Κώστας Ακρίβος: «Να εφαρμόσουμε επιτέλους το ”Εθνικό είναι ό,τι είναι αληθές”»

Πελοπόννησος Newsroom

Η ανακάλυψη της δράσης ενός προγόνου του στην Επανάσταση του ’21 ήταν η αφορμή για τη γέννηση του νέου του βιβλίου «Πότε διάβολος πότε άγγελος» (εκδ. Μεταίχμιο), στο οποίο έκλεισε δυο ζωές παράλληλες. Του προαναφερθέντος, Μήτρου Αγραφιώτη, και του μεγάλου αγωνιστή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Ο Κώστας Ακρίβος μάς ξεναγεί στα μονοπάτια της «σύγχρονης εξιστόρησής» του, όπως τη χαρακτηρίζει.

Ανοίγετε το «Εγκυκλοπαιδικό Βιογραφικό Λεξικό Νεότερης Θεσσαλικής Ιστορίας» και διαβάζετε ότι ο Μήτρος Αγραφιώτης, ο αγωνιστής του ’21 κι έμπιστος του Καραϊσκάκη, ήταν ο προπάππος της μητέρας σας. Πρώτες αντιδράσεις;

Την αρχική έκπληξη τη διαδέχτηκε ο θαυμασμός και στη συνέχεια η αμηχανία. Ανακαλύπτεις πως ένας πρόγονος από τη γενιά της μητέρας σου πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821, τον είχε δεξί του χέρι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και ήταν έμπιστός του, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που να του εμπιστευτεί το ταμείο και τον συνόδεψε μέχρι το τέλος της ζωής του, όταν σκοτώθηκε στο Φάληρο τον Απρίλιο του 1821, ενώ τον μνημονεύει και στη διαθήκη του. Ενας μικρός ήρωας λοιπόν. Αλλά ποια μπορεί και πρέπει να είναι η στάση ενός σημερινού απογόνου απέναντί του καθώς θέλει να κάνει βιβλίο τη ζωή του; Αυτή ήταν η διακύμανση των αισθημάτων μου.

Κι ύστερα, πάνω σε τι «πατήσατε» για να γράψετε το «Πότε διάβολος πότε άγγελος»;

Κυρίως στην επιθυμία να «ξεκλειδώσω» την εμπιστοσύνη και τη συμπάθεια που έδειξε ο Καραϊσκάκης στο πρόσωπο του Μήτρου Αγραφιώτη. Ταυτόχρονα, να δω σε βάθος όλη την προσωπική ζωή μα και την πολεμική δράση του Γιου της Καλογριάς, σε μια παραλληλία με τη ζωή και τους αγώνες του Μήτρου Αγραφιώτη.

Σε 239 σελίδες, όσα τα χρόνια από τη γέννηση του Καραϊσκάκη έως σήμερα, ξεδιπλώνετε τη ζωή του γενναίου πολεμιστή παράλληλα με το χρονικό της οικογένειας του Αγραφιώτη. Οι προκλήσεις της δαιδαλώδους διαδικασίας;

Πολύ εύστοχη η διαπίστωση ότι κατά τύχη οι σελίδες του βιβλίου είναι ακριβώς όση και η απόσταση που μας χωρίζει από τη γέννηση του Γ. Καραϊσκάκη! Μέσα λοιπόν σ’ αυτές τις σελίδες έπρεπε με πειστικό όσο και οικονομημένο τρόπο όχι μόνο να χωρέσει η διπλή ζωή αυτών των δύο ανδρών, αλλά, ξετυλίγοντας το οικογενειακό χρονικό του Αγραφιώτη, να σκιαγραφηθούν τα χρόνια του Αγώνα και μαζί το πώς εξελίχθηκε η ελληνική ζωή έως σήμερα.

Ερευνώντας σε βάθος περί τον Καραϊσκάκη, ανακαλύψατε κάτι που σας εντυπωσίασε, και πού καταλήξατε ως προς τους χαρακτηρισμούς άγγελος /διάβολος;

Αγγελος θα μπορούσα να πω ότι έγινε από την πτώση του Μεσολογγίου και μέχρι το τέλος της ζωής του. Προηγουμένως ο ένστολος βίος του μάλλον έχει έναν διφορούμενο χαρακτήρα και σε πολλές περιπτώσεις αρνητικό πρόσημο. Ο διακαής πόθος να κάνει δικό του το αρματολίκι των Αγράφων τον εξώθησε σε ενέργειες πολλές από τις οποίες ήταν λίγο έως πολύ βίαιες, ακόμα και απέναντι στους ομοεθνείς του. Ισως αυτό το στοιχείο να έχει και ιδιαίτερο ειδικό βάρος: Πώς κατάφερε δηλαδή να μεταμορφωθεί με δική του θέληση από ένας διαβολικός ήρωας σ’ έναν «άγγελο» ήρωα που όλοι οι Ελληνες πίνουμε νερό στο όνομά του.

Δανείζετε, πάντως, τη «ματιά» σας για την ψυχοσύνθεση του ήρωα, στον Γερμανό στρατιωτικό και φιλέλληνα Καρλ Κρατσάιζεν.

