Δημοσθένης Δαββέτας στην «Π»: «Ερμηνεύω τη ζωή μέσα από το πάθος»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Πολυσχιδής, δημιουργικός, δραστήριος, ο Δημοσθένης Δαββέτας είναι πάντα ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων συνομιλητής. Με αφορμή τα εγκαίνια της ατομικής του έκθεσης ζωγραφικής «Χαρακτήρες», που πραγματοποιούνται σήμερα Σάββατο (ώρα 19:00) στην Αθήνα -στο Κέντρο Ημέρας Υποστήριξης Ψυχικής Υγείας μέσω Τεχνών του Φορέα «Θάλπος Ψυχική Υγεία»- όπου και θα παρουσιαστεί και το ομότιτλο λεύκωμα-αφιέρωμα στο έργο του (Lebee Publications), αλλά και την κυκλοφορία εντός ολίγων ημερών της νέας ποιητικής του συλλογής «Πανδημία Αγάπης» (εκδ. Περισπωμένη), ο ποιητής, συγγραφέας, ζωγράφος, performer και καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης μιλάει στην Π» για τις νέες του δουλειές. Μοιράζεται το πάθος του για τη ζωή και την τέχνη, καταθέτει τις απόψεις του για τον σύγχρονο κόσμο και αποκαλύπτει τους προσωπικούς του φόβους.

-Πείτε μας για την επιλογή σας να εκθέσετε έργα σας στον χώρο του φορέα «Θάλπος» και για την επίδραση της τέχνης στο εσωτερικό τραύμα.
Η επιλογή του συγκεκριμένου χώρου, που είναι Κέντρο Ημέρας Υποστήριξης Ψυχικής Υγείας μέσω Τεχνών, δεν είναι τυχαία, καθώς ακολουθώ πολλά χρόνια τη γραμμή του δασκάλου μου, του Μπόις (σ.σ. η τέχνη και η ζωή του Γερμανού καλλιτέχνη δομήθηκαν πάνω στη σχέση σχέση τραύμα-θεραπεία). Πιστεύω ότι η τέχνη είναι θεραπεία ψυχής και σώματος, με την έννοια ότι σε οδηγεί σε μια ψυχική κατάσταση ευχαρίστησης, η οποία μπορεί να σε αποσπάσει από το τραύμα σου. Και από αυτή τη μικρή απόσταση, χάρη στην τέχνη, μπορεί να θεραπευθείς. Αυτή η πεποίθησή μου αλλά και το γεγονός ότι είχα πάντοτε μια ιδιαίτερη σχέση με την αδελφή μου, η οποία ήταν στο στάδιο μιας θεραπείας ψυχικών προβλημάτων, με οδήγησαν να κάνω μια σειρά από έργα, αφιερωμένα στην αδελφή μου, η οποία ζωγράφιζε με έναν τρόπο τελείως δικό της. Προσπαθώντας να καταλάβω πώς σκεφτόταν, αποφάσισα να το επιχειρήσω κι εγώ, οπότε σταδιακά μπήκα σε μια διαδικασία ανακάλυψης ενός δικού μου τρόπου έκφρασης. Χάρη στην αδελφή μου οριοθέτησα και διεύρυνα την πλαστική μου γλώσσα.

-Πάμε στην «Πανδημία Αγάπης». Από ποια εσωτερική σας ανάγκη γεννήθηκαν τα 90 ποιήματα της νέας ποιητικής συλλογής σας;
Λίγες μέρες πριν την επίσημη έναρξη της πανδημίας, να το πω έτσι σαρκαστικά, είχα χάσει σε διάστημα έξι μηνών και τη μητέρα μου και την αδελφή μου. Και αυτό μου στοίχισε. Βίωσα αυτά τα περιστατικά μόνος μου, με μοναδικό εργαλείο άμυνας την τέχνη –μέσω της ποίησης και της ζωγραφικής. Η τέχνη έσκαψε βαθιά μέσα μου και μου ανέδειξε αυτή τη δύναμη της αγάπης, που υπήρχε μεν, αλλά δεν την είχα ανακαλύψει. Το διάστημα εκείνο έγραφα σε πυρετώδη κατάσταση, κοιμόμουν ελάχιστα -φοβόμουν για την υγεία μου. Και κάποια στιγμή, η ίδια η ποίηση και η ζωγραφική επέβαλλαν την τελεία –την παύση. Μετά από λίγες ημέρες, ξυπνούσε, και πάλι, η ίδια ανάγκη και με οδηγούσε στο χαρτί ή στον καμβά. Προνόησα και συγκέντρωσα τις ενότητες ποίησης και ζωγραφικής που γεννήθηκαν τότε. Η «Πανδημία Αγάπης» είναι το πρώτο μέρος μιας τριλογίας.

-Είπατε ότι το διάστημα εκείνο ανακαλύψατε τη δύναμη της αγάπης. Τι άλλο έχετε ανακαλύψει για τον εαυτό σας μέσω της τέχνης;
Τη δύναμη να ζω στη μοναξιά. Θα έλεγα την επιλογή της μοναχικότητας. Κάποτε, θεωρούσα αδιανόητο να ζήσω μόνος μου. Επρεπε οπωσδήποτε να βγω έξω, να βρεθώ περιτριγυρισμένος από παρέες. Ολη αυτή η υπερκινητικότητα και η υπερκοινωνικότητά μου δεν ήταν τίποτα παραπάνω παρά μία προσπάθεια να κρυφτώ από τα βάθη του εαυτού μου. Ανακάλυψα, λοιπόν, ότι μπορώ να είμαι μόνος μου χωρίς να νιώθω φόβο ή λύπη.

