Αυτά είναι τα νέα δεδομένα με τις διαφορές των σχεδίων ΗΠΑ και ΕΕ για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία

Σε μία απρόβλεπτη φάση μπήκε πλέον η συζήτηση για ένα πιθανό πλαίσιο τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς το αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων που δημοσιοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα ουσιαστικά «αποκαθηλώθηκε».

Financial Times: Συμφωνία 19 σημείων των ΗΠΑ και της Ουκρανίας για το τέλος του πολέμου

Σύμφωνα με τον Ουκρανό διαπραγματευτή Ολεξάντρ Μπέβζ, μέλος της ομάδας που συμμετείχε στις συνομιλίες της Γενεύης, το αρχικό κείμενο «δεν υπάρχει πλέον». Με ανάρτησή του στο Facebook, ο Μπέβζ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και η Ουκρανία προχώρησαν σε «πολύ εποικοδομητικές συνομιλίες», διατρέχοντας ένα προς ένα τα 28 σημεία της αρχικής πρότασης και καταλήγοντας σε σημαντικές αλλαγές, οι οποίες μειώνουν τον αριθμό των διατάξεων στα 19.

Η τοποθέτηση του Μπέβζ ήρθε μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ότι οι συνομιλίες ήταν «οι πιο παραγωγικές» που έχουν γίνει ανάμεσα στην κυβέρνηση Τραμπ και το Κίεβο. Ο Ουκρανός αξιωματούχος υπογράμμισε ότι καμία ουκρανική ανησυχία δεν έμεινε αναπάντητη, ενώ σημείωσε ότι «οι τελικές αποφάσεις στα πιο ευαίσθητα ζητήματα» παραμένουν αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Ντόναλντ Τραμπ.

Την ίδια ώρα, η Ευρώπη έχει ήδη συντάξει δική της αντιπρόταση. Πρόκειται για ένα εναλλακτικό σχέδιο που απομακρύνεται σε καίρια σημεία από το αρχικό αμερικανικό πλαίσιο, απορρίπτοντας τις ρητές παραχωρήσεις εδαφών, τις μόνιμες στρατιωτικές δεσμεύσεις της Ουκρανίας και την υποχρέωση συνταγματικής δέσμευσης ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το κείμενο έχει ήδη αποσταλεί τόσο στην αμερικανική πλευρά όσο και στο Κίεβο.

Το αρχικό αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων
Όπως σημειώνει το Sky News πρωτότυπη αμερικανική πρόταση, όπως παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ενσωμάτωνε μια σειρά διατάξεων που αντανακλούσαν —σε πολλά σημεία— βασικές ρωσικές διεκδικήσεις. Ανάμεσα στα πιο επίμαχα στοιχεία του σχεδίου ήταν η απαίτηση να παραχωρήσει η Ουκρανία εδάφη, να αποδεχθεί περιορισμό της στρατιωτικής της δύναμης στις 600.000 προσωπικό, να αποκηρύξει συνταγματικά την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ και να συμφωνήσει ότι η Συμμαχία δεν θα αναπτύξει ευρωπαϊκές δυνάμεις στο έδαφός της.

Το σχέδιο πρόβλεπε επίσης την αναγνώριση της «ντε φάκτο ρωσικής κυριαρχίας» σε Κριμαία, Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, καθώς και τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στην περιοχή του Ντονέτσκ, με διεθνή αναγνώριση αλλά χωρίς είσοδο ρωσικών δυνάμεων. Εξίσου σημαντικό ήταν το άρθρο που όριζε ότι η γραμμή του μετώπου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια θα «παγώσει» με αναγνώριση των έως τώρα ρωσικών κερδών.

Στον πυρήνα του σχεδίου βρισκόταν η δέσμευση για συνολική αναδιοργάνωση της ασφάλειας στην Ευρώπη, μέσω μιας νέας συμφωνίας Ρωσίας–ΝΑΤΟ, την οποία θα μεσολαβούσαν οι ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον αναλάμβανε επίσης ρόλο εγγυήτριας, με πρόβλεψη ότι μια νέα ρωσική επίθεση θα απαντηθεί στρατιωτικά και με πλήρη επαναφορά όλων των κυρώσεων.

Ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα σημεία αφορούσε τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Το αμερικανικό κείμενο προέβλεπε ότι 100 δισ. δολάρια θα χρησιμοποιηθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας υπό αμερικανική ηγεσία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών των επενδύσεων. Η Ευρώπη θα συνεισέφερε επιπλέον 100 δισ., ενώ το υπόλοιπο ποσό θα εντασσόταν σε κοινό «ταμείο ΗΠΑ–Ρωσίας» με στόχο τη «διατήρηση της ειρήνης».

Άλλες κρίσιμες ρυθμίσεις περιλάμβαναν:

– αναβίωση των συμφωνιών για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων

– διατήρηση της Ουκρανίας εκτός πυρηνικού οπλοστασίου

– διαμοιρασμό της ενέργειας από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια υπό την εποπτεία της IAEA

– πλήρη αμνηστία για όλα τα μέρη

– διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία εντός 100 ημερών

– δημιουργία Συμβουλίου Ειρήνης υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ

– άμεση κατάπαυση του πυρός με υποχώρηση στις συμφωνημένες γραμμές

Η αρχιτεκτονική της πρότασης δημιουργούσε έντονες αντιδράσεις τόσο στο Κίεβο όσο και στην Ευρώπη, καθώς η Ουκρανία καλούνταν να αποδεχθεί όρους που δεν θα είχαν πιθανότητες πολιτικής νομιμοποίησης στο εσωτερικό της χώρας.

