BLUEfasma – Γαλάζια οικονομία: Μοχλός ανάπτυξης για τις Περιφέρειες της Μεσογείου – Οικονόμου και Στεφανίδης μιλούν στην «Π»

Πελοπόννησος Newsroom

Με αφορμή την ολοκλήρωση του έργου Interreg MED BLUEfasma το οποίο ενισχύει την επιχειρηματικότητα στη Μεσόγειο στηρίζοντας την ανάπτυξη της μπλε Κυκλικής Οικονομίας στην αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, φιλοξενούμε στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» τις απόψεις δύο σημαντικών προσωπικοτήτων του χώρου της Γαλάζιας Οικονομίας, του Χ. Οικονόμου και του Γ. Στεφανίδη.

Χρήστος Οικονόμου, διευθυντής τομέα Πολιτικής Θαλασσίων Θεμάτων και Γαλάζιας Οικονομίας DG MARE

1.Ποια είναι η προσέγγιση της ΕΕ στο τομέα της Γαλάζιας Οικονομίας; Ποιες είναι οι προτεραιότητες και οι στόχοι;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε το Μάιο 2021 μια νέα προσέγγιση για τη Βιώσιμη Γαλάζια Οικονομία, για την επίτευξη μιας σύγχρονης, ανταγωνιστικής και αποδοτικής ως προς τη χρήση των θαλάσσιων πόρων οικονομίας. Η «υγεία» των θαλασσών και των ωκεανών, όπως και οι οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται, είναι απαραίτητες για την επίτευξη του μετασχηματισμού που προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Ο μετασχηματισμός των αλυσίδων αξίας της Γαλάζιας Οικονομίας στοχεύει στην επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και μηδενικής ρύπανσης, στον περιορισμό των αποβλήτων στη θάλασσα μέσω της κυκλικής οικονομίας, στην προστασία της βιοποικιλότητας, στην αύξηση της ανθεκτικότητας των παράκτιων περιοχών, στην εξασφάλιση βιώσιμης τροφής από τη θάλασσα. Μέσω της καινοτομίας δίδεται η ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα ανθεκτικό μοντέλο Γαλάζιας Οικονομίας, που θα βασίζεται στην κυκλική οικονομία, στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των υπηρεσιών των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Πέραν αυτού, η βιώσιμη γαλάζια οικονομία μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας, νέες επαγγελματικές δεξιότητες και νέες καινοτόμες επιχειρήσεις.

2. Χρηματοδοτικά εργαλεία για την Γαλάζια ανάπτυξη: Ποια υπάρχουν και ποιοι είναι οι δικαιούχοι;

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θαλάσσιας Πολιτικής, Υδατοκαλλιεργειών και Αλιείας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης δίνουν τις δυνατότητες στις εθνικές αρχές να υλοποιήσουν έργα που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της νέας προσέγγισης για τη Βιώσιμη Γαλάζια Οικονομία. Τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και τα επιχειρησιακά προγράμματα 2021-2027 καθώς και τα προγράμματα διακρατικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, τα οποία έχουν ήδη εξαιρετικά αποτελέσματα και βέλτιστες πρακτικές για τις χώρες, τις περιφέρειες και τις πόλεις.

Υποστηρίζουν επίσης την υλοποίηση των Στρατηγικών Εξυπνης Εξειδίκευσης για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων. Στο τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας, το Ταμείο Horizon Europe και ειδικότερα η «αποστολή»- «Mission Restore our Ocean and Waters» παρέχει τη δυνατότητα στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους επιστήμονες, τους επενδυτές και τους πολίτες να συνεργαστούν προς μια νέα, συστημική προσέγγιση για την βιωσιμότητα και την προστασία των ωκεανών.

Το χρηματοδοτικό εργαλείο BlueInvest ενισχύει την καινοτομία και τις επενδύσεις σε βιώσιμες τεχνολογίες και συνεχίζει για τέσσερα ακόμη χρόνια σε συνδυασμό με το χρηματοδοτικό μέσο InvestEU. Ενθαρρύνουμε τις ελληνικές επιχειρήσεις να συνεχίσουν να υποβάλλουν τις ιδέες τους για νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτικότητας στο κλίμα.

3. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας μέχρι να καταφέρει να μεταβεί σε ένα βιώσιμο μοντέλο «γαλάζιας» οικονομίας;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με έντονη τη θαλάσσια αλλά και τη νησιωτική συνιστώσα, με ποικίλες δραστηριότητες στις παράκτιες περιοχές που αποτελούν σημαντικό πυλώνα της εθνικής οικονομίας (τουρισμός, αλιεία, υδατοκαλλιέργεια, θαλάσσιες μεταφορές, εμπόριο κ.α.). Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η πανδημία COVID 19 και άλλες προκλήσεις, θέτουν στο προσκήνιο την ανάγκη μετασχηματισμού της οικονομίας προς ένα ανθεκτικότερο και βιωσιμότερο μοντέλο, σε ό,τι αφορά στους παραδοσιακούς αλλά και αναδυόμενους τομείς της Γαλάζιας Οικονομίας.

Κατά τη γνώμη μου, οι σημαντικότερες προκλήσεις για την Ελλάδα είναι η απανθρακοποίηση των θαλασσίων μεταφορών, η ευρεία χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με βάση το θαλάσσιο περιβάλλον και η μετάβαση σε πιο βιώσιμες μορφές τουριστικής ανάπτυξης.

Η παρουσία και ενεργή συμμετοχή της χώρας σε ευρωμεσογειακά και ευρωπαϊκά πλαίσια συνεργασίας όπως η Ένωση για τη Μεσόγειο, η Ευρωπαϊκή Μακροπεριφερειακή Στρατηγική Αδριατικής Ιονίου αλλά και σε ευρωπαϊκά δίκτυα, δίνει την ευκαιρία στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να υλοποιήσουν έργα υπερτοπικής σημασίας και να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα καλών πρακτικών εδαφικής συνεργασίας.

