή -μεταξύ άλλων· αναφέρεται: «Παρακολουθώντας την οριοθέτηση της Βοστίτσας, θα διαπιστώσουμε ότι τα όριά της δεν συμπίπτουν με εκείνα της σημερινής γεωγραφικής και διοικητικής διαίρεσης,
Η βασικότερη διαφορά είναι ότι σε δύο σημεία εκτάσεις του territorio Καλαβρύτων εκτείνονταν ως τη θάλασσα, χωρίζοντας ουσιαστικά το territorio της Βοστίτσας σε τμήματα, Κατ’ αρχήν τα ανατολικά όρια τα του territorio της Βοστίτσας δεν εκτείνονταν μέχρι το σημερινό όριο(θέση Μαύρα Λιθάρια), αλλά βρίσκονταν δύο περίπου χιλιόμετρα δυτικότερα, στην εκβολή του θολοπόταμου στον Κορινθιακό κόλπο (ανάμεσα στην παραλία της Ακράτας και εκείνη της σημερινής Αιγείρας, σημερινά όρια μεταξύ των δύο δήμων). Δηλαδή το ανατολικό όριο του territorio της Βοστίτσας ήταν ο θολοπόταμος και η περιοχή της Ακράτας με τους τρεις οικισμούς της (Ποροβίτσα, Πύργο και Πλέσσα).

Η λωρίδα αυτή που ανήκε στο territorio Καλαβρύτων που έφτανε ως τη θάλασσα στα νότια επεκτεινόταν και κάλυπτε την έκταση και τους οικισμούς της σημερινής Ανατολικής Αιγιαλείας (Βαλιμή, Τσιβλός, Σιλίβαινα), Η δεύτερη λωρίδα του territorio Καλαβρύτων που ‘έκοβε’ σχεδόν στη μέση το territorio της Βοστίτσας, ήταν η περιοχή της Ποτά* μίας (στην εποχή των κτηματολογίων διακρίνονταν σε Ανω και Κάτω) καθώς εκτεινόταν προς τα βόρεια. Δυτικά έφτανε ως την περιοχή του Διακοπτού (θέση Κακιά Σκάλα) και ανατολικά ως την περιοχή της Βαλιμής και της Ακράτας (θέση Γλυκιά)
» Με αυτή τη διαμόρφωση (που ακολουθεί και τη μορφολογία του εδάφους) χωρίζεται η Ανατολική από τη Δυτική Αιγιαλεία και διακόπτεται η παράκτια, άλλοτε στενότερη και άλλοτε πλατύτερη, πεδινή επιφάνεια της,
» Ουσιαστικά λοιπόν το territorio της Βοστίτσας αποτελούνταν από δύο τμήματα. Το ένα και μεγαλύτερο το αποτελούσαν τα εδάφη της σημερινής Δυτικής και Κεντρικής Αιγιαλείας (σημ, δήμοι Συμπολιτείας, Αιγίου και Διακοπτού) και τα ανατολικά του όρια συνέπιπταν με τα όρια της ενιαίας περιοχής του Διακοπτού (με τους τέσσερις κύριους οικισμούς της Κερνίτσα, Βρόστενα, Επισκοπή και Κάστρο), το άλλο, πολύ μικρότερο, απαρτιζόταν από τα εδάφη της Ακράτας (με τους τρεις οικισμούς που αναφέραμε) και βρισκόταν ‘σφηνωμένο’ στην περιοχή της σημερινής Ανατολικής Αιγιαλείας και περιτριγυρισμένο από εδάφη που τότε ανήκαν στο territorio των Καλαβρύτων, γεγονός που μπορεί να ενταχθεί στο ότι η διοικητική οργάνωση της βενετικής Πελοποννήσου βασιζόταν σε περιοχές άμεσ

Μαθαίνουμε τον τόπο μας…

Κάθε τόπος είναι η ιστορία του. Οι άνθρωποι που άφησαν το στίγμα τους, τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις, τα κτήρια και τα μνημεία που μαρτυρούν το πέρασμα των αιώνων.
Η «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ» με το σημερινό πρώτο αφιέρωμα στον Δήμο Αιγιαλείας και με αυτά που θα ακολουθήσουν για τους υπόλοιπους Δήμους, έρχεται να φωτίσει και να αναδείξει, με στοιχεία τεκμηριωμένα, την ιστορία του τόπου μας, τους οικιστές, τους οικισμούς, πληροφορίες όπως: πώς «γεννήθηκαν» οι οικισμοί ή πώς χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, πολεοδομικές και ανθρωπογεωγραφίας μεταβολές, την ετυμολογία των ονομάτων τους κ.ά.

