Pacifiction: Οι σκοτεινές ασάφειες της εξουσίας και της υπαρξιακής αγωνίας

Ελισσαίος Βγενόπουλος

Δεν μπορεί να σταθεί η εξουσία, ο απόλυτος έλεγχος και η αποικιοκρατία, όταν στηρίζεται στην αδικία, στην επιορκία, στην προδοσία, στον φόβο και στην τρομοκρατία. Κάποια στιγμή, όσο κι αν φαίνεται άτρωτη μια εξουσία που στηρίζεται στην επιβολή, θα καταρρεύσει με πάταγο και σε άπειρα κομμάτια.

Το Pacifiction του Καταλανού Άλμπερτ Σέρα  είναι μια ταινία που αψηφά τη συμβατική αφήγηση, προσφέροντας αντ’ αυτού ένα υπνωτικό ταξίδι μέσα από τα πολύπλοκα στρώματα της αποικιακής εξουσίας, της πολιτικής ίντριγκας και του υπαρξιακού τρόμου. Με φόντο το καταπράσινο, παραδεισένιο σκηνικό της Ταϊτής, η ταινία παρακολουθεί τον Ντε Ρολέ (Μπενουά Μαζιμέλ), έναν γοητευτικό, γλυκό και αινιγματικό Γάλλο Ύπατο Αρμοστή στη Γαλλική Πολυνησία, καθώς περιηγείται στον περίπλοκο ιστό της τοπικής πολιτικής και των παγκόσμιων μηχανορραφιών.

Το «Pacifiction» δεν ασχολείται τόσο με τις μηχανορραφίες, τις ίντριγκες και τα παιχνίδια της πλοκής της όσο με την ατμόσφαιρα, το εύθραυστο κέλυφος της διάθεσης που δημιουργεί και τους ψυχολογικούς χώρους που εξερευνά. Ο Άλμπερτ Σέρα , γνωστός για τη μινιμαλιστική του προσέγγιση και τις πρωτοποριακές του ευαισθησίες, δημιουργεί μια αφήγηση που είναι σκόπιμα αδιαφανής, ερμητική, όπου η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια σειρά από νωχελικές, σχεδόν ονειρικές σεκάνς. Η υπόθεση της ταινίας επικεντρώνεται στην αυξανόμενη ένταση στην Ταϊτή, καθώς κυκλοφορούν φήμες για την πιθανή επανάληψη των γαλλικών πυρηνικών δοκιμών στο νησί. Αυτή η πιθανή απειλή, που συμβολίζεται από τη μυστηριώδη εμφάνιση ενός υποβρυχίου στα ανοικτά της ακτής, γίνεται καταλύτης για την εξερεύνηση της εξουσίας, τόσο της πολιτικής όσο και της προσωπικής, στην ταινία.

Ο Ντε Ρολέ, διπλωμάτης του οποίου η στιλπνή εξωτερική εμφάνιση κρύβει πολλά σκοτάδια  αβεβαιότητας, ενσαρκώνει τη διφορούμενη φύση της εξουσίας. Είναι μια φιγούρα αποικιακής εξουσίας, αλλά η θέση του είναι βαθιά ασταθής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, εμπλέκεται σε μια σειρά συνομιλιών με διάφορες τοπικές προσωπικότητες -πολιτικούς, επιχειρηματίες και στρατιωτικούς- σε μια προσπάθεια να εκτιμήσει την κατάσταση και να διατηρήσει την εύθραυστη ισορροπία της εξουσίας. Ωστόσο, αυτές οι επαφές είναι γεμάτες ασάφειες και ποτέ δεν είναι απολύτως καθαρό ποιος κατέχει την πραγματική εξουσία ή ποιες είναι οι πραγματικές προθέσεις του κάθε χαρακτήρα. Οι προσπάθειες του Ντε Ρολέ να επιβάλει τον έλεγχο υπονομεύονται διαρκώς από τη δυσδιάκριτη φύση των δυνάμεων που λειτουργούν. Κάποια στιγμή αβέβαιος σχεδόν μονολογεί.

-Η πολιτική είναι σαν ντισκοτέκ, πάρτι με τον διάβολο. Νομίζουν πως  ελέγχουν τα πάντα, τίποτα δεν ελέγχουν.

