Κοινή Επενδυτική Μερίδα (Κ.Ε.Μ.): Ένα εργαλείο με προοπτική και παγίδες

Χρήστος Γρηγοράτος

Η Κοινή Επενδυτική Μερίδα (Κ.Ε.Μ.) αποτελεί θεσμοθετημένο μηχανισμό διαχείρισης και μεταβίβασης μετοχών μέσω του Ελληνικού Κεντρικού Αποθετηρίου Τίτλων (Σ.Α.Τ.), προσφέροντας δυνατότητες ακόμη και για μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες. Η θεμελίωση του πλαισίου έγινε με τον Ν. 4569/2018 (ΦΕΚ Α’ 179/11-10-2018), ο οποίος επέτρεψε την καταχώριση στο Αποθετήριο τίτλων μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.

Το μεγάλο φορολογικό πλεονέκτημα αποσαφηνίστηκε με τον Ν. 4916/2022 (άρθρο 57): η Κ.Ε.Μ. εξομοιώνεται με τους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς του Ν. 5638/1932, γεγονός που σημαίνει ότι σε περίπτωση θανάτου ενός συνδικαιούχου οι μετοχές μεταβιβάζονται αυτοδίκαια και χωρίς φόρο κληρονομιάς στους επιζώντες. Έτσι, οι οικογενειακές επιχειρήσεις ή οι μικρές πολυμετοχικές δομές αποκτούν ένα εργαλείο που συνδυάζει απλότητα και ασφάλεια.

Τα πλεονεκτήματα είναι σαφή:

• Αυτόματη διαδοχή χωρίς φόρο κληρονομιάς.
• Ενιαία εικόνα χαρτοφυλακίου, με διαφάνεια και εύκολη παρακολούθηση.
• Εφαρμογή σε μη εισηγμένες εταιρείες, με δυνατότητες φορολογικού σχεδιασμού.

Ωστόσο, η Κ.Ε.Μ. δεν στερείται παγίδων. Η σύνθεσή της είναι σταθερή και δεν αλλάζει χωρίς διάλυση και επανασύσταση, ενώ κάθε συνδικαιούχος φέρει ξεχωριστή φορολογική ευθύνη για μερίσματα και υπεραξίες. Επιπλέον, η έλλειψη εκτενών διευκρινιστικών εγκυκλίων δημιουργεί «γκρίζες ζώνες» στη νομική εφαρμογή.

Πριν την ίδρυση μιας Κ.Ε.Μ., απαιτείται προσεκτική μελέτη: σαφής ρήτρα επιζώντος στη σύμβαση, έλεγχος περιορισμών του καταστατικού της εταιρείας και θεσμοθέτηση μηχανισμών επίλυσης διαφορών μεταξύ των μελών.

Η Κ.Ε.Μ. ανοίγει δρόμους για τη σύγχρονη διαχείριση του εταιρικού πλούτου, αλλά –όπως έλεγε και ο Σόλων– «ο νόμος είναι κοινός σε όλους». Η συνετή χρήση της είναι εκείνη που θα καθορίσει αν θα λειτουργήσει ως εργαλείο προόδου ή ως πηγή προβλημάτων.

Για τους Accountsaints,

Χρήστος Ι. Γρηγοράτος

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News