Ο Αριστοφάνης Στεφάτος στην «Π»: Σε νέα εποχή οι έρευνες για φυσικό αέριο στο Ιόνιο

Σωτήρης Παπανδρέου

Μετά από μια περίοδο στασιμότητας και εγκατάλειψης παραχωρήσεων στη Δυτική Ελλάδα, το ελληνικό πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αφυπνίζεται.

Το διεθνές ράλι τιμών και η επείγουσα ανάγκη απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, μεταθέτει τους στόχους της πράσινης μετάβασης προς όφελος της ενεργειακής ασφάλειας, που όπως αποδείχθηκε δεν είχε υπολογιστεί με ρεαλισμό.

Με αφορμή αυτές τις εξελίξεις, ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, Αριστοφάνης Στεφάτος, μίλησε στην εφημερίδα «Πελοπόννησος της Κυριακής» για το νέο τοπίο που σχηματοποιείται στο πεδίο των ερευνών στην περιοχή του Ιονίου.

Οι διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, πως επηρεάζουν το θέμα των ερευνών υδρογονανθράκων στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι θα έχουμε αλλαγή στρατηγικής στο θέμα αυτό;

Η πρόσφατη ενεργειακή κρίση που οδήγησε σε απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας το 2021 και ο φρικτός πόλεμος στην Ουκρανία το 2022, μας υπενθυμίζουν τη σημασία της ασφάλειας του ενεργειακού μας εφοδιασμού.

Οπως γνωρίζετε η ελληνική κυβέρνηση, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, έχει παρέμβει για να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων που βιώνουν οι πολίτες από την εκτίναξη των τιμών.

Παράλληλα, γίνονται συνεχείς προσπάθειες σε όλες τις χώρες για την αξιολόγηση των επιλογών τους, για την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού και τη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες, η Ελλάδα είναι πιθανό να διαθέτει σημαντικούς πόρους φυσικού αερίου, που μπορεί να είναι εκμεταλλεύσιμοι, και αναπόφευκτα τα πρόσφατα γεγονότα έφεραν αυτή την προοπτική υψηλότερα στην εθνική στρατηγική.

Πού μπορεί να οδηγήσει αυτό το ράλι τιμών στα καύσιμα;

Είναι αδύνατο να προβλέψουμε, και συνεπώς μάταιο να κάνουμε εικασίες. Η εκτίμηση μας παραμένει ότι πέρα της γεωπολιτικής μόχλευσης και των κερδοσκοπικών τάσεων, η κρίση έχει και βαθύτερες ρίζες στην πρώιμη αποεπένδυση των προηγούμενων ετών που συντελέστηκε σε παγκόσμια κλίμακα.

Οι προσπάθειες μας εστιάζονται στην εξεύρεση λύσεων για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, ενώ φυσικά θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι αυτές οι λύσεις θα πρέπει να λειτουργούν επικουρικά στις πρωταρχικές μας προσπάθειες, για τη μετάβαση σε ένα πιο πράσινο ενεργειακό σύστημα, καθώς η ανάγκη αναστροφής της κλιματικής αλλαγής παραμένει.

Σε αυτό το πλαίσιο εργαζόμαστε εντατικά για να κατανοήσουμε τις δυνατότητες της Ελλάδας για παραγωγή φυσικού αερίου. Μια τέτοια δυνατότητα θα συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές, επιτρέποντας ταυτόχρονα τη μετάβαση από τα περισσότερα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, όπως το λιγνίτη, στο καθαρότερο φυσικό αέριο.

Προ ημερών, ολοκληρώθηκαν οι σεισμικές έρευνες στο Βόρειο Ιόνιο και στον Κυπαρισσιακό Κόλπο. Τι να περιμένουμε στο εξής από αυτές τις δύο παραχωρήσεις;

Η ολοκλήρωση των γεωφυσικών ερευνών, μας γεμίζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση, καθώς σχετικές θαλάσσιες έρευνες είχαν να εκτελεστούν στην Ελλάδα από το 2016 στον Δυτικό Πατραϊκό. Θεωρώ ότι σηματοδοτούν μια νέα εποχή για την πρόοδο των ερευνητικών προγραμμάτων και όχι μόνο για τις συγκεκριμένες παραχωρήσεις.

Στα επόμενα βήματα περιμένουμε την επεξεργασία και παράδοση των δεδομένων στην ανάδοχο εταιρία, προκειμένου να προχωρήσει με την απαραίτητη χαρτογράφηση και αξιολόγηση των αρχικών στόχων.

Είμαι αισιόδοξος ότι με βάση τα νέα στοιχεία που συλλέχθηκαν, η εταιρία θα είναι σε θέση να εστιάσει σε συγκεκριμένους στόχους ενδιαφέροντος και να εισέλθει στο επόμενο στάδιο ερευνών εντός του επόμενου έτους.

Το Κατάκολο και ο Πατραϊκός

Οι έρευνες στον Πατραϊκό κόλπο και στα χερσαία τμήματα της Δυτικής Ελλάδας είναι οριστικά τελειωμένες; Τι προτίθεται να κάνει η ΕΔΕΥ με αυτές τις περιοχές; Επίσης, η παραχώρηση στο Κατάκολο, πού βρίσκεται σήμερα; Πότε εκτιμάτε ότι μπορεί να περάσει σε φάση εκμετάλλευσης;

Υπάρχουν περιοχές που επεστράφησαν πρόσφατα στο ελληνικό Δημόσιο για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια. Η παραχώρηση στο Κατάκολο έχει μια σειρά από εκκρεμότητες που έχουν χρονίσει και τις οποίες κοιτάμε. Η ΕΔΕΥ θα μελετήσει τα στοιχεία και θα αξιολογήσει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.

