Πατρινέλα: Αναζητώντας στο Κάστρο της Πάτρας το στοιχειό της πόλης
Την έχτισαν ζωντανή οι Τούρκοι, εμφανίζεται πριν από μεγάλα γεγονότα
Μια φορά κι έναν καιρό… Ετσι δεν ξεκινούν τα παραμύθια;
Το σημερινό παραμύθι, λοιπόν, μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν μια νεαρή και πανέμορφη γυναίκα αρνήθηκε να μπει στο χαρέμι του Πασά της Πάτρας.
Η αντίδραση του Οθωμανού διοικητή της πόλης ήταν απάνθρωπη, καθώς βυθισμένος μέσα στο μίσος και στον πληγωμένο εγωισμό του, όχι μόνο φυλάκισε την άτυχη Πατρινοπούλα, αλλά την έχτισε και ζωντανή στο Κάστρο της Πάτρας. Ο θάνατός της ήταν φριχτός, καθώς την αλυσόδεσαν και γύρω της έχτισαν πλίθινους τοίχους, με αποτέλεσμα να πεθάνει με απαίσιο τρόπο, πεινασμένη, πονεμένη, ουρλιάζοντας και χτυπώντας τις αλυσίδες της.
Η γυναίκα αυτή δεν «διαβάστηκε» από παπά, ούτε μνημόσυνο της έγινε, με αποτέλεσμα όταν ο λαός της Πάτρας έμαθε το γεγονός, να θρηνήσει για τη βασανισμένη ψυχή της και να δημιουργήσει τον θρύλο για το στοιχειό του Κάστρου, την Πατρινέλα. Αυτό ακριβώς το στοιχειό ψάξαμε το βράδυ της κορύφωσης της κακοκαιρίας «Adel», όταν τρυπώσαμε στον περιβάλλοντα χώρο του παλιού οχυρού, προσπαθώντας να δούμε αν όντως το μέρος «κρατάει».
Οι θρύλοι μιλούν για την εμφάνιση της Πατρινέλας στους προμαχώνες του φρουρίου, στο γειτονικό Δασύλλιο, ακόμη-ακόμη και στους δρόμους της Ανω Πόλης, πριν συμβεί κάποιο μεγάλο κακό. Οι παλιότεροι ορκίζονταν στα εγγόνια τους ότι είχαν ακούσει την Πατρινέλα, τα απόκοσμα ουρλιαχτά της και τους χτύπους των αλυσίδων της πριν από μεγάλους σεισμούς, πλημμύρες, φωτιές και πολέμους ή πριν από τον θάνατο σπουδαίων πατρινών.
Ηταν ο καλύτερος τρόπος για να φάνε οι μικροί ταραξίες το φαγητό τους ή για να διαβάσουν τα μαθήματά τους και να κάτσουν φρόνιμοι. Μήπως, όμως, ήταν κάτι πολύ περισσότερο από αυτό και πίσω από αυτές τις ιστορίες κρύβονταν επικίνδυνες… ακροβασίες με τον άυλο κόσμο;
Οταν ο γράφων ήταν ακόμη παιδί άκουγε τις γιαγιάδες του να του μιλούν για την εμφάνιση της Πατρινέλας πριν από τον μεγάλο σεισμό του 1981 στις Αλκυονίδες νήσους ή ακόμη πιο παλιά, πριν από τους βομβαρδισμούς των Ιταλών στην πόλη μας. Ηταν σαφείς προειδοποιήσεις από τον κόσμο των πνευμάτων, τον οποίον αφήνει καμιά φορά η θεία πρόνοια να στείλει «σημεία και τέρατα» στον αντίστοιχο κόσμο της ύλης.
