Η ξεχασμένη Συνθήκη του Μοντρέ
Ο Γιώργος Χώτος είναι ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών.
Η αναφορά στη Συνθήκη του Μοντρέ (1936) στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον δεν έγινε τυχαία. Στοχεύει καθαρά στο να δείξει στην Τουρκία ότι οι ΗΠΑ έχουν απογοητευθεί από τη στάση της σχετικά με τη Ρωσική επιθετικότητα, τη συνεργασία της με το Ιράν και τη στήριξη (αν όχι και υποκίνηση) του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Επί της ουσίας και επί τη βάσει του πραγματικού πεδίου στοχεύει στο να αποτρέψει την κάθοδο του ρωσικού ευξείνιου στόλου στη Μεσόγειο ενώ θα επιτρέπει στο Νατοϊκό να εισέρχεται, με «κλειδοκράτορα» τη νατοϊκή Τουρκία.
Στην Τουρκία δεν αρέσει να της υπενθυμίζουν τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από συνθήκες τις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος. Είναι μια αναθεωρητική χώρα που ρέπει προς καταστρατηγήσεις, τις ασυνέπειες και την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου αλά καρτ. Συνεπής είναι μόνο ως προς τις επεκτατικές της βλέψεις με προαιώνιο πόθο της την Ελλάδα.
Η Συνθήκη λοιπόν του Μοντρέ του 1936 θέτει την Τουρκία προ των υποχρεώσεών της και από την αφάνεια ήρθε στην επιφάνεια με πρωτοβουλία των ισχυρών. Στα σχέδια της Τουρκίας άλλωστε εντάσσεται και η Ερντογανική φιλοδοξία για φαραωνικού τύπου κατασκευή καναλιού που θα υποκαταστήσει το Βόσπορο, ακριβώς ως στρατηγική προοπτική απεγκλωβισμού της από τις υποχρεώσεις του Μοντρέ.
Ομως υπάρχει και μια δευτέρου επιπέδου «ανάγνωση» της ανάσυρσης στην επιφάνεια της Συνθήκης του Μοντρέ, η οποία ανομολόγητα ενοχλεί εν δυνάμει ακόμα πιο πολύ την Τουρκία. Αυτή της έμμεσης υπενθύμισης της ισχύος της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 κατά την έννοια ότι η Συνθήκη του Μοντρέ τροποποιεί κάποιες προβλέψεις της (έλεγχος των στενών, στρατιωτικοποίηση), δεδομένου ότι η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί τη θεμελιώδη προϋπόθεση της διαρκούς διεθνούς νομικής εγκυρότητας της Συνθήκης του Μοντρέ
Η Τουρκία πασχίζει με κάθε θεμιτό και αθέμιτο (κυρίως) τρόπο να παρερμηνεύσει κατά το συμφέρον της τη Συνθήκη της Λωζάνης (και με ονείρωξή της να την ακυρώσει), γνωρίζοντας ότι η ουσία των άρθρων της έγκειται στο ότι η επικράτειά της στο Αιγαίο (αιγιαλίτιδα ζώνη) εκτείνεται μέχρι τα 3 μίλια (προσοχή μίλια σκέτο, όχι ναυτικά μίλια) από τις μικρασιατικές ακτές (και όπου παρεμβάλλεται πλησιέστερα Ελληνικό νησί, μέχρι τη μέση γραμμή).
Εμείς στην Ελλάδα χρειαζόμαστε την εμπράγματη στήριξη των μεγάλων δυνάμεων για την στο διηνεκές αδιαπραγμάτευτη ισχύ της Συνθήκης. Η παραμικρή ρωγμή αμφιβολίας για την πραγματική έννοια των άρθρων της από τους κοινούς με την Τουρκία συμμάχων μας (προεξαρχούσης της Αμερικής), θα πολλαπλασιάσει την αναθεωρητική τουρκική φιλολογία και θα την αποθρασύνει ακόμα περισσότερο
Η τωρινή αναφορά λοιπόν στη Συνθήκη του Μοντρέ απλώνεται και στο παρελθόν διά του «ομφάλιου λώρου» που τη συνδέει με τη Συνθήκη της Λωζάνης στην οποία έχει θεμελιωθεί η επικράτεια και κυριαρχία του ελληνικού κράτους. Το κρυφό μήνυμα των μεγάλων δυνάμεων είναι ότι οι συνθήκες αλλάζουν μόνο με νέες συνθήκες διά της αμοιβαίας συμφωνίας των συμβαλλομένων, είτε ειρηνικά, είτε με πόλεμο.
Για την Ελλάδα δεν υφίσταται ζήτημα ειρηνικής συνεννόησης (σε τι άλλωστε) και τον πόλεμο μόνο η Τουρκία θα τον θελήσει. Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα δεν θα δειλιάσει και γι’ αυτό πρέπει να προετοιμάζεται.
Η ελληνική διπλωματία και η εξωτερική πολιτική της χώρας μας δεν πρέπει να αφήνει να πηγαίνει χαμένη ουδεμία ευκαιρία δυναμικής και αποφασιστικής προώθησης των ελληνικών συμφερόντων, με κάθε μέσο και τρόπο που μπορεί να επιστρατεύσει.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
