Η «Π» παρουσιάζει τα αποτελέσματα των ελέγχων μετά τις φωτιές: Καθαρός αέρας, ασφαλές νερό – Ερωτήματα για τη συνεργασία Δήμου – Πανεπιστημίου
«Τα πράγματα στην Πάτρα δεν θα είναι τα ίδια από εδώ και πέρα, διότι θα αλλάξει και το μικροκλίμα»
Η Πάτρα μετράει τις πληγές της μετά τις πυρκαγιές που σάρωσαν τους οικισμούς Συχαινά, Μπάλα, Βούντενη, τη Βιομηχανική Περιοχή και τμήματα της ευρύτερης περιοχής. Οι επιστημονικές μετρήσεις δείχνουν ότι η ατμόσφαιρα σήμερα δεν εμπνέει ανησυχία και το νερό παραμένει ασφαλές.
Ωστόσο, η πόλη μπαίνει σε μια νέα εποχή με διαφορετικό μικροκλίμα, μεγαλύτερες ανάγκες προσαρμογής στην κλιματική κρίση και ανοιχτά ζητήματα συνεργασίας ανάμεσα στην τοπική αυτοδιοίκηση και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Η συζήτηση που ανοίγει δεν αφορά μόνο την ποιότητα ζωής σήμερα, αλλά και το κατά πόσο η πόλη θα είναι προετοιμασμένη για τις επόμενες κρίσεις που πλέον αποτελούν κομμάτι της νέας κανονικότητας.
Ο πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας Ανδρέας Καζαντζίδης γνωρίζει όσο λίγοι την ιδιαιτερότητα της πόλης. Από το Πανεπιστήμιο, εδώ και χρόνια, παρακολουθεί καθημερινά πώς οι καιρικές συνθήκες διαμορφώνουν την ποιότητα ζωής στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.
O Καθηγητής Ανδρέας Καζαντζίδης
Μετά τις φωτιές, το μήνυμα που στέλνει μέσω της εφημερίδας «Πελοπόννησος» είναι καθησυχαστικό: «Η εικόνα σήμερα δεν εμπνέει ανησυχία». Οι μετρήσεις δείχνουν ποιότητα αέρα σε καλά επίπεδα, παρά ταύτα, ο καθηγητής δεν ωραιοποιεί την κατάσταση. «Τα πράγματα δεν θα είναι τα ίδια από εδώ και πέρα, διότι άλλαξε η βλάστηση και συνεπώς θα αλλάξει και το μικροκλίμα».
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οταν καίγονται εκτάσεις πρασίνου, αλλάζει η ισορροπία θερμοκρασίας και υγρασίας, μεταβάλλεται η ταχύτητα με την οποία ζεσταίνεται ή κρυώνει το έδαφος και τροποποιείται η κυκλοφορία των ανέμων. Ο καθηγητής εξηγεί ότι οι φωτιές δεν είναι μόνο μια απώλεια χλωρίδας και πανίδας, αλλά και ένας καταλύτης που αναπροσαρμόζει ολόκληρο το μικροκλίμα. Αυτό θα έχει συνέπειες τόσο στην καθημερινότητα των κατοίκων όσο και στη διαχείριση των μελλοντικών κρίσεων.
ΔΙΚΤΥΟ «ΑΙΘΕΡΑΣ»
Καθοριστική για την αποτύπωση της κατάστασης είναι η λειτουργία του δικτύου «Αιθέρας». Είναι ένα σύστημα παρακολούθησης και καταγραφής των αιωρούμενων σωματιδίων, που λειτουργεί εδώ και 9 περίπου χρόνια, στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Αποτελείται από αισθητήρες μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων, πανοραμικές κάμερες και μια διαδικτυακή πλατφόρμα που καταγράφει την ποιότητα του αέρα στην Πάτρα σε πραγματικό χρόνο. Μετράει τα αιωρούμενα μικροσωματίδια PM2.5 – τα πιο επικίνδυνα για την υγεία, καθώς διεισδύουν βαθιά στον οργανισμό. Το δίκτυο αποδείχθηκε πολύτιμο εργαλείο, δίνοντας σε πραγματικό χρόνο εικόνα της ατμόσφαιρας.
Αυτός είναι ο χάρτης της κατάστασης που επικράτησε χθες, μεταξύ 14:00 και 15:00. Φαίνονται όλοι οι σταθμοί του δικτύου, μαζί με τους 3 νέους σε Ανω Ανθούπολη, Ανω Συχαινά και Ρωμανό. Οπως φαίνεται και από το συνημμένο πινακάκι, είμαστε στο «μπλε» και η ποιότητα αέρα είναι καλή
Οι τιμές δείκτη ποιότητας αέρα στην Πάτρα, κατά τις μεσημβρινές ώρες χθες Δευτέρα (μεταξύ 14:00-15:00), ήταν στην μπλε ζώνη (0-10) και οι μετρήσεις δεν ξεπερνούσαν τα 4 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μg/m3).
Ομως στην κορύφωση των πυρκαγιών, καταγράφηκαν στις πληγείσες περιοχές, συγκεντρώσεις ακόμα και άνω των 100 μg/m3, όταν η επικίνδυνη κόκκινη ζώνη που προειδοποιεί για «πολύ κακή κατάσταση ποιότητας αέρα» ξεκινάει από το +50.
