Από πού πάνε για το δημαρχείο;

Κωνσταντίνος Μάγνης

Σημειώστε ονόματα: Πιλάλης, Γ. Παπαγιαβής, Φίλιας, Α. Ζαΐμης, Κ. Γούδας, Ν. Νικολόπουλος, Ευ. Φλωράτος, Κ. Χριστόπουλος, Ν. Παπαδημάτος. Υποψήφιοι δήμαρχοι Πατρέων που υποδείχθηκαν περισσότερο ή λιγότερο ανοιχτά από τη Νέα Δημοκρατία, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.

Είναι μια αλυσίδα συνεχών και συνήθως προβλέψιμων ηττών, με τη γνωστή εξαίρεση της νίκης του Ευ. Φλωράτου, το 1998, που απλώς επιβεβαίωσε τον κανόνα που θέλει τη ΝΔ να χάνει στην Πάτρα. Και επιβεβαίωσε τον κανόνα ως εξαίρεση, για τον απλό λόγο ότι ο νικητής ήταν κυρίως Φλωράτος και δευτερευόντως ΝΔ. Η υποψηφιότητά του, δηλαδή, είχε λιγότερο προφανή και άρα οχληρά χαρακτηριστικά, μολονότι ήταν ο σημαιοφόρος της τοπικής επιχειρηματικής ελίτ. Με δεδομένο ότι ηττήθηκε χωρίς να έχει σημειώσει κάποια ηχηρή αποτυχία ως δήμαρχος στις επόμενες δύο αναμετρήσεις, μπορούμε να πούμε ότι η νίκη εκείνη αβανταρίστηκε και εκ των συνθηκών: Βρήκε τον Α. Καράβολα στη χειρότερη πολιτικά στιγμή του. Με την παράταξη διασπασμένη. Ο ίδιος πίστευε και πιστεύει ακόμα ότι ήταν υπονομευμένη.

Η γνωστή πονεμένη ιστορία που αναβίωσε την περασμένη εβδομάδα χάρη στην περίφημη δημόσια νύξη του βουλευτή Ιάσονα Φωτήλα βρίσκει ασφαλώς την εξήγησή της στην παραδοσιακή υστέρηση της ΝΔ και γενικότερα της φιλελεύθερης παράταξης στο πεδίο των συσχετισμών, και στα περίφημα αντιδεξιά σύνδρομα που πάντα ενεργοποιούνται όταν ο μη-ΝΔ κόσμος διακρίνει την πιθανότητα να εκλεγεί ένας ΝΔ- υποψήφιος. Αυτό κατ’ εξοχήν έγινε με την υποψηφιότητα Νικολόπουλου, που εκμεταλλεύθηκε στο μέγιστο δυνατό τη μεγάλη συσπείρωση των γαλάζιων δυνάμεων εκείνης της περιόδου, αλλά εν τέλει ηττήθηκε από έναν άτυπο συνασπισμό της άλλης πλευράς, απλώς και μόνο επειδή ήταν ΝΔ και επειδή ήταν ο Ν. Νικολόπουλος.

Οι λόγοι συνδέονται με την επιτυχία της αριστεράς και της κεντροαριστεράς να συνδεθούν με ευγενή και ηρωικά σύμβολα , πρότυπα και ιδεώδη, αντίθετα με τη φιλελεύθερη παράταξη που- στα μάτια των αντιπάλων- παραπέμπει σε αυταρχικά, αντιδημοκρατικά και αντιλαϊκά γεγονότα, καταστάσεις και πρόσωπα. Το περίφημο σύνθημα «ο λαός δεν ξεχνά- τι σημαίνει δεξιά», δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η ΝΔ σχετίζεται με τα παλιά σκληρά καθεστώτα που είχαν επωμιστεί τον ρόλο του αντικομουνιστικού μηχανισμού, αλλά παραπέμπει ακριβώς στις παλιές ιστορίες: Ουσιαστικά ερωτάται ο ψηφοφόρος με ποια ιστορία επιλέγει να είναι. Η ΝΔ δεν έχει πετύχει να ιδεολογικοποιήσει σε επική κατεύθυνση την ιστορική δικαίωση του φιλελευθερισμού.

Ο «ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ»

Είναι όμως μόνο αυτή η εξήγηση για τις αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες της ΝΔ στην Πάτρα; Ο Ιάσων Φωτήλας έθεσε το ζήτημα πρωτίστως ως υπόθεση «κατάλληλου υποψηφίου», κάτι που προκάλεσε την εύλογη -αλλά όχι εκλογικά δικαιολογημένη- αντίδραση του Ν. Παπαδημάτου, που αποτέλεσε τον επίσημο υποψήφιο του κόμματος (τουλάχιστον αυτόν υπέδειξε δημόσια ο Κ. Μητσοτάκης) που θεώρησε προσβλητική την παρέμβαση του βουλευτή. Δείχνοντας μάλιστα ότι δεν του αναγνωρίζει «δικαίωμα να ομιλεί», μια που δεν έχει πολιτική καταγωγή από τον χώρο.
Ουσιαστικά ο πρώην βουλευτής πήγε -υπαινικτικά- τη συζήτηση αλλού: Στην ανιχνεύσιμη δυσφορία των παραδοσιακών δυνάμεων της ΝΔ για τα ανοίγματα της ηγεσίας του κόμματος στις μη οικείες πολιτικές περιοχές. Αλλο αν δεν είναι και πολύ εξηγήσιμο πώς μπορεί να φτουρήσει εκλογικά ένα κόμμα αποκλεισμένο από τα ανακλαστικά του παραδοσιακού ακροατηρίου εάν δεν επιχειρήσει ουσιαστικά και έντιμα ανοίγματα μέσω των οποίων θα δίνεται παιχνίδι σε συνεργαζόμενες δυνάμεις.

