Ο Αλέξης Μητρόπουλος σχολιάζει στην «Π» και στο pelop.gr το νέο εργασιακό Νομοσχέδιο

Ετοιμαστείτε για σφοδρή μετωπική σύγκρουση αμέσως μετά το Πάσχα…

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης προπαρασκευάζει νομοθετική παρέμβαση-εργασιακό νομοσχέδιο, βασισμένο, όπως επισημαίνει ο ίδιος, στις νέες πραγματικότητες: «Το νομοσχέδιο θα προσαρμόσει την αγορά εργασίας στα σύγχρονα ευρωπαϊκά οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα».

Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr απευθύνθηκαν στον «γκουρού» επί εργασιακών θεμάτων, Αλέξη Μητρόπουλο (επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, νομικός-εργατολόγος και πρόεδρος της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους), ζητώντας του σχολιασμό για τα «ακανθώδη» σημεία του νομοσχεδίου.

Ετσι όπως τα περιγράφει ο κ. Μητρόπουλος, έρχεται μεγάλη μπόρα…

Αναλυτικά οι τοποθετήσεις του Αλέξη Μητρόπουλου για κάθε ένα από τα επίμαχα άρθρα του υπό κατάρτιση ακόμα νομοσχεδίου:      

1.Ατομική διευθέτηση του χρόνου εργασίας (χωρίς ΣΣΕ και Συνδικάτα).

Η ρύθμιση για τον εργάσιμο χρόνο (ωράριο), εδώ και δεκαετίες, ήταν αρμοδιότητα του νομοθέτη, εθνικού και διεθνή (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας). Γι’ αυτό και οι διατάξεις για το ωράριο ήταν -και ακόμη θεωρούνται- διατάξεις αναγκαστικού δικαίου (jus cogens).

Όμως, δυνατότητα ρύθμισης θεμάτων ωραρίου είχαν μέχρι σήμερα και οι συλλογικές οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων κατά τη διαπραγμάτευση και υπογραφή των ΣΣΕ. Τώρα, η αρμοδιότητα περνά στον εργοδότη, που με απλή ατομική σύμβαση εργασίας με τον εργαζόμενο θα μπορεί να διευθετεί τα του χρόνου εργασίας του! Αμεσος κίνδυνος, αν ψηφιστεί και υλοποιηθεί, θα είναι ο εργαζόμενος να πιέζεται, να πείθεται ή να εξαναγκάζεται να δεχτεί καταχρηστικές συμπεριφορές σε βάρος του υπό τον φόβο απόλυσης ή βλαπτικής μεταβολής τής εργασιακής του σχέσης.

2. Εργάσιμη εβδομάδα -“λάστιχο” διάρκειας 30-50 ωρών την εβδομάδα, με συνδυασμό 6ωρης ή 10ωρης (ακόμη και 12ωρης) απασχόλησης.

Με την εξαγγελία αυτή επαναβιώνει ένας σκληρός θεσμός των ν. 1876/1990 και 3996/2011, που ουδέποτε όμως λειτούργησε στην πράξη, επειδή προϋπέθετε συμφωνία μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργαζομένων.

Τώρα, το Σωματείο των εργαζομένων (ή η Ένωση προσώπων) παρακάμπτεται, επειδή θα μπορεί – όπως προαναφέραμε – να προσέρχεται σε συμφωνία μόνος του ο εργαζόμενος απευθείας με τον εργοδότη, με την υπογραφή ατομικής σύμβασης εργασίας.

Για τις ημέρες που ο εργαζόμενος θα εργάζεται από 1-4 ώρες πέραν του ημερησίου ωραρίου, δεν θα αμείβεται όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, αλλά θα του χορηγείται ημερήσια ανάπαυση («ρεπό») σε άλλη περίοδο του έτους ή θα εργάζεται με συνδυασμό μειωμένων ωρών και ημερών ανάπαυσης.

Ο εργοδότης αποφεύγει την πληρωμή της υπερωριακής απασχόλησης.

3.«Ευέλικτη» τηλεργασία πλήρους, μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας.

Η τηλεργασία χρησιμοποιείται από πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη ως «πολιορκητικός κριός» για ακύρωση εργασιακών και κυρίως μισθολογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων. Εργοδοτικοί φορείς, αλλά και κυβερνήσεις (π.χ. Γερμανία), προσανατολίζονται σε πρόσθετη φορολόγηση των τηλεργαζομένων με το σκεπτικό (μετά από πρόσφατη μελέτη της Deutsche Bank) ότι η εξ αποστάσεως εργασίας (τηλεργασία) αποτελεί προνόμιο.

Αφού η εργασία πλέον δεν θα παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, τότε και ο εργαζόμενος μπορεί να αμείβεται και λιγότερο.

Ο μισθός της τηλεργασίας («τηλε-μισθός») θα είναι μόνο ο «καθαρός» μισθός, χωρίς επιδόματα, προσαυξήσεις, οικογενειακά και τριετίες, αυτός δηλαδή αυτό που στη διεθνή βιβλιογραφία του Εργατικού Δικαίου αποκαλούμε «γυμνό μισθό» («single minimum wage system»).