Πώς διαμορφώθηκε το νέο σχέδιο των 19 σημείων
Σύμφωνα με τον Μπέβζ, η ουκρανική αντιπροσωπεία πέρασε με τις ΗΠΑ από «συστηματική αναθεώρηση» κάθε σημείου. Το αποτέλεσμα ήταν η κατάργηση ή η πλήρης τροποποίηση κρίσιμων διατάξεων του αμερικανικού σχεδίου. Χωρίς να ανακοινώνει επίσημα το πλήρες αναθεωρημένο κείμενο, ο Ουκρανός διαπραγματευτής ξεκαθάρισε ότι «όλα τα ζητήματα που αφορούσαν την ουκρανική πλευρά αντιμετωπίστηκαν».

Οι σημαντικότερες αλλαγές, όπως τις περιγράφει το Sky News μέσω των συγκρίσεων που παρουσιάζει, εντοπίζονται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

1. Αφαίρεση των ρητών εδαφικών παραχωρήσεων

Το ευρωπαϊκό και ουκρανικό πλαίσιο δεν αποδέχεται την αναγνώριση της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ως «ντε φάκτο ρωσικών». Αντίθετα, προβλέπεται ότι οι εδαφικές διευθετήσεις θα αποτελέσουν αντικείμενο «μελλοντικών διαπραγματεύσεων» και ότι η σύγκρουση θα παγώσει στη σημερινή γραμμή επαφής.

2. Καμία συνταγματική δέσμευση περί μη ένταξης στο ΝΑΤΟ

Το ευρωπαϊκό σχέδιο σημειώνει ότι η ένταξη της Ουκρανίας εξαρτάται από τη συναίνεση των μελών της Συμμαχίας, χωρίς αναφορά σε συνταγματική απαγόρευση.

3. Ενισχυμένη ευρωπαϊκή διάσταση και «άρθρο 5»

Η νέα πρόταση προβλέπει «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» με σαφή αναλογία στο άρθρο 5, σε αντίθεση με την απόλυτη εξάρτηση από τις ΗΠΑ που περιείχε το αρχικό κείμενο.

4. Πλήρης διαφοροποίηση στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων

Αντί για την πρόβλεψη αμερικανικού κέρδους 50%, το ευρωπαϊκό σχέδιο ορίζει ότι τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Μόσχα αποζημιώσει την Ουκρανία.

Άλλες κρίσιμες αλλαγές είναι η αύξηση του ορίου του ουκρανικού στρατού στις 800.000 (αντί 600.000), η κατάργηση της πρόβλεψης περί αμνηστίας για όλες τις πλευρές και η αφαίρεση άρθρων που αναφέρονταν σε ρωσική επανένταξη στη G8 χωρίς προϋποθέσεις.

Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση: ένα παράλληλο πλαίσιο 28 σημείων
Το Sky News παρουσιάζει αναλυτικά και τα 28 σημεία της ευρωπαϊκής αντιπρότασης, που σε μεγάλο βαθμό αναδιατάσσουν το αμερικανικό κείμενο ώστε:

να διασφαλίζεται η ουκρανική κυριαρχία

να μην αναγνωρίζονται μόνιμες εδαφικές απώλειες

να κατοχυρώνονται δικαιώματα μειονοτήτων και θρησκευτικές ελευθερίες

να ενισχύεται η διεθνής εποπτεία του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια

να εκπονηθούν εκτεταμένα προγράμματα ανοικοδόμησης και αποκατάστασης

να υπάρξει ολοκληρωμένο σύστημα ανθρωπιστικών ανταλλαγών

να δομηθεί μηχανισμός επιβολής και εποπτείας της συμφωνίας υπό κοινό όργανο ΗΠΑ–ΕΕ–Ουκρανίας–Ρωσίας

Σημαντικό είναι επίσης ότι στην ευρωπαϊκή εκδοχή το αμερικανικό άρθρο 3 —που προέβλεπε «μη περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ»— έχει διαγραφεί πλήρως.

Το πολιτικό πλαίσιο των αλλαγών

Το Sky News υπογραμμίζει ότι οι Ουκρανοί αξιωματούχοι ξεκαθαρίζουν πως καμία συζήτηση δεν θα ολοκληρωθεί χωρίς την συμμετοχή του Ζελένσκι και την τελική του έγκριση. Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν να προστατεύσουν τη θέση τους στις συνομιλίες, αποφεύγοντας ένα πλαίσιο που θα θεωρηθεί ότι υιοθετεί τις ρωσικές απαιτήσεις.

Οι συνομιλίες συνεχίζονται, με το νέο κείμενο των 19 σημείων να αποτελεί πλέον τη βάση των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ–Ουκρανίας, ενώ το ευρωπαϊκό σχέδιο λειτουργεί παράλληλα ως αντιπρόταση προς όλες τις πλευρές.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News