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για την-τρόπον τινά— ακτινογραφία των οικισμών της Αχαΐας, άρα και της ίδιας της αυτοδιοίκησης, αφού οι οικισμοί αποτέλεσαν τα συνθετικά στοιχεία των σημερινών δήμων και κατά συνέπεια όλου του νομού.
Η ΑΝΤΛΗΣΗ των πληροφοριών βασίσθηκε στη σχετική μελέτη που εκδόθηκε το 2010 με τη συμβολή της τότε Νομαρχίας Αχαΐας και της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ στο ένθετό μας γίνεται ανά πρώην -«Καποδιστριακό»- Δήμο. Αυτό διότι παρά την τελευταία διοικητική μεταβολή με την ενοποίηση όλων των παλιών δήμων σε πέντε μεγαλύτερους οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα αναφέρονται με Βάση την ονομασία που επικράτησε στην καθημερινότητά τους.

Μια πόλη με πλούσια ιστορία

Ο δήμος Αίγιου, με το όνομα δήμος Αιγιέων σχηματίστηκε με τo Β.Δ. της 20ης Απριλίου 1835, το οποίο δημοσιεύτηκε στnv Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ως δήμος της επαρχίας Αιγιαλείας. Κατατάχθηκε στη Β’ τάξη με πληθυσμό 2.300 κατοίκους και έδρα το Αίγιο. Ο δημότης ονομάστηκε Αιγιεύς. Στην αρχική του σύσταση ο δήμος αποτελούνταν από τους οικισμούς: Αίγιον (Βοστίτσα), Μουρλά, Λόγγο, Δημητρόπουλον, Μερτίδι, Τούμπα, Γρηγόρη, Χατζί, Κούμαρη, Ανω και Κάτω Τέμενη, Αλή Μουχτούρη, Καραχμέτη (Καραχουμάτι).

ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ των κοινοτήτων το 1912 οι οικισμοί που ανήκαν στο δήμο Αιγίου αποτέλεσαν αυτόνομες κοινότητες.

ΤΟ 1997, με το νόμο 2539 (ΦΕΚ 244/4-12-1997), σχηματίστηκε ο εκτεταμένος δήμος Αιγίου, όταν στον υπάρχοντα δήμο Αιγίου συνενώθηκαν και 13 τέως κοινότητες.
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ο πληθυσμός αυξάνει Μείωση εμφανίζει ο πληθυσμός σε μία περίπτωση από το 1700 ως το 183 Ο, που αιτιολογείται από το γεγονός ότι το 1830 ήταν η πρώτη πληθυσμιακή καταγραφή μετά την Τουρκοκρατία, οπότε ο πληθυσμός αναδιατασσόταν.
Η ΘΕΣΗ του Αίγιου βρίσκεται σε μια στενή παραλιακή ζώνη και πάνω σε υπερκείμενο όχθο, ύψους 50 περίπου μέτρων. Χτισμένη σε επίπεδα, η πόλη είναι βεβαιωμένο πως κατοικούνταν αδιάκοπα από τα προϊστορικά χρόνια. Μυκηναϊκά ευρήματα υπάρχουν και στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή. Οι Αιγιείς αναφέρονται στον κατάλογο πλοίων που έλαβαν μέρος στον πόλεμο της Τροίας υπό τον ίδιο τον Αγαμέμνονα.  Στους ιστορικούς χρόνους, όταν σχηματίζονταν οι νεότερες «πόλεις», δηλαδή πολιτικά κέντρα με συνένωση αγροτικών κοινοτήτων, η πόλη του Αιγίου σχηματίστηκε από 7 ή 8 κοινότητες.

