Καρκίνος του προστάτη: ο ρόλος του φαρμάκου που λέγεται «τρόπος ζωής»

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στους άντρες, παγκοσμίως. Το 2020 ο αριθμός των νέων κρουσμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο ήταν 1.414.000 (Globocan). Φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τον αναπτυγμένο κόσμο, καθώς η συχνότητα εμφάνισής του στις χώρες με υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο είναι τριπλάσια σε σχέση με τις χώρες με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο.

Στην Ελλάδα, αφορά το 17% των διαγιγνωσκόμενων κατ’ έτος καρκίνων στους άντρες.

Το σημαντικό για τον καρκίνο του προστάτη όπως και για όλους τους καρκίνους είναι το σε ποιο στάδιο της εξέλιξης της νόσου θα γίνει η διάγνωση. Εάν η διάγνωση γίνει σε πρώιμο στάδιο, το ποσοστό ίασης ξεπερνά το 95%.

Σε κάθε περίπτωση, ογκολόγοι και ασθενείς έχουν έναν ιδιαίτερα ισχυρό σύμμαχο. Ένα «φάρμακο» που βελτιώνει με ορατό και μετρήσιμο τρόπο ζωτικές λειτουργίες του σώματος όπως την καρδιοαναπνευστική ικανότητα. Έτσι δίνει στους ασθενείς τη δυνατότητα να είναι σωματικά και ψυχικά ενεργοί στην αντιμετώπιση της νόσου.

Ποιο είναι αυτό το «φάρμακο» και για ποιους ασθενείς κάνει; Είναι ένας «άλλος» τρόπος ζωής. Ένας τρόπος ζωής πολύ συγκεκριμένος, με πολύ συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες, που κάνει για όλους.

Έχει ένα και μόνο μόνο προαπαιτούμενο, που είναι η συγκατάθεση της ομάδας των θεραπόντων ιατρών (ουρολόγου, παθολόγου ογκολόγου, ακτινοθεραπευτή ογκολόγου και καρδιολόγου) και δρα ευεργετικά σε όλα τα συστήματα του οργανισμού (αρχής γενομένης από το καρδιαγγειακό).

Διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες αναφορικά με τον τρόπο ζωής ασθενών με καρκίνο του προστάτη:

  1. Ασκηθείτε: η άσκηση αυξάνει την καρδιαγγειακή ικανότητα, την οστική πυκνότητα και ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα, μειώνει την κόπωση, βελτιώνει την ποιότητα ζωής, αμβλύνει το άγχος και την κατάθλιψη, μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας και μπορεί να μειώσει την πιθανότητα θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο κατά 45%. Έχει φανεί από πολλές μελέτες ότι τα υψηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας συσχετίζονται με 38% λιγότερους θανάτους από καρκίνο του προστάτη έναντι των χαμηλότερων επιπέδων φυσικής δραστηριότητας. Ιδανικά προτείνονται 150 έως 300 λεπτά την εβδομάδα μέτριας έντασης (ή 75-150 λεπτά έντονης) αεροβικής άσκησης και συμπληρωματικά 2-3 φορές την εβδομάδα ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης.

  2. Επιδιώξτε ή διατηρήστε το ιδανικό σωματικό βάρος: σε μια μεγάλη μελέτη παρατήρησης ασθενών με μη μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, η παχυσαρκία συνδέθηκε με αυξημένο κατά 23% κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο και κατά 24% από καρδιαγγειακά αίτια. Επίσης, η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο υποτροπής μετά από εντοπισμένη νόσο, υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης μεταστατικής νόσου και υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του προστάτη.

  3. Αποφύγετε το κάπνισμα (σε οποιαδήποτε μορφή του).

  4. Υιοθετήστε μια υγιεινή διατροφή: μια διατροφή που δίνει έμφαση στην πρόσληψη λαχανικών, φρούτων, ξηρών καρπών, δημητριακών ολικής αλέσεως, άπαχων φυτικών ή ζωικών πρωτεϊνών και ψαριών και ελαχιστοποιεί την πρόσληψη τρανς λιπαρών, κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεάτων, επεξεργασμένων υδατανθράκων και ζαχαρούχων αναψυκτικών.

Μεριμνήστε για επαρκή ημερήσια λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D μέσω της διατροφής σας. Σε μία πρόσφατη μελέτη ασθενών με πρώιμο καρκίνο του προστάτη, η μεσογειακού τύπου διατροφή συσχετίσθηκε με μείωση της πιθανότητας προόδου της νόσου.

  1. Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ ή περιορίστε την στα 2 ή λιγότερα ποτά ημερησίως.

  2. Διαχειριστείτε το άγχος σας με τη βοήθεια των κατάλληλων συμβουλευτικών παρεμβάσεων. Η American Heart Association θεωρεί ότι η διαχείριση του άγχους συμβάλλει στην πρωτογενή προφύλαξη από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία, όπως επισημάνθηκε πιο πάνω, είναι σημαντικό αίτιο νοσηρότητας και θνησιμότητας των ασθενών με καρκίνο του προστάτη.

Πέραν των ανωτέρω οδηγιών, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν πολλές μελέτες σε εξέλιξη σε όλον τον κόσμο, οι οποίες αφορούν παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής (κυρίως μέσω άσκησης και διατροφής) σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη (PANTERA, INTERVAL), οπότε και αναμένονται περαιτέρω στοιχεία για το ρόλο του φαρμάκου που λέγεται «παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής» στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου καρκίνου.

Σταυρούλα Ντρουφάκου Παθολόγος Ογκολόγος

Επιστημονική Συνεργάτιδα Γ΄ Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείου METROPOLITAN

Πηγές

2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines

-A population-based study of cardiovascular disease mortality risk in US cancer patients, European Heart Journal 2019

Physical activity and survival after prostate cancer, European Urology 2016

Postdiagnosis Body Mass Index, weight change, and mortality from prostate cancer, cardiovascular disease, and all causes among survivors of nonmetastatic prostate cancer, Journal of Clinical Oncology 2018

Mounting Weight of Evidence on the Importance of Body Weight for Men With Prostate Cancer, Journal of Clinical Oncology 2018

-American Cancer Society nutrition and physical activity guidelines for cancer survivors, 2022