-Μιας και αναφερθήκατε στον φόβο. Υπάρχει φόβος που δεν έχετε καταφέρει ακόμα να νικήσετε;
Ναι. Τον φόβο του θανάτου. Ο λόγος είναι προφανώς το πάθος μου για τη ζωή. Αυτή η χαρά να ζω τα γεγονότα, να ταξιδεύω, να μιλάω με τους ανθρώπους ακόμα κι όταν με απορρίπτουν, η χαρά να είμαι δίπλα στους ανθρώπους που αγαπώ ή στους ανθρώπους που δεν έχω ακόμα γνωρίσει… Ολα αυτά δεν είμαι έτοιμος να τα αποχωριστώ. Βέβαια δεν είναι στο χέρι μου, άλλος αποφασίζει -είτε αυτός λέγεται Θεός είτε λέγεται Φύση. Αλλά ακόμη δεν έχω φτάσει στο σημείο της απόλυτης απάθειας που έλεγαν οι Στωικοί. Ακόμη ερμηνεύω τη ζωή μέσα από το πάθος κι όχι μέσα από τα πάθη.

-Πώς ζει ένας άνθρωπος της τέχνης μέσα στον ζοφερό σύγχρονο κόσμο;
Με βοηθάει πολύ η φιλοσοφία. Υπάρχουν δύο δρόμοι. Ο ένας δρόμος είναι να ζεις ρεαλιστικά. Τότε είσαι υποχρεωμένος να πάρεις θέση στα πράγματα. Και άμα αρχίσεις να παίρνεις θέση, μοιραία θα κλίνεις υπέρ της έννοιας της δύναμης -όχι του δυνατού. Κι αυτό που υπερισχύει σήμερα είναι η δύναμη. Ολα σήμερα γίνονται μέσω της ισχύος και όχι μέσω της δικαιοσύνης –του δικαίου, που λέει η φιλοσοφία. Ερχεται, συνεπώς η φιλοσοφία και μου λέει: Σημασία δεν έχει πώς είναι ο κόσμος της ισχύος, σημασία έχει πώς εσύ το βιώνεις. Να μη σε νοιάζει αν θα αλλάξει ο κόσμος όσο εσύ ζεις. Μπορεί ο κόσμος να μην αλλάξει ποτέ, όπως λέει στο «Κεμάλ» ο Χατζιδάκις. Εσύ όμως, ως άνθρωπος της αλήθειας, και κυρίως του δικαίου, εσύ μικρέ δημιουργέ, παράγεις τέχνη. Η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; Αν εννοούμε την αλλαγή μέσω της δύναμης, της ισχύος και της οικονομικής εξουσίας, σίγουρα όχι. Αλλά ακόμα κι αν αλλάξεις τον ψυχισμό και θέσεις ερωτήματα σε ένα ή δύο άτομα είναι ήδη αρκετό, όπως λέει ο Καβάφης.

-Πώς βλέπετε τις εξελίξεις εντός και εκτός Ελλάδας;
Καθόλου καλά, με την έννοια ότι η δύναμη και η ισχύς είναι αυτό που κυριαρχεί. Και ο λαός έχει αρχίσει να ξεσηκώνεται εναντίον όλων αυτών που χρησιμοποιούν το χρήμα και την εξουσία για να τον ληστέψουν πνευματικά, ψυχικά και οικονομικά. Οπότε σίγουρα θα έχουμε μια σύγκρουση, η οποία είναι υπαρξιακή -κοινωνική και μεταφυσική ταυτόχρονα-, πέρα από κόμματα και από σχηματισμούς. Θα είναι η σύγκρουση της ανθρωπιάς απέναντι στη βία. Απέναντι στην αθλιότητα που φέρνει αυτή η μορφή της παγκόσμιας εξουσίας.
Ζούμε την επιστροφή των αυτοκρατοριών. Μιλάμε για νέες αυτοκρατορίες -την αμερικανική, τη ρωσική, την κινεζική-, που μπορεί να μην είναι ακόμα έτοιμες, αλλά προς τα εκεί οδεύουν. Κι επίσης, είναι η ευρωπαϊκή αυτοκρατορία, η οποία θέλει να χρησιμοποιήσει τον φόβο του πολέμου για να προχωρήσει σε μια βίαιη ομοσπονδιοποίηση μιας υπερεθνικής ευρωπαϊκής δομής και όχι σε μια ένωση η οποία θα προέρχεται από τους λαούς.

-Για να κλείσουμε αισιόδοξα, τι σας κάνει να χαμογελάτε;
Οταν περπατάω στον δρόμο και βλέπω ένα όμορφο κτίριο, όταν βλέπω ένα έργο τέχνης, όταν βλέπω το χαμόγελο ενός παιδιού, το χαμόγελο ενός ηλικιωμένου, τα δάκρυα ενός ανθρώπου… Οταν βλέπω αυτές τις καταστάσεις που δείχνουν ανθρωπιά, τότε χαμογελάω. Και είναι ένα χαμόγελο αισιοδοξίας, γιατί σημαίνει ότι αυτή η εικόνα που αντικρίζω είναι ζωντανή. Κι έχει μεγάλη σημασία να είμαστε ζωντανοί.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News