Οι εντυπώσεις του περιηγητή

Ο περιηγητής Henry Belle περιγράφει το Αίγιο ως η μικρή πρωτεύουσα μιας επαρχίας που δείχνει μάλλον πλούσια και της οποίας τα καλοχτισμένα καινούργια, κομψά και τριγυρισμένα από όμορφους κήπους σπίτια είναι από δε ιξη της ευημερίας που βασιλεύει στην περιοχή και της προόδου της βιομηχανίας.

Η Βοστίτσα οφείλει όλον της τον πλούτο στο εμπόριο της κορινθιακής σταφίδας, της οποίας οι καλλιέργειες απλώνονται γύρω από την πόλη και ως τους πρόποδες του βουνού σαν καταπράσινο παρτέρι.
Η ΠΟΛΗ του Αίγιου το 19° αι. διαρθρώνεται σε συνοικισμούς με διάκριση την καταγωγή και εκκλησιαστικές αναφορές και διαιρείται φυσητά σε άνω και κάτω πόλη

Η Βαρονία

Τα χρόνια της Φραγκοκρατίας η Βοστίτσα ήταν μια από τις Βαρονίες στις οποίες κατατμήθηκε η Πελοπόννησος, με βαρόνο τόν Ούγκό ντέ Σαρπινύ, Ο οποίος και έχτισε πύργο από υλικά της αρχαίας πόλης. Το 1420 το Αίγιο πέρασε στους Δεσπότες του Μιστρά, Κωνσταντίνο και θωμά Παλαιολόγο, και τό 1458 καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Το 1463 περιήλθε στους Βενετούς (Α1 Βενετόκρατία). Το 1470 ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους. Τό 1685, όπως όλη η Πελοπόννησος, καταλήφθηκε και τό Αίγιο και πάλι από τους Βενετούς. Στο Βενετικό Κτηματολόγιο της Βόστίτσας αναφέρεται η Βοστίτσα, που αποτελούσε ήδη επαρχία. Κάλυπτε μικρή έκταση που ήταν κυρίως Ορεινή. Πεδινά και εύφορα τμήματα όμως σχηματίζονταν γύρω από τις εκβολές των πέντε χείμαρρων που εξέβαλλαν στην περιοχή.

Το Αίγιο πήρε πάλι την αρχική του ονομασία μετά την Επανάσταση, με τη σύσταση του ελληνικού κράτους. Ο ρόλος που έπαιξε στη διάρκεια της Επανάστασης, η ανάπτυξη που γνώρισε ως δεύτερό λιμάνι της Αχαϊας και σημαντικό κέντρο επεξεργασίας και εμπορίου σταφίδας, γενέτειρα σημαντικών πολιτικών και πνευματικών προσωπικοτήτων, καθιστούν την πόλη του Αίγιου τό δεύτερο σημαντικότερο αστικό κέντρο του νομού.

Τα Βαλιμίτικα

Τα Βαλιμίτικα απογράφονται πρώτη φορά το 1844. Ο Οικισμός δημιουργήθηκε σταδιακά από τους κατοίκους της Βαλιμής (δήμου Ακράτας), που μετά την Επανάσταση του 1821 άρχισαν να κατεβαίνουν στα πεδινά, δημιουργώντας αρχικά καλύβια που εξελίχθηκαν σε οικισμούς. Αυτή η μετακίνηση αρχικά γινόταν εποχιακά (χειμώνα) και σταδιακά μόνιμα. Από τον Οικισμό Βαλιμίτικα, σύμφωνα με τοπικές μαρτυρίες, τα τελευταία χρόνια έχουν μεταναστεύσει αρκετοί κάτοικοι προς τα αστικά κέντρα, κυρίως Αίγιο και Αθήνα.

Το όνομα του οικισμού υποδηλώνει τον τόπο προέλευσης των κατοίκων, τη Βαλιμή. Σήμερα ο πληθυσμός των Βαλιμιτίκων διπλασιάζεται το καλοκαίρι λόγω των παραθεριστών που επιλέγουν τον παραθαλάσσιο οικισμό. Η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα.

• Από τις “Επιλογές” του Σαββάτου 5 Σεπτεμβρίου 2015

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω