Συζήτηση για το άρθρο 16 και απελευθέρωση πανεπιστημίων

Γιώργος Παπανδρέου

Το 1998, σε πρόταση της ΝΔ, ψήφισα υπέρ της αλλαγής του άρθρου 16. Θέλω να πω ότι αποτελεί και μια κριτική προς την παραδοσιακή Αριστερά.

Σε ομιλία μου, το 2008, ανέφερα: «Σύντομα θα έχουμε χάος στον χώρο της Παιδείας. Θα επιβληθεί καθεστώς, το οποίο δεν θα έχουμε ρυθμίσει εμείς, ως κράτος. Με το να μην αλλάζουμε το άρθρο 16 κόβουμε τα χέρια του κράτους, αποποιούμαστε την ευθύνη και το δικαίωμά μας να ρυθμίσουμε έναν Τομέα, που σήμερα ελέγχεται από ιδρύματα εκτός Ελλάδας. Είναι απαραίτητο να βάλουμε τάξη στον ιδιωτικό χώρο, κανόνες. Οταν δεν έχεις κανόνες, έχεις αυθαιρεσία. Θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος».

Βεβαίως, το άρθρο 16 το ψήφισε η ΝΔ το 1995. Τότε, ο Α. Παπανδρέου είχε πει «να υπάρχουν και κοινωνικοί φορείς, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πανεπιστήμια. ΓΣΕΕ, Επιμελητήρια, ΠΑΣΕΓΕΣ, Αυτοδιοίκηση. Αλλά, η ΝΔ θεωρούσε ότι μέσα από την κρατική Παιδεία, τον έλεγχο του υπουργείου στα πανεπιστήμια μπορεί να ελέγξει πολιτικά ένα μεγάλο Φοιτητικό Κίνημα.

Αρα, έχει πρώτα η ΝΔ ευθύνη για το ότι το άρθρο 16, εδώ και 50 χρόνια, δεν έχει αλλάξει.

Θα έπρεπε, μιας και έχουμε το δικαίωμα να προωθήσουμε συνταγματικές αλλαγές, να ξεκινήσει η διαδικασία από την κυβέρνηση. Αντί, να ανοίξει η συζήτηση, έρχεται και άρον-άρον προσπαθεί να νομιμοποιήσει ουσιαστικά κάποιες ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Δύο οι απαντήσεις στο γιατί το κάνει:

Η πρώτη, λόγοι εντυπωσιασμού. Αμα ρωτήσεις τον κόσμο, σου λέει, α, τώρα θα γίνουν νέα πανεπιστήμια μη κρατικά κ.λπ., θα έχουμε ευκαιρίες κ.λπ., κάτι το οποίο δεν είναι έτσι. Θα δημιουργηθούν νέες ανισότητες. Δεν ξέρω ποια θα έρθουν από το εξωτερικό, με τι είδους Παραρτήματα και ποια η ποιότητά τους. Δεν θα λύσει το πρόβλημα της Τριτοβάθμιας Παιδείας, που είναι άλλο.

Η δεύτερη, οι πιέσεις λόμπι. Εχουμε τα περισσότερα ιδιωτικά κερδοσκοπικά ιδρύματα, που ουσιαστικά κάνουν κάποια ΤΕ, δεν ξέρω την ποιότητά τους γιατί δεν ελέγχονται και η πίεση είναι μεγάλη. Μεγάλο λάθος το ότι η κυβέρνηση σπεύδει να υποκύψει στις πιέσεις.

Είπε ο υπουργός ότι θα έπρεπε να είμαστε περιφερειακός πόλος Παιδείας. Δεν νομίζω ότι τα Παραρτήματα ξένων Πανεπιστημίων θα μας κάνουν. Πρέπει το όραμα να είναι ακόμα μεγαλύτερο, η Ελλάδα κέντρο Παιδείας, ως βασική βιομηχανία.

Οραμά μας, να είναι όχι μόνο να φέρουμε πίσω Ελληνες σπουδαστές, αλλά να αξιοποιήσει η Ελλάδα την τεράστια ζήτηση για ΤΕ, διεθνώς. Μιλάμε για κάποιες λίγες χιλιάδες να έρθουν, ενώ υπάρχει τεράστιο δυναμικό, που θέλει υψηλή Παιδεία. Και αυτό δεν θα γίνει από Παραρτήματα.