Είναι όμως σαφές ότι στη παρούσα φάση, προτεραιότητα μας είναι να επιβλέψουμε και να βοηθήσουμε όπου χρειαστεί να ολοκληρωθούν τα ερευνητικά προγράμματα στα θαλάσσια οικόπεδα όπου έχουν αρχικά εντοπιστεί μεγάλοι στόχοι. Η προσπάθεια φυσικά να προσελκύσουμε και νέους επενδυτές θα συνεχιστεί κανονικά.

Μέτρα προστασίας πάνω από τα καλύτερα διεθνή πρότυπα

Οι σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο συναντούν αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, με πιο σοβαρή εξέλιξη, το μπλόκο στην παραχώρηση νότια της Κρήτης στο ΣτΕ. Τελικά, πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα φτάσει κάποτε στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων;

Νομίζω ότι τα πρόσφατα γεγονότα έχουν τονίσει τη σημασία της μείωσης της εξάρτησής μας από τις εισαγωγές ενέργειας. Η εξερεύνηση των φυσικών μας πόρων σε αέριο, θα βοηθούσε θετικά στην μακροπρόθεσμη επίλυση αυτής της πρόκλησης.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οποιεσδήποτε δραστηριότητες στην κατεύθυνση αξιοποίησης των φυσικών πόρων της Ελλάδας δεν θα υπερβούν τα ανεκτά όρια για την προστασία του περιβάλλοντος και της θαλάσσιας ζωής.

Η εκθαλάσσωση των κητωδών ήταν ένα τραυματικό γεγονός και είμαι πολύ ικανοποιημένος που επέστρεψαν στα βαθιά νερά αφού εξετάστηκαν από θαλάσσιους βιολόγους και κτηνιάτρους.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι –όπως δήλωσαν και οι ίδιες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις– δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι εκθαλασσώσεις συνδέονται με τις σεισμικές μελέτες που έγιναν σε σημαντική απόσταση, έως και 70 χλμ. μακριά. Οι εκθαλασσώσεις δεν είναι νέο φαινόμενο στην Ελλάδα. Εχουν συμβεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στο παρελθόν σε περιόδους που δεν πραγματοποιούνταν σεισμικές μελέτες.

Η εξερεύνηση του φυσικού αερίου της Ελλάδας θα μπορούσε να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην ασφάλεια του εφοδιασμού μας, βοηθώντας στην άμβλυνση των ελλείψεων τροφοδοσίας που οδηγούν σε άνοδο των τιμών και θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντικά έσοδα για τη χώρα.

Πρέπει όμως να διασφαλίσουμε ότι, ενώ εκμεταλλευόμαστε αυτά τα οφέλη, οφείλουμε να εφαρμόζουμε τα αυστηρότερα δυνατά πρότυπα για την προστασία του περιβάλλοντος, και της θαλάσσιας ζωής.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εφαρμόσαμε μια σειρά πρόσθετων μέτρων προστασίας κατά τις πρόσφατες σεισμικές έρευνες που ξεπερνούν κατά πολύ τα καλύτερα διεθνή πρότυπα, μεταξύ των οποίων:
> Χρήση του πρωτοκόλλου «ήπιας εκκίνησης» για να διασφαλιστεί ότι τα θαλάσσια θηλαστικά μπορούν να απομακρυνθούν προσωρινά από την περιοχή διενέργειας των γεωφυσικών ερευνών πριν την έναρξή τους.
> Διπλασιασμός των παρατηρητών των θαλάσσιων θηλαστικών πάνω στο πλοίο που διενήργησε τις σεισμικές έρευνες για να διασφαλιστεί η προστασία των κητωδών και άλλων ειδών θαλάσσιας ζωής εντός της ζώνης ασφαλείας.
> Διπλασιασμός της ακτίνας της ζώνης ασφαλείας έως 1,5 χιλιόμετρα γύρω από το πλοίο που διενήργησε τις σεισμικές έρευνες σε περίπτωση εντοπισμού μεγάλων θαλάσσιων ζώων.
> Περίοδος αναμονής 30 λεπτών πριν την έναρξη και παύση κάθε ερευνητικής δραστηριότητας.
> Εφαρμογή ζώνης αποκλεισμού 1 χιλιομέτρου γύρω από τις περιοχές «Natura» καθώς και τις ιχθυοκαλλιέργειες.
> Παρακολούθηση από ξηράς και αέρος των κητωδών κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των ερευνών.
> Περιβαλλοντική παρακολούθηση των καταφυγίων άγριας ζωής, συμπεριλαμβανομένης της τηλεμετρικής παρακολούθησης χελωνών καρέτα-καρέτα με συσκευές εντοπισμού GPS.
> Πλήρης συμμόρφωση με όλους τους εφαρμοστέους κανονισμούς και οδηγίες σύμφωνα με συμβάσεις MARPOL VI και ACCOBAMS και τις κατευθύνσεις του JNCC.

Επανερχόμενος στις εκκρεμείς σεισμικές έρευνες για τις παραχωρήσεις στα δυτικά και νότιο δυτικά της Κρήτης, θα ήθελα να τονίσω ότι συνεχίζοντας με την ίδια προσήλωση στην εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων προστασίας, η χώρα μας μπορεί να ολοκληρώσει με επιτυχία τα σχετικά ερευνητικά προγράμματα, και να προχωρήσει σε ενημερωμένες αποφάσεις επί τη βάση των απαραίτητων δεδομένων.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News