Η υλοποίηση έργων στο πλαίσιο των Στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης αποτελεί σημαντικό παράγοντα επίτευξης του νέου μοντέλου βιωσιμότητας. Επιπλέον, τα εθνικά και περιφερειακά προγράμματα 2021-2027, και τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίδουν την ευκαιρία στην Ελλάδα να προτεραιοποιήσει έργα και δράσεις γαλάζιας οικονομίας στις πόλεις και στις Περιφέρειες προς την μετάβαση σε ένα μοντέλο βιωσιμότητας και ανάκαμψης.

Γιώργος Στεφανίδης, επιστημονικός υπεύθυνος Έργου «BLUEfasma», ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, του Πανεπιστημίου Πατρών

1. Project BLUEfasma. Πείτε μας λίγα λόγια το έργο.

Το έργο BLUEfasma χρησιμοποιεί ένα καινοτόμο τρόπο για να ενσωματώσει και να εφαρμόσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στον τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, βασικό τομέα της γαλάζιας ανάπτυξης, προς όφελος των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών της Μεσογείου. Ετσι αντιμετωπίζει την διακρατική πρόκληση της συνεχούς εξάντλησης των φυσικών πόρων, η οποία προκαλεί σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις

. Ο γενικός στόχος του έργου είναι να ενισχύσει την ικανότητα καινοτομίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των θαλάσσιων συστάδων και δικτύων καθώς και των δημόσιων αρχών για την τόνωση της ανάπτυξης της γαλάζιας κυκλικής οικονομίας σε νησιωτικές και παράκτιες περιοχές.

Το BLUEfasma ακολουθεί την προσέγγιση της τετραπλής έλικας, δηλαδή λειτουργεί με την συμμετοχή φορέων που εκπροσωπούν τον ακαδημαϊκό χώρο, τις δημόσιες αρχές, τον ιδιωτικό τομέα και το ευρύ κοινό (καθώς και ΜΚΟ, συνεταιρισμούς κτλ.) από 9 μεσογειακές χώρες, δηλαδή Ελλάς (επικεφαλής του έργου), Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος, Μάλτα, Κροατία, Μαυροβούνιο.

2. Ποια είναι η συνεισφορά του Πανεπιστημίου Πατρών ως επικεφαλής εταίρος του έργου;

Ως επικεφαλής εταίρος το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι υπεύθυνο για τον συντονισμό, την διοίκηση και οργάνωση των δράσεων όλου του έργου καθώς και για τον σχεδιασμό της ενσωμάτωσης στα αποτελέσματα του έργου των αρχών της κυκλικής οικονομίας στον τομέα της γαλάζιας ανάπτυξης και της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Εππλέον, το Πανεπιστήμιο Πατρών δημιούργησε και υλοποίησε:
– την αρχιτεκτονική στην οποία βασίζεται η Πλατφόρμα Λειτουργίας του έργου

– τα Ζωντανά Εργαστήρια για την συνεργατική βαθιά εκμάθηση των μεθόδων και εργαλείων του έργου από τους κύριους χρήστες σε 9 Μεσογειακές χώρες

– το εργαλείο αυτοαξιολόγησης για την αυτόνομη αξιολόγηση των γνώσεων, δυνατοτήτων και ετοιμότητας των χρηστών στον τομέα της Κυκλικής Οικονομίας

Επίσης το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι υπεύθυνο για την χάραξη της κατεύθυνσης για τα περαιτέρω βήματα εξάπλωσης της ιδέας και των μεθόδων και εργαλείων του έργου, δηλαδή για τους τρόπους που αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες που θα συνδράμουν στην αειφόρο ανάπτυξη του τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, τις χώρες της Μεσογείου και ευρύτερα.

3. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία του έργου BLUEfasma κατά την γνώμη σας; Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του έργου;

Στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου η αλιεία/υδατοκαλλιέργεια είναι βασικός τομέας της οικονομίας της γαλάζιας ανάπτυξης, απασχολεί μεγάλο ποσοστό πληθυσμού και επηρεάζει σημαντικά την προστιθέμενη αξία του έργου. Το BLUEfasma αλλάζει τον τρόπο σκέψης του τομέα αυτού για την κυκλικότητα
– αναπαράγοντας αποτελεσματικά δραστηριότητες της Κυκλικής Οικονομίας
– δοκιμάζοντας ένα εργαλείο αυτοαξιολόγησης της κυκλικότητας σε 11 περιοχές της Μεσογείου
– οργανώνοντας Ζωντανά Εργαστήρια και στοχευμένες δραστηριότητες μεταφοράς των λύσεων
– προωθώντας την πολιτική προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας
– συστηματοποιώντας τις ευκαιρίες χρηματοδότησης για επιχειρηματικές επενδύσεις καινοτομίας στην γαλάζια Κυκλική Οικονομία
– ενισχύοντας τις ικανότητες καινοτομίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των θαλάσσιων συστάδων και δικτύων.

Η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου βασίζεται στην:
– βελτίωση της διακρατικής συνεργασίας, βαθειά δικτύωση και αποτελεσματικές συνέργειες μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών φορέων, δημόσιων αρχών, ΜΜΕ και θαλάσσιων συστάδων και δικτύων
– ταυτόχρονη αξιοποίηση των επιτευγμάτων άλλων έργων, με στόχο την στροφή των υφιστάμενων πολιτικών αλιείας/υδατοκαλλιέργειας προς την καινοτομία.

Σύμφωνα με την γνώμη των ειδικών στον τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, το έργο αναμένεται να έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην βιώσιμη και έξυπνη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News