Ο ρυθμός της ταινίας είναι σκόπιμα αργός, επιτρέποντας στην ένταση να χτίζεται σταδιακά και σχεδόν ανεπαίσθητα. Η κάμερα του Σέρα παραμένει στα καταπράσινα τοπία της Ταϊτής, αποτυπώνοντας την ομορφιά του νησιού, αλλά και την αίσθηση της απομόνωσης και της απόστασης. Η χρήση του φυσικού φωτός και των μεγάλων, αδιάκοπων λήψεων συμβάλλει στην καθηλωτική ποιότητα της ταινίας, παρασύροντας τον θεατή στον κόσμο των χαρακτήρων. Οι διάλογοι, συχνά ελλειπτικοί και αποσπασματικοί, ενισχύουν την αίσθηση αποπροσανατολισμού, καθώς οι συζητήσεις ελίσσονται και ανατρέχουν στον εαυτό τους, αφήνοντας πολλά ανείπωτα. Αυτή η αφηγηματική προσέγγιση δημιουργεί  μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας, σαν κάτι σκοτεινό να κρύβεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια.

Μια από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές του Pacifiction είναι η διερεύνηση του θέματος της πυρηνικής απειλής, η οποία πλανάται σαν ένα σκοτεινό σύννεφο πάνω από ολόκληρη την ταινία. Η πιθανή επανάληψη των πυρηνικών δοκιμών δεν επιβεβαιώνεται ποτέ ρητά, αλλά η πιθανότητά της πλανάται έντονα στο μυαλό των χαρακτήρων. Αυτή η απειλή είναι εμβληματική των ευρύτερων φόβων και ανησυχιών που διαπερνούν την ταινία – ο φόβος του αγνώστου, των αόρατων δυνάμεων που διαμορφώνουν τον κόσμο με τρόπους που είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Οι προσπάθειες του αρμοστή να αποκαλύψει την αλήθεια είναι τελικά μάταιες, καθώς η πραγματικότητα της κατάστασης παραμένει άπιαστη και απρόσιτη.

Ο τίτλος της ταινίας, Pacifiction, είναι ένα αρκτικόλεξο των λέξεων “Pacific” (Ειρηνικός) και “fiction” (φαντασία), υποδηλώνοντας έναν κόσμο όπου τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας είναι θολά. Αυτό αντανακλάται στην αφηγηματική δομή της ταινίας, η οποία αποφεύγει την παραδοσιακή ανάπτυξη της πλοκής υπέρ μιας πιο ρευστής και ιμπρεσιονιστικής προσέγγισης. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία που μοιάζει περισσότερο με διαλογισμό πάνω στην εξουσία και την αποικιοκρατία παρά με ένα απλό πολιτικό θρίλερ.

Η ερμηνεία του Μπενουά Μαζιμέλ ως έμπειρου διπλωμάτη Ντε Ρολέ είναι εξαιρετική και αποτυπώνει με λεπτότητα και αποχρώσεις την κομψή εξωτερική εμφάνιση και την εσωτερική ταραχή του χαρακτήρα. Είναι ένας άνθρωπος που έχει πλήρη επίγνωση της επισφαλούς θέσης του, παγιδευμένος ανάμεσα στις απαιτήσεις των ανωτέρων του στη Γαλλία και την πραγματικότητα της ζωής στην Ταϊτή. Ο Μαζιμέλ μεταφέρει αυτή την ένταση μέσω της γλώσσας του σώματος και των εκφράσεών του, λέγοντας συχνά περισσότερα με ένα βλέμμα ή μια χειρονομία παρά με λόγια, τα οποία αιωρούνται πολλές φορές ασαφώς με πολλές αντικρουόμενες σημασίες.

Η ταινία Pacifiction έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών του 2022 και έκτοτε απέσπασε σημαντική κριτική αναγνώριση, συμπεριλαμβανομένης της ανάδειξής της ως καλύτερης ταινίας της χρονιάς από το Cahiers du Cinéma. Με το Pacifiction ο  Άλμπερτ Σέρα  δημιούργησε μια ταινία   που είναι τόσο αινιγματική όσο και συναρπαστική, ένα αργόσυρτο θρίλερ που εισβάλει στις ασάφειες της εξουσίας και στις ανησυχίες του σύγχρονου κόσμου. Είναι μια τολμηρή  εξερεύνηση της πολυπλοκότητας της πολιτικής και προσωπικής εξουσίας σε έναν κόσμο όπου τίποτα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνεται.

Ο σεβασμός στην εξουσία χωρίς σκέψη, κριτική και σκληρό έλεγχο είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ελευθερίας πιθανόν δε και της ασφάλειας γιατί «ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες» αν όχι η διερεύνηση της αλήθειας και συνεχής επαγρύπνηση των πολιτών;

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News