Ομολογούμε ότι αυτήν τη φορά δεν νιώσαμε κάποιον φόβο, κάνοντας την επιτόπια αυτοψία μας στον «τόπο του εγκλήματος». Από τη μια ο δυνατός φωτισμός στην πύλη του Κάστρου και από την άλλη οι αναπλάσεις από την πάντοτε δραστήρια και αεικίνητη Διεύθυνση Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, μάλλον περισσότερο περηφάνια και θαυμασμό μας προκαλούσαν, παρά τρέμουλο. Αλλωστε, ούτε η ίδια η Πατρινέλα φημίζεται για επιθέσεις σε ανθρώπους, όσο φοβιστική κι αν μοιάζει η παρουσία της, ειδικά όταν… εμφανίζεται προς τον νοτιοανατολικό πύργο (που μάλλον της αρέσει πιο πολύ). Για τον μεγάλο λαογράφο μας, άλλωστε, Νικόλαο Γ. Πολίτη, είναι περισσότερο «προστάτιδα της Πάτρας», παρά «δαιμονική αφέντρα» της. Θα άφηνε ο Αγιος Ανδρέας, άλλωστε, να κάνει κακό στους ανθρώπους; Τόσο-όσο, λέγανε οι παλιοί, ότι αφήνει ο Θεός αυτά τα όντα να πειράξουν τους ζωντανούς. Αν και υπάρχουν κάμποσοι μεταξύ μας που σίγουρα θα τους… άξιζε μια Πατρινέλα. Να τους πάρει στο κυνήγι, μπας και βάλουν μυαλό. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία!
Ως υστερόγραφο αφήσαμε την ιστορία του Νότη Νησώτη με «τη μαγική σκόνη που πρέπει να πιει κάποιος για να δει το στοιχειό της Πάτρας». Μόνο τότε θα «νιώσει το θρόισμα της Πατρινέλας δίπλα του να τον παγώνει». Κι όλα αυτά τις «νύχτες που ο ουρανός δεν έχει αστέρια». Τότε και μόνο τότε μπορεί να ακούσετε κι εσείς το σπαραχτικό «Μην με αρπάξεις…». Οπως άρπαξαν εκείνη τη βασανισμένη ψυχή οι Τούρκοι…
«Ούτε χολέρα, ούτε πανούκλα»
«Η Πατρινέλα είναι το στοιχειό των Πατρών και κάθεται απάνου στο Κάστρο. Είναι γυναίκα και περπατάει τη νύχτα, και όντας θα έρθει κακό στον τόπο, ακούγεται και κλαίει τη νύχτα. Η Πατρινέλα δεν κάνει κανένα κακό και μάλιστα φυλάει την Πάτρα και για τούτο δεν έρχεται χολέρα, ούτε πανούκλα». Με αυτά τα λόγια περιγράφει την Πατρινέλα η λαϊκή σοφία ή μάλλον φαντασία, στο βιβλίο του Νικόλαου Γ. Πολίτη «Οι παραδόσεις του ελληνικού λαού».
Κάποιοι συνδέουν την Πατρινέλα και με κάποια μικρά μαρμάρινα αγαλματίδια που βρίσκονται χτισμένα στα τείχη του Κάστρου, αλλά αυτά προφανώς δεν έχουν σχέση με τον πραγματικό θρύλο. Στην πραγματικότητα αποτελούν διασκευές παλιών ιστοριών από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, καθώς τα αγάλματα απεικονίζουν ακρωτηριασμένο κορμό Ρωμαίου άνδρα και έναν γενειοφόρο άνθρωπο, πιθανότατα τον ιδρυτή της πόλης, τον Πατρέα ή τον Δία. Τα αγάλματα βρίσκονται ακόμη και σήμερα στην εξωτερική κόγχη στο νότιο τείχος του Κάστρου, αλλά δεν είναι πλέον ορατά με την πρώτη ματιά όπως παλαιότερα, εξαιτίας των αναπλάσεων και των κτιρίων που έχουν κτιστεί μπροστά τους.
Βαλτε μας να ψάξουμε
Ο γράφων δεν πιστεύει στα φαντάσματα, στους εξωγήινους και σε άλλες απόκοσμες δυνάμεις. Είναι, όμως, στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε ιστορία ή θρύλο έχετε να μας εξιστορήσετε για να το… ψάξουμε εμείς στη συνέχεια. Επικοινωνήστε, λοιπόν, μαζί μας ως εξής:
Ε-mail: pelop@pelop.gr, lampr_sport@yahoo.gr
Τηλέφωνα: 2610-312.530, 6942.407264
Viber: 6909.196125
Instagram: Kostasl1979
Την επόμενη εβδομάδα θα ασχοληθούμε με το παλιό κτίριο (τη λεγόμενη παλιά σχολή) πίσω από το Νοσοκομείο «Αγιος Ανδρέας» και δίπλα από το εκκλησάκι των Αγίων Ενδόξων Ιερομαρτύρων Χαραλάμπους και Θεράποντος των θαυματουργών. Μαρτυρίες μιλούν για περίεργες οπτασίες και φώτα τα βράδια…
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
