Το χρονογράφημα του Ντίνου Λασκαράτου: Αθώος Ζεύς

Ντίνος Λασκαράτος

Mόνο «αθώος» δεν ήταν ο μπερμπάντης βασιλιάς των θεών του Ολύμπου, που για να πετύχει τον ερωτικό του στόχο, καθόταν και μασκαρευόταν σε φίδι, αετό, κύκνο, κούκο (!), μέχρι και χρυσή βροχή στην περίπτωση της Δανάης. Προσωπικά δεν πιστεύω στο «κατάβρεγμα» με χρυσή βροχή, αλλά σε αυτό με χρυσές λίρες. Με αυτές μου φαίνεται ότι δελέασε ο Δίας τη Δανάη. Αλήθεια, πόσες γυναίκες θα αντιστέκονταν σε ένα τέτοιο νεοπλουτίστικο μεν, αλλά απροσμάχητο δώρο; Βέβαια αν δεν είσαι ο Δίας, τρέχα να βρεις τις λίρες.

Η λέξη «αθώος» όμως δεν σημαίνει μόνο αυτόν που δεν έχει υποστεί ποινή, «θωή» στα πολύ αρχαία, με το στερητικό «α», δηλαδή τον αθώο που λέμε και σήμερα, αλλά και αυτόν που προσδιορίζεται γεωγραφικά από το όνομα Αθως, το γνωστό σε όλους μας όρος. Οπως λέμε Πατρινό αυτόν που ζει ή κατάγεται από την Πάτρα.

Το όρος Αθως ονομάσθηκε έτσι από τον ήρωα της ελληνικής μυθολογίας γίγαντα Αθω, αυτόν που λαϊκά θα λέγαμε ότι είναι «ασπροπρόσωπος», δηλαδή αυτόν που δεν γνώρισε ποινή, και έτσι δεν του μουντζούρωσαν το πρόσωπο με φούμο, όπως έκαναν παλιά στους καταδικασμένους πριν τους βγάλουν ρεζιλευτικά στη γύρα καβάλα ανάποδα σε ένα γαϊδούρι. Από εκεί έλκει την καταγωγή και η ελληνοπρεπής χειρονομία της «μούντζας», της μουντζουρωμένης ανοιχτής παλάμης δηλαδή. Αλλά φύγαμε από το θέμα μας. Οι Γίγαντες λοιπόν και οι θεοί του Ολύμπου, σαν Ελληνες που ήσαν, έπρεπε να τσακωθούν. Εγινε λοιπόν η μυθική γιγαντομαχία μεταξύ Γιγάντων και Ολυμπίων θεών. Κατά τη διάρκεια της μάχης, ο γίγαντας Αθως πέταξε στον Ποσειδώνα μια τεράστια πέτρα. Τόσο μεγάλη όσο ένα βουνό. Το βουνό δεν πέτυχε τον Ποσειδώνα και έπεσε στη θάλασσα, δημιουργώντας έτσι το ανατολικό πόδι της Χαλκιδικής. Κατά τη μυθολογία μας, άφησε η περιοχή το προηγούμενο όνομα «Ακτή» και πήρε το όνομα Αθως από τον ομώνυμο γίγαντα. Το όρος έχει ύψος 2033 μέτρα και η θάλασσα βάθος 1070 μέτρα. «Απατα» ακόμα και για γίγαντες! Για τους περίεργους, τη γιγαντομαχία κέρδισαν οι θεοί του Ολύμπου. Εμεινε όμως στην ιστορία το όνομα του νικημένου γίγαντα Αθω. Ο Δίας έβαλε και έκτισαν στην κορυφή του όρους τον ναό του «Αθώου Διός».

Το όρος Αθως προχριστιανικά ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αρτέμιδας, και εθεωρείτο ιερό από τότε. Ο αρχιεπίσκοπος Αχριδών (πόλη σήμερα νοτιοδυτικά των Σκοπίων) Θεοφύλακτος, έγραφε τον 11ο αιώνα για τον Αθω:

«το πάλαι μεν ιερόν, νυν δε Αγιον Ορος λεγόμενον». Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός το 1144 σε χρυσόβουλο ορίζει: «Εφεξής το όνομα του Αθω καλείσθαι Αγιον Ορος παρά πάντων». Φαίνεται δε ότι η ιερότης του Ορους προχριστιανικά, λόγω της λατρείας της Αρτέμιδας, συνοδευόταν και από το άβατον του χώρου για τους… άνδρες. Ο Παυσανίας στην «Ελλάδος περιήγησιν» στα «Αρκαδικά» περιγράφει το ανδρικό άβατο που «κατελύετο» μια φορά το χρόνο, οπότε επιτρεπόταν η είσοδος στους άνδρες.

Κάθε φορά που κάποιος σκύβει με αγάπη πάνω στην ελληνική μυθολογία, ιστορία και γλώσσα, δεν μπορεί παρά να θαυμάσει τη ζωντανή και αθάνατη συνέχεια της ελληνικότητας. Το όλο θέμα συνοψίζει ποιητικά και μουσικά ο μεγάλος Διονύσης Σαββόπουλος με έναν συρτό καλαματιανό χορό, το πασίγνωστο ξεσηκωτικό «Ας κρατήσουν οι χοροί» του 1983:
«κι’ είτε με τις αρχαιότητες
είτε με Ορθοδοξία,
των Ελλήνων οι κοινότητες
φτιάχνουν άλλο γαλαξία»
και μαζί με τον Σαββόπουλο, εύχομαι και ‘γώ:

«Να μας έχει ο Θεός γερούς!».

*Ο Ντίνος Λασκαράτος είναι επίτιμος δικηγόρος.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News