Η Αφροδίτη με τη γούνα
Προσπάθησε ο Κουρλαμπάς να γίνει υποδεέστερος, να γίνει μικρότερος, να εξαφανιστεί σαν προσωπικότητα, αλλά ποτέ δεν μεταμορφώθηκε όπως τον «σκάλισε» ο συγγραφέας.
Το έργο του Λέοπολντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ είναι γραμμένο στα 1870 και αφηγείται την ερωτική σχέση του Σεβερίν (Θανάσης Κουρλαμπάς), ενός γοητευτικού 40άρη γαιοκτήμονα, την εικοσιπεντάχρονη χήρα Βάντα (Αμαλία Νίνου). Η συνεύρεσή του ζευγαριού σε κάποιο ειδυλλιακό θέρετρο των Καρπαθίων προκαλεί μιαν απρόσμενη σύντηξη η οποία θα οδηγήσει τον Σεβερίν και την Βάντα στα όρια τους.
Ο γαιοκτήμονας με την αχαλίνωτη φαντασία του, ντύνει την νεαρή χήρα με το σχήμα της εξαιρετικά όμορφης, παγερής, δεσποτικής και αυταρχικής Αφροδίτης η οποία αφιερώνει κάθε ικμάδα της δύναμης και ενεργητικότητας στην επιδίωξη και στην κατάκτηση της απόλυτης απόλαυσης και της κορυφαίας ηδονής. Ο Σεβερίν σταδιακά επηρεάζει τη νέα γυναίκα, την ωθεί στη σκοτεινή πλευρά της και του ασκεί ψυχολογική βία η οποία συνοδεύεται σταδιακά και από την φυσική βία. Ο ίδιος ο γαιοκτήμονας διαθέτει τον εαυτό στη Βάντα ως σκεύος ικανοποίησης, ηδονής και πιστό υπηρέτη ο οποίος είναι διατεθειμένος να υποστεί ψυχολογική και σωματική κακοποίηση χωρίς όρια και περιορισμούς. Ο Σεβερίν παραδίδει τον εαυτό του στα χέρια της δεσποτικής και αυταρχικής Αφροδίτης προσμένοντας τον τέλειο εξευτελισμό και την πλήρη σωματική κακοποίηση. Η Αφροδίτη με την Γούνα όμως, δεν είναι μόνο μία ιστορία ηδονής και πόνου. Είναι κυρίως μία ιστορία ασίγαστου πάθους και αγάπης χωρίς όρια και φραγμούς, που ωθεί τους εραστές στη δίνη του έρωτα, η οποία θα τους καταπιεί, θα τους αφανίσει αφού πρώτα τους κάνει να ζήσουν το ιδεατό και το απρόσμενο.
Ο Λεοπόλδος Ρίτερ φον Ζάχερ-Μάζοχ (27 Ιανουαρίου 1836 – 9 Μαρτίου 1895) ήταν Αυστριακός συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γαλικιανής καταγωγής, ουτοπιστής σοσιαλιστής και ανθρωπιστής, έγινε γνωστός για τον όρο «μαζοχισμός» που προβάλλει μέσα από τα ημιαυτοβιογραφικά έργα του. Ο Μάζοχ έκανε τεράστιες προσπάθειες στην Λειψία μέσω του μηνιαίου προοδευτικού περιοδικού «Στον Κολοφώνα – Διεθνής επισκόπηση» να πολεμήσει τον ντόπιο αντισημιτισμό. Επίσης καλούσε για την χειραφέτηση των γυναικών αλλά και την καθολική ψηφοφορία.
Ο Λέοπολντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ όπως και ο Μαρκήσιος Ντε Σαντ πρόσθεσε στο λεξιλόγιό μας μια νέα λέξη: μαζοχισμός ή υποταγή μέσω της απόλαυσης του πόνου. “Η Αφροδίτη με τη γούνα” θεωρείται το κατ’ εξοχήν λογοτεχνικό του έργο και φαντάζει τόσο αληθινό όσο και επιβλητικά απλό γιατί ο συγγραφέας του ταυτίζεται απόλυτα με τον Σεβερίν, τον άντρα που ερωτεύθηκε «θανάσιμα» τη Βάντα φον Ντουνάγεφ, και την ικέτευσε να τον κάνει σκλάβο της.
