Σουδάν Ωρα Μηδέν – Ο εκτεταμένος εμφύλιος πόλεμος

Παναγής Παναγιωτόπουλος

Ο εκτεταμένος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν ήταν θέμα χρόνου να συμβεί, με την αφρικανική χώρα να πνίγεται στο αίμα. Ο πολύπαθος λαός του αναγκάζεται να υποστεί τις συνέπειες του πολέμου. Το παράδοξο στην περίπτωση του Σουδάν είναι πως και οι δυο αντιμαχόμενες πλευρές, ο αρχηγός του Στρατού στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ Αλ Μπουρχάν και ο ηγέτης των RSF (Μονάδων Ταχείας Υποστήριξης) και αναπληρωτής αρχηγός του στρατού Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, δεν χαίρουν καμίας κοινωνικής υποστήριξης και ηθικής νομιμοποίησης.

Αυτό εξηγείται μιας και οι δύο εμπλεκόμενοι δεν αποτελούν νέα πρόσωπα στην πολιτική και κοινωνική ζωή του Σουδάν αλλά αντίθετα είναι γνώριμες φιγούρες, ό,τι απέμεινε και κατάφερε να επιβιώσει από το σαθρό, αυταρχικό και σάπιο καθεστώς που κυβερνούσε το Σουδάν για σχεδόν 30 χρόνια.

Πώς όµως φτάσαμε ως εδώ; Το 2018 ο τριπλασιασμός της τιμής του ψωμιού αλλά και ένα γενικότερο κύμα ακρίβειας που έπληξε τη σουδανική οικονομία, αποτέλεσαν το σημείο εκκίνησης της κοινωνικής αναταραχής και πολιτικής ανακατάταξης. Ο κόσμος βγήκε στον δρόμο και το αυταρχικό στρατιωτικό καθεστώς του Ομάρ αλ Μπασίρ, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια, ένιωσε τα θεμέλιά του να τρίζουν. Σύντομα η πολιτική διαμαρτυρία, παρότι καταστάλθηκε βιαίως, άντεξε και πήρε χαρακτηριστικά κοινωνικής εξέγερσης.

Τον Απρίλιο του 2019 στήθηκαν τα πρώτα οδοφράγματα και πραγματοποιήθηκαν μεγάλες απεργίες, που παρέλυσαν μεταφορικά και κυριολεκτικά τη χώρα. Η κατάσταση παρουσίαζε πανομοιότυπα χαρακτηριστικά με αυτά των κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών, που έγιναν κατά τη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης σε διάφορες αφρικανικές χώρες (Αίγυπτο, Τυνησία, Λιβύη). Η στρατιωτική ελίτ της χώρας -φοβούμενη την κλιμάκωση της κατάστασης- κινητοποιήθηκε και εγγυήθηκε την αποπομπή του Μπασίρ και τη μετάβαση σε ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα.

Διάφορες πολιτικές προσωπικότητες περιορισμένων δυνατοτήτων αναδύθηκαν αλλά καμία δεν κατάφερε να συσπειρώσει τη λαϊκή βούληση με το μέρος της και να διαπραγματευτεί με τους στρατιωτικούς για τους όρους και τις συνθήκες μετάβασης σε ένα πολιτικό σύστημα, με έστω υποτυπώδη δημοκρατικά χαρακτηριστικά. Οι στρατιωτικοί καταπάτησαν συμφωνίες που είχαν υπογράψει με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με σκοπό την ομαλοποίηση της κατάστασης. Εκμεταλλεύτηκαν το πολιτικό αδιέξοδο, επέβαλαν στρατιωτικό πραξικόπημα και φυλάκισαν τον πρωθυπουργό Χάμντοκ, που ποτέ δεν είχε καταφέρει να επιβληθεί πραγματικά.

Κύριοι εκφραστές του στρατιωτικού πραξικοπήματος είναι ο αρχηγός του στρατού Μπουρχάν και ο αναπληρωτής αρχηγός Νταγκάλο, γνωστός και ως Χεμεντί, ο οποίος ταυτόχρονα ελέγχει τις Μονάδες Ταχείας Υποστήριξης (RSF). Η RSF είναι μια παραστρατιωτική ομάδα με χαρακτηριστικά εγκληματικής οργάνωσης στης οποίας το βιογραφικό συγκαταλέγονται βιασμοί, εκτοπίσεις αμάχων, εμπλοκή στον πόλεμο της Υεμένης κ.ά.

Η διάθεση του Μπουρχάν να ενσωματώσει τους RSF στον σουδανικό στρατό και να εκπαραθυρώσει ουσιαστικά τον Χεμεντί, ήταν η αφορμή για να δημιουργηθεί η σπίθα που πυροδότησε τον εμφύλιο πόλεμο. Μία σύρραξη η οποία ευθύνεται για τον θάνατο εκατοντάδων αμάχων, τη δημιουργία προσφυγικών ροών και σύντομα ανθρωπιστικής κρίσης.

Η πλευρά του Μπουρχάν υποστηρίζεται από το Κάιρο που τον αντιλαμβάνεται ως σύμμαχο στη διαμάχη με την Αιθιοπία, εξαιτίας της κατασκευής του φράγματος του Νείλου, που κατασκεύασε η Αιθιοπία με κύριο σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Από την άλλη η Ρωσία που εμφανώς ενδιαφέρεται να δημιουργήσει ναυτική βάση στο Σουδάν, για να αποκτήσει πρόσβαση στην Ερυθρά θάλασσα -μέσω της μισθοφορικής εταιρείας Wagner- αυξάνει την παρουσία της στην περιοχή, πολεμώντας στο πλευρό της RSF και του Χεμεντί. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αύξηση της ρωσικής επιρροής στην αφρικανική ήπειρο, πέρα από την άμεση επιχειρησιακή εμπλοκή της Wagner στην Μπουργκίνα Φάσο, το Μάλι και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News