Κατερίνα Κωστίου: “Απέκτησα το πείσμα του ανθρώπου που όταν έχει δίκιο, δεν εγκαταλείπει”

Μπορεί να μην έγινε ζωγράφος, όπως ήθελε, την κατέκτησε, ωστόσο, η Φιλολογία, η οποία όπως θεωρεί η ίδια «ισορροπεί στη μεθόριο επιστήμης και τέχνης». Κινούμενη σε όλες τις ενασχολήσεις της -κι είναι πολλές- από «μεράκι» και πάθος, η καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Κατερίνα Κωστίου μιλάει στην «Π».

Μεγάλωσα σε έναν επίγειο παράδεισο, σε ένα κτήμα με οπωροφόρα δέντρα δίπλα στη θάλασσα, εκτός χωριού, στο Πήλιο. Αν και δεν υπήρχε γειτονιά, αλλά μόνο φύση, θυμάμαι πολύ παιχνίδι με την αδελφή μου και έναν ευρηματικό και ευφάνταστο πατέρα που ήταν το σημαντικότερο αλφαβητάρι της ζωής μου. Περνούσα ατέλειωτες ώρες γράφοντας και ζωγραφίζοντας. Ηθελα να γίνω ζωγράφος ή συγγραφέας.

Οι γονείς μου με απέτρεψαν από την Καλών Τεχνών, οπότε στράφηκα στη Φιλοσοφική Σχολή. Το ΑΠΘ ήταν η πρώτη μου επιλογή. Δεν έκανα φροντιστήριο ποτέ και πέρασα τρίτη στη σειρά, νιώθοντας ότι είμαι φτιαγμένη γι’ αυτό που διάλεξα. Πράγματι εκεί άρχισε ένα συναρπαστικό ταξίδι: Κοινωνικοποιήθηκα, ερωτεύθηκα, έκανα φίλους που βρίσκονται και σήμερα στη ζωή μου και ευτύχησα να έχω δασκάλους που μου άνοιξαν ορίζοντες και με εμπιστεύτηκαν. Ετσι βεβαιώθηκα ότι η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, την τέχνη και τις ιδέες αντιστοιχούσε στον τρόπο ζωής που επιθυμούσα και αφοσιώθηκα στις σπουδές μου.

Καθοριστική εμπειρία. Ο χρόνος αυτός αντιστοιχεί σε πολύ μεγαλύτερη διάρκεια. Ο David Holton εξαιρετικά φιλόξενος και το Cambridge ιδανικός χώρος για πνευματικές αναζητήσεις. Και μόνο η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη θα ήταν αρκετή: Ανοικτή 24 ώρες το εικοσιτετράωρο έγινε ο κατεξοχήν χώρος μου. Ετσι, σε μια εποχή που δουλεύαμε αντιγράφοντας ή φωτοτυπώντας, διαμόρφωσα το επιστημονικό μου πεδίο και συγκέντρωσα τη βιβλιογραφία μου.

Οταν γεννήθηκε η κόρη μου αποφάσισα να αποκτήσω μόνιμη δουλειά. Μέχρι τότε ήμουν αφοσιωμένη στην έρευνα μόνο για το κέφι μου, εκδίδοντας το προ πολλού εξαντλημένο λογοτεχνικό έργο του Γιάννη Σκαρίμπα. Υπέβαλα υποψηφιότητα σε δύο θέσεις: Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, λόγω γενέτειρας και στο Πανεπιστήμιο Πατρών, επειδή μου άρεσε η Πάτρα, όπου ερχόμουν από το 1983. Ετυχε να γίνει πρώτα η εκλογή στο Πανεπιστήμιο Πατρών και έτσι η Πάτρα έγινε πατρίδα μου.

Γνώρισα τον σύντροφό μου μια βδομάδα πριν φύγω για το Cambridge και εκείνος για Ιαπωνία. Ημουν στη «θεϊκή» ηλικία των 30. Αλληλογραφία, ταξίδια Ιαπωνία-Αγγλία και όπου αλλού, ώσπου βρεθήκαμε κάποια στιγμή στην Ελλάδα μαζί, προέκυψε η κόρη μας και μετά η θέση στην Πάτρα. Δεν τέθηκε ποτέ θέμα ισορροπίας ρόλων∙ πάντα πιστεύαμε ότι η επιτυχημένη σχέση κτίζεται μόνο από ανθρώπους ελεύθερους και ικανοποιημένους με τον εαυτό τους. Ο ίδιος έλειπε μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό. Επαιρνα την κόρη μου και μέναμε στον Αγιο Βασίλειο μήνες ολόκληρους.

Οι άνθρωποι είτε έχουν κίνητρο είτε έχουν «μεράκι» και πάθος για ό,τι κάνουν. Εγώ κινούμαι πάντα από το δεύτερο. Αλλωστε, κατά τη γνώμη μου, η Φιλολογία ισορροπεί στη μεθόριο επιστήμης και τέχνης.

Η περιοδική έκδοση του Πανεπιστημίου Πατρών δεν είναι καινούργια υπόθεση. Εμπνευστής της και επί επτά χρόνια υπεύθυνος έκδοσης ήταν ο Νίκος Αβούρης. Από το 2021 το @up μπήκε σε νέα περίοδο και ανανεώθηκε. Καινούργιο ανθρώπινο δυναμικό, καινούργιες ιδέες, καινούργιοι στόχοι και -ευτυχώς- ένας πρύτανης που ξέρει να ενεργοποιεί και να εμπιστεύεται.

Πυξίδα μου είναι η δοτικότητα με την προϋπόθεση ότι κάποιος ή κάτι αξίζει. Στόχος μου είναι η ανάπτυξη του ΕΑΤΤ, ώστε να εδραιωθεί ακόμη περισσότερο ως ερευνητικός φορέας στο Τμήμα Φιλολογίας και στην Πάτρα. Εχουν ξεκινήσει πολλές δράσεις που παρά την ανάσχεση λόγω κορονοϊού ελπίζω στο μέλλον να καρποφορήσουν. Επίσης, σημαντικός μόνιμος στόχος μου εδώ και κάποια χρόνια είναι να βοηθώ νέους ανθρώπους που αγαπούν τη λογοτεχνία και την τέχνη να συνειδητοποιούν τις δυνατότητές τους, και να βρίσκουν ένα δρόμο. Ιδίως σε έναν κόσμο άδειο από αξίες και οράματα, όπου η διεκπεραίωση έχει υποκαταστήσει το πάθος, οι νέοι άνθρωποι πρέπει να συνειδητοποιήσουν την αξία της αφοσίωσης και της συλλογικότητας.

Εχοντας 24 χρόνια θητείας σε έναν χώρο που ευνοεί την αυθαιρεσία και τις σχέσεις εξουσίας, απέκτησα το πείσμα του ανθρώπου που όταν έχει δίκιο, δεν εγκαταλείπει. Πώς μάχομαι; Με τον πιο επαναστατικό τρόπο στην εποχή της διεκπεραίωσης: Κάνω τη δουλειά μου όσο μπορώ καλύτερα, συνεργάζομαι με όσους έχω κοινό αξιακό κώδικα, και αποστασιοποιούμαι από την τοξικότητα.