Το πώς εκείνος ξύπνησε το επικίνδυνο πάθος της για εξουσία, πως παγιδεύτηκε στο μοιραίο συμβόλαιο υποταγής, πως υποτάχτηκε κάτω απ’ το βάρβαρο μαστίγιό της και παραμερίστηκε όταν εκείνη δόθηκε σε κάποιον άλλον εραστή, αν και τον αγάπησε παράφορα, συνθέτει μια από τις πιο ασυνήθιστες ιστορίες που έχει να επιδείξει η λογοτεχνία. “Η Αφροδίτη με τη γούνα” είναι μια ειλικρινής και ανεπιτήδευτη παρουσίαση της σχέσης μεταξύ της ωμότητας και του έρωτα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Είναι μεγάλη τύχη να συναντιέται κανείς με τόσο σπουδαία κείμενα σαν την «Αφροδίτη με τη γούνα» του Λέοπολντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ, είτε ως δημιουργός, είτε ως ηθοποιός, ακόμα και σαν θεατής ή αναγνώστης. Πάνω σε ανάλογα κείμενα στηρίχτηκε η απελευθέρωση του ατόμου, η χειραφέτηση των γυναικών. Με αιχμή του δόρατος αυτά τα σπουδαία κείμενα επετεύχθη η ποθητή διάτρηση της πνιγηρά ανδροκρατούμενης και νοσηρά πατριαρχικής κοινωνίας. Με φάρους αντίστοιχα κείμενα ο άνθρωπος ταξιδεύει προς την αυτογνωσία, την αυτεπίγνωση και την αυτοσυνειδησία.
Τέτοια κείμενα που σκάβουν την ανθρώπινη ψυχή και την ανθρώπινη επιθυμία πιο βαθιά από όπου μπορεί να φτάσει το επεξεργασμένο συνειδητό και η τίμια ενδοσκόπηση. Φτάνουν εκεί που διασταυρώνονται τα άγρια ένστικτα, οι άδηλες παρορμήσεις και τα σκοτεινά ορμέφυτα. «Η Βάντα λέει στον Σέβεριν: όλη σου η τρέλα δεν είναι στην πραγματικότητα παρά ένας δαιμονικός και ανικανοποίητος αισθησιασμός. Η τερατώδης πλευρά του εαυτού μας γεννά τέτοιες διαστροφές. Αίφνης το πρόσωπο της Βάντας αλλάζει. Μοιάζει να μεταμορφώνεται από τον θυμό και για μια στιγμή γίνεται αποτρόπαια.»
Στην παράσταση-τόλμημα του Θανάση Κουρλαμπά και της Αμαλίας Νίνου, ο Σεβερίν βυθίζεται πόντο – πόντο στις χρόνιες σωρευμένες φαντασιώσεις του, βουλιάζει ίντσα την ίντσα στο χρόνιο φαντασιοκόπημα του και παρασύρει τη Βάντα στον ίδιο ανεστραμμένο κόσμο, που όταν δεν την συναρπάζει την κατασπαράζει και όταν δεν την απογειώνει την πληγώνει. Στόχος που επιτυγχάνεται εν μέρει είναι ο Σεβερίν να εξαθλιωθεί ως προσωπικότητα και υπόσταση και η νεαρή γυναίκα να αναδυθεί σε κάθε επεισόδιο και πιο αυταρχική, πιο απολυταρχική, πιο σκληρή. Όσο η παράσταση και οι δυο πρωταγωνιστές προετοιμάζουν την μετάβαση στα όρια τους και οι τόνοι είναι μετρημένοι και ζυγισμένοι η παράσταση έχει ρυθμό, πειστικότητα και αληθοφάνεια. Από τη στιγμή που εισερχόμαστε στην «ολοκλήρωση» των χαρακτήρων και πια, ως θεατές, απαιτούμε μια Βάντα απόλυτα επαχθή, δυνατή και πλήρως άκαμπτη και ένα Σεβερίν παίγνιο, άβουλο και άθυρμα της γυναίκας έχουμε τα πρώτα προβλήματα. Οι παροτρύνσεις του άνδρα σε κακοποιήσεις ψυχολογικές και σωματικές χάνουν την ένταση και τη δύναμη τους. Η ψυχρότητα, η αυταρχικότητα και δεσποτικότατα της γυναίκας, χάνουν την έντασή τους την στιγμή ακριβώς που θα έπρεπε να κορυφώνονται.