4.Ημερήσιο ωράριο-“λάστιχο” με συνδυασμό τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

Σε πολλούς κλάδους και επιχειρήσεις στο εξωτερικό εφαρμόζεται ο θεσμός της «συνδυαστικής τηλεργασίας», δηλαδή της εργασίας που παρέχεται άλλοτε στην κατοικία ή σε άλλο χώρο εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη και άλλοτε στην έδρα της επιχείρησης. Με το τέλος της παραδοσιακής εργασίας στον τόπο του εργοδότη και υπό την εποπτεία και διεύθυνσή του, έρχεται και το τέλος κάθε είδους πρόσθετων παροχών και προσαυξήσεων.

5.Κατάργηση του θεσμού τής υπερεργασίας.

Ο θεσμός της υπερεργασίας, σύμφωνα με τις εξαγγελίες, καταργείται. Έτσι καταργείται και η προσαύξηση που πάντα την συνόδευε.

Η υπερεργασία σήμερα διακρίνεται σε απλή και θεσμοθετημένη. Η απλή είναι η υπέρβαση του συμβατικού ωραρίου μέχρι και 40 ώρες, ενώ η θεσμοθετημένη είναι η υπέρβαση των 40 ωρών κατά μία ώρα την ημέρα μέχρι τις 45 την εβδομάδα (και μέχρι τις 48 ώρες για όσους εργάζονται σε πενθήμερη βάση).

Η θεσμοθετημένη υπερεργασία είχε καταργηθεί με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000 και επαναβίωσε με το άρθρο 1 του ν. 3385/2005 και το άρθρο 74 παρ.10 του ν. 3863/2010.

Οι «απλήρωτες υπερεργασίες» θεσμικά, όπως και οι «απλήρωτες υπερωρίες», θα μειώσουν κατά πολύ το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων, κυρίως των μεγάλων επιχειρήσεων.

6.Κατάργηση του πενθήμερου (εργασία και το Σαββατοκύριακο).

Πρόκειται για ένα μέτρο που μας πάει 100 χρόνια πίσω και πλέον, πριν ακόμα και το 1886 οπότε γεννήθηκε η Εργατική Πρωτομαγιά.

Το μέτρο θα ισχύσει, όπως εξήγγειλε ο υπουργός, αρχικά για 6-7 βασικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, που στην ουσία όμως απασχολούν το μισό εργατοϋπαλληλικό προσωπικό στη χώρα μας.

Η βλαπτικότητα και του νέου αυτού θεσμού για τους εργαζομένους θα πρέπει να αποτιμηθεί σε συνδυασμό με την εβδομάδα των 50 ωρών (και 60 ωρών), καθώς και με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας από εργαζόμενο-εργοδότη μεταξύ τους μέσα από την ατομική σύμβαση εργασίας.

Συμπέρασμα: Αλλάζουν επί τα χείρω όσα ισχύουν σήμερα για το 8ωρο, 5ήμερο, 40ωρο.

7.Εκτίναξη του επιτρεπομένου ορίου υπερωριών στις 150, για όλους τους κλάδους τής οικονομίας.

Ικανοποιείται πάγιο αίτημα της μεγάλης ελληνικής εργοδοσίας. Αυξάνεται ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός υπερωριών για όλους τους κλάδους σε 150 ώρες ετησίως. Για τον κλάδο της βιομηχανίας, οι επιτρεπόμενες ώρες υπερωριών σήμερα ήσαν 48 ώρες για κάθε εξάμηνο (συνολικά 96 ετησίως). Για τους άλλους κλάδους δραστηριότητας, ο ανώτατος αριθμός επιτρεπομένων υπερωριών ήταν 120 ώρες ετησίως. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, ο επιτρεπόμενος αριθμός υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες ετησίως.

Όλοι οι εργοδότες, μικροί και μεγάλοι, θα έχουν εφεξής τη δυνατότητα να κάνουν χρήση περισσότερων και φτηνότερων υπερωριών-υπερεργασιών που οδηγεί σε χαμηλότερους μισθούς (λιγότερες αποδοχές) και φτηνή εργασία.

Το συμπέρασμα:

«Η δέσμη των εργασιακών μέτρων Χατζηδάκη αποτελεί προαπαιτούμενο της Ελληνικής Πρότασης για το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως κρίθηκε και ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου από τον πρωθυπουργό (μετά από εισήγηση του υπουργού Οικονομίας) στις 31-3-2021. Ο υπ’ αριθ. 3 αύξων αριθμός τη Ελληνικής Πρότασης αναφέρει χαρακτηριστικά ως προαπαιτούμενο «τον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση του Εργατικού Δικαίου».

Η συγκεκριμένη δέσμη είναι πιστή επανάληψη των νεοφιλελεύθερων θέσεων της Έκθεσης Πισσαρίδη.

Οι περισσότερες από τις ρυθμίσεις-ανατροπές του «εργασιακού πακέτου» αποτελούν προτάσεις των σκληρών της τρόικας (ΔΝΤ) κατά τη διάρκεια των «πέτρινων» μνημονιακών χρόνων.

Το κυρίαρχο δόγμα είναι «ανάπτυξη με ρήτρα κατάργησης των προστατευτικών διατάξεων του Εργατικού Δικαίου» ή, με άλλα λόγια, ανάπτυξη με ρήτρα «φτηνής εργασίας».

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΒΕΡΓΑΝΕΛΑΚΗ