Η εμπειρία αυτή έδειξε την ανάγκη για ακόμη πυκνότερο δίκτυο παρακολούθησης. Ετσι, μετά τις φωτιές, το Εργαστήριο προχώρησε σε επέκταση του «Αιθέρα», τοποθετώντας νέους σταθμούς σε Ανω Συχαινά, Άνω Ανθούπολη και Ρωμανό. Κάτοικοι διέθεσαν τα σπίτια τους για την εγκατάσταση των οργάνων, μετατρέποντας την παρακολούθηση της ατμόσφαιρας σε μια πράξη συλλογικής ευθύνης. Σήμερα, λειτουργούν 23 σταθμοί από το Πλατάνι έως την Παραλία και από το ΚΕΤΧ έως τα Δεμένικα, ενώ συμπληρωματικά αξιοποιούνται φορητά όργανα και ένας σταθμός υψηλής ακρίβειας στην οδό Γερμανού.
Απόστολος Βανταράκης – Καθηγητής Υγιεινής: «Καλή η ποιότητα του νερού»
Μετά τον καπνό, η ανησυχία των καταναλωτών στράφηκε στο νερό. Οι κάτοικοι της Πάτρας δικαίως φοβήθηκαν μήπως στάχτη και κατάλοιπα καταλήξουν στο υδροδοτικό δίκτυο. Για τον λόγο αυτό, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ζήτησε τη συνδρομή του καθηγητή Υγιεινής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Απόστολου Βανταράκη, με δειγματοληψίες από δέκα διαφορετικά σημεία.
Το αποτέλεσμα ήταν καθησυχαστικό: «Δεν καταγράφηκε καμία ανωμαλία που να θέτει σε κίνδυνο την καταλληλότητα του πόσιμου νερού». Πρόκειται για τον λεγόμενο «δευτεροβάθμιο έλεγχο», που λειτουργεί συμπληρωματικά προς τους τακτικούς ελέγχους των αρμόδιων φορέων. Με άλλα λόγια, ένα δεύτερο φίλτρο ασφάλειας για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη των πολιτών.
Οι μετρήσεις ελέγχουν όχι μόνο την ύπαρξη χημικών ρύπων αλλά και μικροβιολογικούς δείκτες, αποκλείοντας την πιθανότητα να επηρεάστηκε η ποιότητα του νερού από τις φωτιές.
Άννα Μαστοράκου – Αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας: «Τα 10 σημεία λήψεων»
Η αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας, Αννα Μαστοράκου διευκρίνισε στην «Π» ότι οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν με δείγματα που ελήφθησαν από δέκα διαφορετικές περιοχές. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονταν το γεωγραφικό πεδίο πέριξ της Βιομηχανικής Περιοχής Πατρών, η Δυτική Αχαΐα, αλλά και οικισμοί όπως Συχαινά, Βούντενη και Μπάλα.
Πρόκειται για ελέγχους «δεύτερου επιπέδου», οι οποίοι ενεργοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις, πέρα από την τακτική παρακολούθηση που διενεργεί ο Δήμος. Τέτοιες περιστάσεις είναι οι φυσικές καταστροφές, όπως οι πυρκαγιές, περίοδοι λειψυδρίας, ανησυχίες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, αλλά και καταγγελίες πολιτών ή άλλες έκτακτες ανάγκες.
Στόχος είναι να υπάρχει μια επιπλέον διασφάλιση για τη δημόσια υγεία και την αξιοπιστία του υδροδοτικού συστήματος.
Τα πρώτα ευρήματα κατέδειξαν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, καθώς η ποιότητα του νερού παραμένει κατάλληλη για κατανάλωση. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας επισημαίνει ότι οι έλεγχοι θα συνεχιστούν σε τακτική βάση, ώστε να διατηρείται η εμπιστοσύνη των πολιτών και να προστατεύεται με συνέπεια η υγεία τους.
Χρήστος Μπούρας – Πρύτανης Πανεπιστημίου Πατρών: «Δεν υπήρξε επίσημο αίτημα του Δήμου»
Στον αντίποδα της συνεργασίας με την Περιφέρεια, το Πανεπιστήμιο Πατρών δηλώνει πως επίσημα δεν κλήθηκε ποτέ από τον Δήμο Πατρέων να αναλάβει μετρήσεις για την ατμόσφαιρα και το νερό. Ο πρύτανης Χρήστος Μπούρας, μιλώντας στην «Π», εξέφρασε απορία για το γεγονός, τονίζοντας ότι το ίδρυμα διαθέτει επιστημονικά εργαλεία, τεχνογνωσία και εμπειρία σε περιβαλλοντικές κρίσεις.
Η απουσία συνεργασίας γίνεται πιο ηχηρή αν συγκριθεί με το πρόσφατο παρελθόν: πριν από τρία χρόνια, ο περιφερειάρχης Νεκτάριος Φαρμάκης είχε απευθυνθεί θεσμικά στο Πανεπιστήμιο μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας, ώστε να στηρίξει την προσπάθεια αποτίμησης των συνεπειών. Εκείνη η κίνηση είχε χαιρετιστεί ως υπεύθυνη στάση απέναντι σε μια κοινωνία που ζητούσε αξιόπιστα δεδομένα.
Σήμερα, στον απόηχο των καταστροφών, ο Δήμος Πατρέων δεν απευθύνθηκε θεσμικά και επίσημα στον μεγαλύτερο επιστημονικό φορέα της περιοχής. Το ερώτημα είναι αναπόφευκτο: πρόκειται για πολιτική αδράνεια, για σκόπιμη αποστασιοποίηση ή για απλή παράλειψη; Οποια κι αν είναι η απάντηση, η ουσία παραμένει μία: η πόλη έχει ανάγκη από συνεργασίες, όχι από σιωπές.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