Γιατί να μη δημιουργήσουμε μια βιομηχανία, που θα αλλάξει και την αντίληψη του Τουρισμού, θα διαμορφώσει πρεσβευτές για τον Ελληνισμό, θα συμβάλει στη δημογραφική κατάρρευση, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε νέα επαγγέλματα.

Να γίνουν ευέλικτα τα δημόσια πανεπιστήμιά μας και με έρευνα, νέα μαθήματα, αντικείμενα σπουδών, να αντιμετωπίζουν πραγματικές ανάγκες.

Αρα, υπάρχει ένας ακόμη λόγος να αλλάξει το άρθρο 16. Για να στηρίξουμε τα δημόσια πανεπιστήμια. Να τα κάνουμε από κρατικά, πραγματικά Δημόσια. Ο ακραίος, ασφυκτικός εναγκαλισμός της γραφειοκρατίας, δεν θα αφήσει ποτέ να υπάρχει εξέλιξη, να πρωτοστατήσουν, να ακολουθήσουν τις ραγδαίες – ανατρεπτικές εξελίξεις, προτάγματα και προκλήσεις της εποχής. Δεν υπάρχει αυτοδιοίκητο, αυτονομία, απελευθέρωση. Γιατί πρέπει το κράτος να αποφασίζει, όχι μόνο για αριθμό εισακτέων, πόσοι θα βγουν και για ποιο επάγγελμα; Εχουμε ένα σοβιετικό σύστημα, μέσα από πιέσεις, πελατειακές, διαμορφώνουμε Τμήματα και πανεπιστήμια. Δεν το αποφασίζει το πανεπιστήμιο, ανάλογα τις ανάγκες, που προκύπτουν.

Γιατί πρέπει να αποφασίζει ο νέος υποψήφιος για πανεπιστήμιο, το ακριβές επάγγελμα στα 14 – 15 χρόνια του;

Γιατί να μπαίνει σε ένα πολύ συγκεκριμένο Τμήμα;

Θα μπορούσε, παίρνοντας Εθνικό Απολυτήριο, να μπαίνει σε πανεπιστήμιο και μετά να διαλέγει.

Γιατί να υπάρχουν Πανελλήνιες, που απλά διευθετούν το πού θα πάει; Ποια είναι η αξία μέσα από τις εξετάσεις; Η αποστήθιση. Λέμε στα νέα παιδιά ότι στη ζωή τους θα πρέπει να ψάχνουν για έτοιμες λύσεις και όχι κριτική σκέψη, συνθετική σκέψη, αλλά αποστήθιση.

Βασικό πρόβλημα δεν είναι η ανάπτυξη Παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων αλλά η απελευθέρωση του σημόσιου.

Και μια παραδοξότητα στο σχέδιο νόμου. Πώς ασχολείται με τα πανεπιστήμια;
Ασχολείται με γραφειοκρατικές αλλαγές. Και λένε για αυτοδιοίκητο. Αν αυτό δεν αλλάξει δεν πρόκειται η δημόσια Παιδεία να πάει μπροστά. Βέβαια, χρειάζεται χρηματοδότηση και θεσμικές αλλαγές.

Εχουμε το παράδοξο, ότι θεσμοθετούμε Παραρτήματα που έχουν ελευθερίες.

Αρα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε πρώτα με ελευθερίες για το δημόσιο πανεπιστήμιο.

Γιατί, να μην του δώσουμε το δικαίωμα να φτιάξει Παραρτήματα; Γιατί ξένα;

Παραρτήματα στην Ελλάδα, όχι στο εξωτερικό. Ας βάλουν και δίδακτρα, με προϋπόθεση το ΙΚΥ να πληρώνει, για να είναι δωρεάν η Παιδεία.

Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, αν είναι το τρίτο καλύτερο στην Ευρώπη, είναι διότι, ακριβώς, έχει ελευθερία και ευελιξία.

Αρα, πρότασή μου είναι, πρώτα ουσιαστική συζήτηση για το άρθρο 16 και απελευθέρωση των δημόσιων πανεπιστημίων.

​​

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω