Παιδί και γυαλιά

Άρθρο του Δρ. Ιωάννη Νικολόπουλου, Παιδοφθαλμίατρου στο Ολύμπιον Θεραπευτήριο

 

παιδί

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες, δηλαδή η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός, εμφανίζονται σε ένα ποσοστό 10-20 % των παιδιών, ανάλογα με τη χώρα. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες δεν επιτρέπουν τον εστιασμό του ειδώλου πάνω στον αμφιβληστροειδή, γεγονός που οδηγεί σε θολή όραση.

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, η δε αιτία της εμφάνισής τους δεν είναι γνωστή.

Ενοχοποιούνται κληρονομικοί κα περιβαλλοντικοί παράγοντες, αλλά πιθανόν και άλλοι άγνωστοι παράγοντες. Σήμερα πιστεύουμε ότι όταν φοράει γυαλιά ο ένας γονέας, τότε το παιδί έχει 25% πιθανότητα να φορέσει γυαλιά, ενώ όταν φοράνε και οι δύο γονείς, η πιθανότητα φθάνει στο 50%.

Η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός συνήθως εμφανίζονται από τη γέννηση ή στα πρώτα χρόνια της ζωής και γενικότερα στην προσχολική ηλικία.

Η πλειονότητα των βρεφών γεννιέται με μία ήπιου βαθμού υπερμετρωπία, η οποία σταδιακά μειώνεται και τελικά χάνεται κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής.

Σε ένα ποσοστό όμως των παιδιών αυτό δεν συμβαίνει, η υπερμετρωπία παραμένει ή και αυξάνεται, με αποτέλεσμα να μην εστιάζουν καλά και η ανάπτυξη της όρασης να μην είναι φυσιολογική. Τα παιδιά με υπερμετρωπία ή αστιγματισμό μπορεί να εμφανίζουν κάποια ύποπτα συμπτώματα, μπορεί όμως να μην εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, ιδίως στην προσχολική ηλικία που οι δραστηριότητες του παιδιού (το διάβασμα) είναι περιορισμένες.

Τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά με υπερμετρωπία ή αστιγματισμό είναι ο στραβισμός, η συνήθεια να κοιτάζουν πολύ κοντά, να εγκαταλείπουν τη ζωγραφική γιατί κουράζονται, επίσης πονοκέφαλοι και ζάλη αν προσηλώσουν  πολύ κοντά για πολύ ώρα.

Όταν υπάρχουν τέτοια συμπτώματα, οι γονείς με τη συμβουλή του παιδιάτρου απευθύνονται στον παιδοφθαλμίατρο και αντιμετωπίζεται το πρόβλημα.

Επειδή όμως μερικά παιδιά σε αυτή την ηλικία δεν αναπτύσσουν σημειολογία όπως αναφέρθη ανωτέρω, θα πρέπει όλα τα παιδιά να κάνουν προληπτική οφθαλμολογική εξέταση από παιδοφθαλμίατρο.

Άλλωστε προς ετών για να εγγραφεί ένα παιδί στο σχολείο απαιτείτο οφθαλμολογική εξέταση. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια το μέτρο ατόνησε και το χαρτί το δίνει ο παιδίατρος.

Η μη αντιμετώπιση ενός σοβαρού διαθλαστικού σφάλματος κατά την προσχολική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι), η οποία ενώ είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη στην προσχολική ηλικία, είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπισθεί στη σχολική ηλικία και μερικές φορές οδηγεί σε μόνιμη οφθαλμική αναπηρία.

Αντίθετα με την υπερμετρωπία, η μυωπία συνήθως εμφανίζεται κατά τη σχολική ηλικία, αν και οι πολύ μεγάλες μυωπίες 10-20 διοπτρίες  εμφανίζονται κατά κανόνα από τη γέννηση. Πολύ σπάνια μία τόσο μεγάλη μυωπία εμφανίζεται σιγά – σιγά και φθάνει σ’ αυτούς τους βαθμούς. Δηλαδή τα παιδιά αυτά γεννιούνται με 15 ή 20 βαθμούς και παραμένει συνήθως σταθερή καθ’ όλη τη ζωή τους. Μάλιστα επειδή τα παιδιά αυτά συνηθίζουν αυτή τη χαμηλή όραση συμπεριφέρονται (και λόγω της πολύ μικρής ηλικίας) έτσι που οι γονείς δεν μπορούν να πιστέψουν μια τέτοια διάγνωση.

Τα παιδιά με μικρού ή μέτριου βαθμού μυωπία συνήθως παραπονιούνται ότι δεν βλέπουν καλά στον πίνακα, μισοκλείνουν τα μάτια όταν βλέπουν τηλεόραση και σκύβουν όταν διαβάζουν. Αυτά αναγκάζουν τους γονείς να επισκεφθούν παιδοφθαλμίατρο και να πάρουν τα σωστά γυαλιά και  τις σωστές οδηγίες για το τι είδος γυαλιών πρέπει να πάρουν και πότε πρέπει να τα χρησιμοποιούν καθ’ ότι η χρήση των διορθωτικών γυαλιών πρέπει να εξατομικεύεται.

Θα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς ότι έλεγχος των διαθλαστικών ανωμαλιών σε όλα τα παιδιά από τη γέννηση μέχρι και τα μεγάλα παιδιά γίνεται από τον παιδοφθαλμίατρο με ειδική εξέταση, τη σκιασκοπία, η οποία είναι ανώδυνη και δεν απαιτεί καμία συνεργασία του βρέφους ή του παιδιού.