Καλή και ωφέλιμη η αυτογνωσία, αλλά όταν η κρίση έρχεται έξωθεν, τότε κερδίζει σε αμεροληψία και αντικειμενικότητα. Ο Καρλ Κρατσάιζεν είναι ο ζωγράφος των πρωταγωνιστών της Επανάστασης. Θέλησα λοιπόν να δω με τα δικά του μάτια (ή αυτός με τη δική μου ματιά) πώς ψυχογράφησε πάνω στον καμβά τον Καραϊσκάκη. Γιατί, προκειμένου να φιλοτεχνήσεις το πορτρέτο κάποιου, δεν αρκεί να αποδώσεις τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά∙ πρέπει να βουτήξεις το πινέλο σου στα ενδόμυχα της ψυχής του.

Ενδιαφέρον έχουν και οι σελίδες που αναλύουν ένα του ακόμα χαρακτηριστικό: τη βωμολοχία του.  Πείτε μας.

Είναι παροιμιώδης η αθυροστομία του. Μας σώζονται περιστατικά ύβρεων, χλευασμού, σαρκασμού, αλλά και αυτοσαρκασμού. Ισως ήταν μια εκδήλωση του θυμικού του, ίσως και του ιδιότυπου χιούμορ που διέθετε. Θα ήταν παράλειψη να κρύψω κάτω από το χαλί του αφηγηματικού ευπρεπισμού αυτή την πλευρά του εαυτού του. Αλλωστε, ούτε ο ίδιος θα το ήθελε…

Εκτός από τον πατέρα και τη γενέτειρα του Καραϊσκάκη, μυστήριο καλύπτει και τον θάνατό του. Ποιο θεωρείτε ως πιθανότερο σενάριο και πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα αν ζούσε;

Πρόκειται για μια περίπτωση ανθρώπου που το μυστήριο καλύπτει όλη τη ζωή του: Από το ποιος ήταν ο πατέρας του, ποιος ο τόπος της γέννησής του, αν το βόλι που τον θανάτωσε έφυγε από τουρκικό ή ελληνικό χέρι. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί, είτε τότε είτε και σήμερα, ποιος τον σκότωσε. Αγνοείται ο δράστης, ωστόσο δεν μπορεί να αποσιωπηθεί ο ηθικός αυτουργός. Και σ’ αυτή την περίπτωση ηθικοί αυτουργοί αυτής της «δολοφονίας» ήταν ο Κόχραν, ο Τσορτς και ο Μαυροκορδάτος που είχαν καταρρακώσει το φρόνημα του Καραϊσκάκη, σε σημείο που κάποια στιγμή ο Μακρυγιάννης θα ομολογήσει ότι τον οδήγησαν σ’ έναν θάνατο που μοιάζει με αυτοκτονία.

«Εγινα άνθρωπος σωστός μ’ αγάπη για την πατρίδα». Φράση που αποδίδετε στον Μήτρο Αγραφιώτη ως εξήγηση για την επιμονή της μάνας του να μάθει γράμματα. Η πατρίδα, όμως, που «τέτοια παλικάρια χρειάζεται για να λευτερωθεί», αποδεικνύεται αγνώμων. Σχόλιό σας;

Πολλοί είναι εκείνοι οι αγωνιστές του Αγώνα που μετά την απελευθέρωση δεν βρήκαν τη δικαίωση που τους έπρεπε. Αλλοι κατάντησαν ζητιάνοι, άλλοι εκλιπαρούσαν διά βίου την πολιτεία για μια πενιχρή σύνταξη. Το δίκαιο είναι με το μέρος τους. Ομως πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο τη σκληρότητα της Βαυαροκρατίας, αλλά και το γεγονός ότι η Ελλάδα έβγαινε απ’ αυτόν τον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο ρακένδυτη, πατώντας πάνω σε δάνεια και χρέη. Και βέβαια υπήρχαν και εκείνοι οι βολεμένοι Ελληνες που δεν καταδέχονταν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν ακόμα και τον φόρο που τους αναλογούσε. Εκλιπαρεί ο Καποδίστριας τους Μαυρομιχάληδες για να δώσουν «πέντε τάλαρα» προς βοήθεια των φτωχών και αυτοί θα απαντήσουν με το πιστόλι και το μαχαίρι.

Εορταστική η φετινή 200ή επέτειος της Επανάστασης. Τη βλέπετε ως ευκαιρία για εμάς, τους σημερινούς Ελληνες, να..;

Να εφαρμόσουμε επιτέλους αυτό που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός: «Εθνικό είναι ό,τι είναι αληθές». Εχουμε όμως τη θέληση για μια τέτοια γενναία πράξη ή θα συνεχίσουμε να κρυβόμαστε διαρκώς πίσω από το μικροκομματικό μας δάχτυλο; Δεν είναι καιρός να οικοδομήσουμε μια δημοκρατία χωρίς εμπάθειες, δογματισμούς, αλαζονείες, νεποτισμούς, αριστολαγνείες και γιαλαντζί υπερπατριωτισμούς;

Συνέντευξη στην Κρίστυ Κουνινιώτη

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω