COVID-19 και γρίπη στο στόχαστρο: Πώς οι ιογενείς λοιμώξεις «ξυπνούν» τον καρκίνο
Μία σειρά από έρευνες σε ζώα και ανθρώπους ανοίγουν νέο κεφάλαιο στην κατανόηση της σχέσης ανάμεσα σε ιογενείς λοιμώξεις και καρκίνο. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, δείχνουν πως γρίπη και COVID-19 μπορεί να «αφυπνίζουν» λανθάνοντα καρκινικά κύτταρα, ενισχύοντας τον κίνδυνο μετάστασης.
Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2025 στο έγκυρο περιοδικό JAMA έφερε στο φως ανησυχητικά δεδομένα για τον τρόπο που οι λοιμώξεις ενδέχεται να επηρεάζουν τους ανθρώπους που έχουν ξεπεράσει τον καρκίνο. Ήδη από το πρώτο έτος της πανδημίας COVID-19 είχαν παρατηρηθεί ξαφνικά αυξημένα περιστατικά μεταστατικών μορφών καρκίνου, κυρίως στο μαστό και το έντερο. Αρχικά, η εξήγηση αποδόθηκε στις καθυστερήσεις εξετάσεων και θεραπειών λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, όπως τόνισε ο Hugh Montgomery, καθηγητής Εντατικής Θεραπείας στο University College London, «οι καρκίνοι δεν εξελίσσονται τόσο γρήγορα ώστε ένα μικρό εξόγκωμα να φτάνει σε τερματικό στάδιο σε διάστημα τριών μηνών». Έτσι, γεννήθηκε η υπόθεση ότι αναπνευστικοί ιοί, όπως η γρίπη ή ο SARS-CoV-2, θα μπορούσαν να ενεργοποιούν αδρανή καρκινικά κύτταρα και να πυροδοτούν μεταστάσεις.
Την υπόθεση αυτή ενίσχυσε πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό Nature. Σε πειράματα με ποντίκια που έφεραν λανθάνοντα καρκινικά κύτταρα του μαστού, τα οποία είχαν εγκατασταθεί σε πνεύμονες και άλλα όργανα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η μόλυνση με τον ιό της γρίπης οδήγησε σε ταχεία ενεργοποίηση και ανάπτυξή τους. Μέσα σε δύο εβδομάδες τα αδρανή κύτταρα είχαν μετατραπεί σε μεταστατικούς όγκους. Αντίστοιχα αποτελέσματα καταγράφηκαν και με τον SARS-CoV-2, όπου μέσα σε 28 ημέρες παρατηρήθηκε εντυπωσιακή αύξηση καρκινικών κυττάρων.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ John Alcorn, η λοίμωξη φαίνεται να επιταχύνει σημαντικά την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Για να εξεταστεί εάν το ίδιο ισχύει και στους ανθρώπους, αναλύθηκαν δεδομένα από δύο μεγάλες βάσεις. Στο UK Biobank, με περισσότερους από 4.800 επιζώντες καρκίνου, οι ασθενείς που είχαν νοσήσει από COVID-19 εμφάνισαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες μετά τη λοίμωξη. Στη δεύτερη βάση, τη Flatiron Health, με περίπου 37.000 γυναίκες που βρίσκονταν σε ύφεση από καρκίνο του μαστού, όσες μολύνθηκαν από COVID-19 είχαν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης μεταστάσεων στους πνεύμονες.
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στον ρόλο της ιντερλευκίνης-6 (IL-6), μιας πρωτεΐνης που αυξάνεται παροδικά κατά τη διάρκεια των λοιμώξεων και φάνηκε να λειτουργεί ως βασικός μηχανισμός αφύπνισης των καρκινικών κυττάρων. Αν και τα επίπεδά της επανήλθαν στο φυσιολογικό μετά από 15 ημέρες, η ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων συνεχίστηκε, γεγονός που υποδηλώνει πως εμπλέκονται και άλλοι μηχανισμοί, όπως η δράση των Τ-λεμφοκυττάρων, που μπορεί να αποδυναμώνουν την άμυνα του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο.
Παρά τα ισχυρά αυτά δεδομένα, παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα: αφορά το ίδιο φαινόμενο και άλλους ιούς; Ποιους τύπους καρκίνου και ποια όργανα επηρεάζει; Μέχρι να δοθούν απαντήσεις, οι ειδικοί επισημαίνουν τη σημασία της πρόληψης, με τον εμβολιασμό κατά της γρίπης και της COVID-19 να αποτελεί κρίσιμο μέτρο για τον περιορισμό των σοβαρών λοιμώξεων.
Ο καθηγητής Montgomery, πάντως, υπογραμμίζει ότι η προσοχή δεν πρέπει να μετατραπεί σε παράλυση φόβου. Το μήνυμα της μελέτης είναι σαφές: οι αναπνευστικές λοιμώξεις δεν είναι πάντα παροδικές ενοχλήσεις, αλλά μπορούν να αφήσουν πιο μακροχρόνιες επιπτώσεις, ειδικά σε όσους έχουν ιστορικό καρκίνου.
Στη δημοσίευση συμμετείχαν και Έλληνες επιστήμονες: η καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, παθολόγος Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, η δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος-ογκολόγος) και ο Θάνος Δημόπουλος, πρώην πρύτανης του ΕΚΠΑ και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