Προσπάθησε ο Κουρλαμπάς να γίνει υποδεέστερος, να γίνει μικρότερος, να εξαφανιστεί σαν προσωπικότητα, αλλά ποτέ δεν μεταμορφώθηκε όπως τον «σκάλισε» ο συγγραφέας. Από την αρχή της παράστασης μέχρι να χαμηλώσουν τα φώτα, πάντα ήταν κυρίαρχος επί σκηνής. Ακόμα και όταν τον έλεγε ζώον Αφροδίτη και τον κλωτσούσε, έμοιαζε αυτός ακόμα να κυριαρχεί.
Η Βάντα φον Ντουνάγεφ πάλι ποτέ πλήρως δεν «κατατρόπωσε» την Αμαλία Νίνου. Η ευγένεια και η λεπτότητα πάντα υπερτερεί στις κινήσεις, στη συμπεριφορά ακόμα και στο βλέμμα της ηθοποιού. Η τρυφερότητα και η συμπόνια πάντα ξεπερνά στην παράσταση την αλαζονεία τη σκληρότητα και την αυστηρότητα, την οποία απαιτεί το κείμενο. Το έργο του Λέοπολντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ «Η Αφροδίτη με τη γούνα» θεωρεί ότι πρέπει να συναντηθούν και να απολαύσουν την ηδονή και τον απόλυτο έρωτα, διασχίζοντας τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Πού είναι οι κραυγές που θα έβγαζε ένα αγρίμι καθώς κατασπαράζει έναν αμνό; Και πού είναι τα μουγκρητά πόνου του αμνού καθώς αφανίζεται σωματικά και ψυχικά από ένα άγριο θηρίο; Θέλουμε να μην ακούμε καθαρά τα λόγια των ηθοποιών από ένα σημείο και μετά. Θέλουμε να τα ακούμε μαζί με βρυχηθμούς άγριων ζώων και πνιγμένους στον πόνο άλλων τραυματισμένων θηραμάτων. Η ανθρώπινη φύση πρέπει να διαρραγεί, να λιώσει και να χωνευτεί μέσα στη φύση του ζώου και του ξεψαχνισμένου ενστίκτου. Και βέβαια για τίποτα και για κανέναν λόγο οι γόβες δεν πρέπει να βγουν από τα πόδια της Αφροδίτης ούτε για μια στιγμή…
Αναγνωρίζουμε την αγωνιώδη, επίπονη και επώδυνη προσπάθεια που καταβλήθηκε από τους πρωταγωνιστές, αλλά αυτά τα σπουδαία έργα που έρχονται να φωτίσουν την ανθρώπινη φύση, τις βαθιές επιθυμίες, τα στραγγισμένα οράματα, τους απρόσιτους εφιάλτες της, όταν δεν φτάσουν στο απόλυτα επιθυμητό αποτέλεσμα μένουμε λίγο μετέωροι. Χαιρόμαστε γιατί χάρη στην προσπάθεια των συντελεστών της παράστασης «Η Αφροδίτη με τη γούνα» ήρθαμε ή ξαναήρθαμε, σε επαφή με το σημαντικό αυτό έργο, αλλά έχουμε και μια μικρή επίγευση του ανολοκλήρωτου.
«Τί ευτυχία ν` αγαπάς και ν` αγαπιέσαι! και δε συγκρίνεται με την ωμή ευδαιμονία όταν λατρεύουμε μια γυναίκα, που μας κάνει παιγνίδι, όταν γινόμαστε δούλοι ενός όμορφου τυράννου, που μας ποδοπατάει ανελέητα κάτω απ` τα πόδια του. Έτσι έγινε με τον Σαμψών, τον ήρωα, τον κολοσσό, που αφέθηκε στα χέρια της Δαλιδάς, που τονε πρόδωσε και τονε ξαναπρόδωσε και μπρος της οι Φιλισταίοι τον έδεσαν και του βγάλανε τα μάτια, κείνα που απολαμβάνανε την όμορφη προδότρια, μεθυσμένος από έρωτα, μέχρι τη τελευταία στιγμή» απόσπασμα από το βιβλίο του Λεοπόλδου Ρίτερ φον Ζάχερ-Μάζοχ “Η Αφροδίτη με τη γούνα”.
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία-Δραματουργική επεξεργασία: Θανάσης Κουρλαμπάς
Μετάφραση-Δραματουργία: Νικολέτα Κοτσαηλίδου
Παίζουν: Αμαλία Νίνου, Θανάσης Κουρλαμπάς
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Γιάννης Οικονόμου
Σχεδιασμός φωτισμών: Αργύρης Θέος
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού
Βοηθός σκηνοθέτη: Ηλέκτρα Μαγγίρα
Παραγωγή: Happy Productions
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