Στην Πάτρα η υπόθεση μοιάζει με αυτοεκπληρούμενη προφητεία για τη ΝΔ: Δεν βρίσκει υποψήφιο κατάλληλο για να νικήσει επειδή σχεδόν όλοι οι θεωρητικά αξιοποιήσιμοι πιστεύουν ότι δεν έχει νόημα να μπουν στην περιπέτεια γιατί στο τέλος θα ηττηθούν.
Αυτό οδηγεί σε επιλογές της τελευταίας στιγμής που υφίστανται τις συνέπειες της μειωμένης πολιτικής αξιοπιστίας του εγχειρήματός τους. Ηττώνται με μεγαλύτερη διαφορά από όση θα δικαιολογούσε το κοινωνικό εκτόπισμα του κόμματος.

Πέρα, βέβαια, από την πραγματική ή αθροιστική- για τους ανακλαστικούς λόγους που λέγαμε- υπεροπλία της κεντροαριστεράς, φυσάνε και ειδικοί αέρηδες στην περιοχή, στους κόλπους της τοπικής ΝΔ που αδυνατίζουν κάθε προσπάθειά της. Διχασμοί, μικροβεντέτες, αντιπάθειες, συστηματική δυσφήμηση στη μικροκλίματα. Και το ΠΑΣΟΚ τα είχε αυτά, αλλά συνήθως επικρατούσε η παραταξιακή λογική της αυτοσυντήρησης, κάτι που η ΝΔ τοπικά το έχει χάσει, ενδεχομένως και από ηττοπάθεια και μειωμένη αυτοσυντήρηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσωπα του χώρου που παρουσιάζουν δυναμική, στοχοποιούνται μεταξύ άσπονδων συντρόφων πάραυτα.

Οι πολιτικές εξηγήσεις όμως δεν εξαντλούνται στο επίπεδο της κοινωνικής ψυχολογίας και των ιστορικών σημάνσεων:

1. Η ΝΔ δεν έχει αναπτυγμένη αυτοδιοικητική κουλτούρα που θα της επέτρεπε οργανωμένη ώσμωση στην ποικιλόμορφη κοινωνική δεξαμενή. Ούτε αναπτύσσει σταθερή παρουσία στον χώρο. Η παράταξη του αποχωρήσαντος υποψηφίου δημάρχου ανασυγκροτείται σαν να μην υπάρχει προηγούμενη ζωή στον Δήμο Πατρέων. Ο μεμονωμένος αυτοδιοικητικός δεν κινείται ως παράταξη.
2. Οσο ως παράταξη και ως κόμμα συσπειρώνει πάνω σε μονοσήμαντα κομματικά σύμβολα, τόσο αντισυσπειρώνει τους αντιπάλους.
3. Από εποχής Κοσιώνη μέχρι σήμερα, ουκ ολίγοι παράγοντες και ψηφοφόροι εκδήλωσαν όχι απλά ανοχή αλλά και συμπάθεια στο ΚΚΕ και τους υποψηφίους του. Είναι γνωστό ότι πλείστες γαλάζιες δυνάμεις δεν είχαν κανένα πρόβλημα εάν εκλεγόταν ο Κ. Πελετίδης -στον οποίον δεν αντιδρούν καθόλου ακόμα και αν αυθαιρετεί κατάφωρα σε ιστορικά αφηγήματα που αδικούν την παράταξη- αλλά θα είχαν πολύ μεγάλο εάν εκλεγόταν ο Κ. Χριστόπουλος, που άργησε να το αντιληφθεί πόσο αθεράπευτο και ζημιογόνο ήταν αυτό.
4. Γενικά, κάθε υποψήφιος της ΝΔ στην Πάτρα διαπιστώνει με τρόμο ότι μεγάλο μέρος γαλάζιων πυρήνων κάνουν άλλες σκέψεις και κινήσεις, που καταλήγουν να αποπροσανατολίζουν τους ψηφοφόρους.

Σε κάθε περίπτωση, το φαινόμενο «Πελετίδης» αποτελεί τώρα καθηλωτικό παράγοντα για όλο το πολιτικό φάσμα, με δεδομένο ότι έχει παραβλεφθεί ο στίχος του Ιω. Καμπανέλλη: «Οποιος στη μάχη -πάει για να πεθάνει- στρατιώτη μου, τον πόλεμο τον χάνει».

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω