Ισραήλ: Σχέδιο εποικισμών που «κλείνει» οριστικά τον δρόμο σε παλαιστινιακό κράτος

Η απόφαση του Ισραήλ να προχωρήσει στην κατασκευή χιλιάδων νέων κατοικιών στη Δυτική Όχθη προκαλεί διεθνή κατακραυγή, με πολλούς να προειδοποιούν ότι το σχέδιο αυτό ακυρώνει κάθε πιθανότητα για λύση δύο κρατών και ειρηνική συνύπαρξη στην περιοχή.

Ισραήλ: Σχέδιο εποικισμών που «κλείνει» οριστικά τον δρόμο σε παλαιστινιακό κράτος

Οι τελευταίες κινήσεις του Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα φαίνεται να εντάσσονται σε ένα στρατηγικό σχέδιο που στοχεύει στην πλήρη υπονόμευση της προοπτικής δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους. Η εντολή για ολοκληρωτική κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της εποικιστικής δραστηριότητας στη Δυτική Όχθη, καταλαμβάνει εδάφη που σύμφωνα με τη διεθνή κοινότητα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον πυρήνα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.

Την Πέμπτη, η κυβέρνηση του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι προχωρά με σχέδια ανέγερσης χιλιάδων νέων κατοικιών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, με τον ακροδεξιό υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς να δηλώνει ότι η κίνηση αυτή «θάβει οριστικά την ιδέα ενός παλαιστινιακού κράτους». Το σχέδιο, που αναμένεται να εγκριθεί την επόμενη εβδομάδα, χαιρετίστηκε από το κίνημα των Ισραηλινών εποίκων. Ο Σμότριτς παρουσίασε την απόφαση ως απάντηση στις πρόσφατες ανακοινώσεις χωρών όπως η Βρετανία, η Γαλλία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, που προτίθενται να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος τον Σεπτέμβριο.

Η κυβέρνηση Νετανιάχου απορρίπτει σταθερά κάθε ιδέα για παλαιστινιακό κράτος, ενώ ο Σμότριτς πιέζει εδώ και καιρό για την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης. Σύμφωνα με το σχέδιο Ε1, που είχε «παγώσει» επί δεκαετίες λόγω διεθνούς πίεσης, η Ιερουσαλήμ θα συνδεθεί με τον οικισμό Μααλέ Αντουμίμ, αποκόπτοντας την Ανατολική Ιερουσαλήμ από τη Δυτική Όχθη και καθιστώντας αδύνατη τη δημιουργία μιας ενιαίας παλαιστινιακής επικράτειας.

Ο Σμότριτς ανακοίνωσε την κατασκευή 3.401 νέων κατοικιών, τονίζοντας: «Θα μιλούν για ένα παλαιστινιακό όνειρο και εμείς θα χτίζουμε μια εβραϊκή πραγματικότητα». Η δήλωση αυτή βρίσκει στήριξη στο Συμβούλιο Yesha, που υπερασπίζεται τους οικισμούς σε Δυτική Όχθη, Γκολάν και Γάζα, κάνοντας λόγο για «άσκηση ιστορικού δικαιώματος στη γη των προγόνων».

Από την πλευρά τους, παλαιστινιακές αρχές και διεθνείς οργανώσεις καταγγέλλουν ότι πρόκειται για συστηματική κλοπή γης και επιβολή θρησκευτικών αφηγήσεων στη σύγκρουση. Η οργάνωση Peace Now χαρακτήρισε το σχέδιο «θανατηφόρο για το μέλλον του Ισραήλ» και την ειρηνική λύση δύο κρατών, ενώ η Ir Amim προειδοποίησε για «πραγματικότητα απαρτχάιντ» και επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των Παλαιστινίων.

Η διεθνής αντίδραση ήταν έντονη. Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Λάμι μίλησε για «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου», ενώ η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλλας κάλεσε το Ισραήλ να σταματήσει το σχέδιο, που «υπονομεύει περαιτέρω τη λύση των δύο κρατών». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε άμεση καταδίκη, ζητώντας απλώς «σταθερότητα» στη Δυτική Όχθη.

Οι ισραηλινοί οικισμοί στη Δυτική Όχθη θεωρούνται παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου, όπως επιβεβαιώθηκε και με το ψήφισμα 2334 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2016. Ωστόσο, η πολιτική των ΗΠΑ επί Τραμπ ανέτρεψε την πάγια θέση τους, κρίνοντας ότι οι οικισμοί «δεν είναι ασυμβίβαστοι» με το διεθνές δίκαιο.

Μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η κυβέρνηση Νετανιάχου επιτάχυνε την εποικιστική δραστηριότητα. Τον περασμένο Μάιο, ενέκρινε τη μεγαλύτερη επέκταση οικισμών από την εποχή των Συμφωνιών του Όσλο, με σχέδιο δημιουργίας 22 νέων οικισμών. Η Παλαιστινιακή Αρχή χαρακτήρισε τις κινήσεις αυτές «επικίνδυνη κλιμάκωση» και πρόκληση για το διεθνές δίκαιο και τη νομιμότητα.