Αναστασία Βαρβαρήγου στην «Π»: «Τα σχολεία πρέπει να μείνουν ανοιχτά»

Μαρίνα Ριζογιάννη

Πρωτόγνωρα προβλήματα, πολύ δύσκολο να τα διαχειριστούν. Η αδυναμία διαχείρισης είχε ως συνέπεια το άγχος, την κατάθλιψη, τον εκνευρισμό, ενδοοικογενειακές έριδες και ενδεχόμενα βίαιη συμπεριφορά ή και παραμέληση με τελικό αποδέκτη τα έγκλειστα παιδιά. Από την άλλη, το κλείσιμο των σχολείων, δεν ήταν καταστροφικό μόνο για την εκπαίδευση των παιδιών. Διότι τα σχολεία δεν είναι μόνο ένας χώρος εκμάθησης. Είναι και ένας χώρος κοινωνικοποίησης, συναισθηματικής ανάπτυξης και για κάποια παιδιά ακόμη και μια διέξοδος από ένα νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον. Τα παιδιά στο μεγαλύτερο ποσοστό παρουσίασαν διατροφικές διαταραχές με κυρίαρχο την υπερφαγία και παχυσαρκία, άγχος, κατάθλιψη, στρες και υψηλότατο ποσοστό εθισμού στο διαδίκτυο, μείωση ενδιαφέροντος για παιχνίδι και σωματική δραστηριότητα. Οι έφηβοι και οι νέοι παρουσίασαν υψηλά ποσοστά άγχους, κατάθλιψης και αβεβαιότητας για το μέλλον τους.

Τα σχολεία άνοιξαν. Στόχος όλων είναι αυτά να παραμείνουν ανοιχτά. Ποιες είναι οι δικές σας εκτιμήσεις; Θα τα καταφέρουμε;  
Θα είναι προς όφελος όλων, τα σχολεία να παραμείνουν ανοιχτά.

Θα τα καταφέρουμε, εάν όλοι μαζί, με θετική σκέψη και αγαστή συνεργασία εστιάσουμε στην εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας και ενίσχυσης του τείχους ανοσίας, με αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης.
Οι διαφορετικές απόψεις περί ύπαρξης και βαρύτητας της λοίμωξης από κορονοϊό, η άρνηση εφαρμογής των μέτρων ατομικής προστασίας και η αποφυγή του εμβολιασμού, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσουν προβλήματα, αύξηση της μεταδοτικότητας και της νοσηρότητας των παιδιών και ενηλίκων, με τραγικές συνέπειες.

Ως πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Παιδιατρικής πιστεύετε ότι υπήρξε η κατάλληλη προετοιμασία για το ασφαλές άνοιγμα των σχολείων; 

Γνωρίζω ότι μια ομάδα από την αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Υγείας και τον ΕΟΔΥ, μελέτησε τα επιδημιολογικά δεδομένα και πρότεινε τις κατάλληλη προετοιμασία και διαδικασίες για την ασφαλή επάνοδο των μαθητών στις σχολικές αίθουσες. Θεωρώ ότι έγινε η καλλίτερη προετοιμασία στο πλαίσιο του εφικτού.

Ποιοι θεωρείτε ότι είναι οι βασικοί παράγοντες που οφείλουμε να εστιάσουμε ώστε να μην επιστρέψουν μαθητές και εκπαιδευτικοί πίσω από τις οθόνες;  

Το άνοιγμα των σχολείων συνεπάγεται αύξηση της κινητικότητας παιδιών και γονέων και αναμενόμενη αύξηση της διασποράς του ιού. Ο καθολικός εμβολιασμός εκπαιδευτικών και παιδιών άνω των 12 ετών είναι το μοναδικό και ιδανικό όπλο απέναντι στον ιό.
Για τα μικρότερα των 12 ετών παιδιά, η εκπαίδευση στην εφαρμογή και τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας από την οικογένεια και τους δασκάλους, είναι ο επόμενος σημαντικός παράγοντας.
Τέλος, η συστηματική χορήγηση αυτοδιαγνωστικών ελέγχων (self tests) στα παιδιά και εκπαιδευτικούς (rapid tests), ουσιαστικά θα μειώσει τη διασπορά του ιού, με την έγκαιρη διάγνωση και απομάκρυνση από τις σχολικές αίθουσες των συμπτωματικών και ασυπτωματικών φορέων.

Τι οδηγίες θα δίνατε στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς ώστε να προστατευτεί, όσο είναι δυνατόν, το σχολικό περιβάλλον από τον κορονοϊό; 

Πρωτίστως να εμβολιασθούν τα παιδιά άνω των 12 ετών. Τα ποσοστά εμβολιασμού σε αυτή την ηλικία είναι ακόμη πολύ χαμηλά. Ο κίνδυνος διασποράς του ιού μεταξύ των εφήβων, αλλά και από αυτούς προς τις ευπαθείς ομάδες είναι μεγαλύτερος διότι οι έφηβοι έχουν έντονη την ανάγκη για κινητικότητα, και κοινωνικοποίηση. Και δεν πρέπει να το στερηθούν ξανά.
Πρόσφατη μελέτη από τις ΗΠΑ, υπό δημοσίευση, διαπίστωσε ότι σε περιβάλλον με υψηλό ιικό φορτίο και διασπορά της μετάλλαξης Δέλτα, η χρήση μάσκας με ταυτόχρονο συστηματικό εργαστηριακό έλεγχο των μαθητών, μείωσε τη μετάδοση του ιού μέσα στο σχολείο κατά 85%.
Είναι σημαντικό, συνεπώς, για την υγεία όλων των παιδιών και για να μείνουν τα σχολεία ανοικτά, να εφαρμόσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί τις συστάσεις των επίσημων φορέων και να τηρήσουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα τα οποία είναι γνωστά (εκπαίδευση παιδιών σε μέτρα ατομικής προστασίας, τακτικούς αυτοδιαγνωστκούς ελέγχους).

Τι δείχνει η καταγραφή της πορείας της νόσου στον παιδιατρικό πληθυσμό;

Είναι σε όλους γνωστό ότι η νέα μετάλλαξη Δέλτα κυριαρχεί και προσβάλλει περισσότερα παιδιά και νέους από τη βρετανική μετάλλαξη.
Εχει καταγραφεί σημαντική αύξηση των νοσηλευόμενων παιδιών με COVID 19 λοίμωξη στις ΗΠΑ. Στη χώρα μας επίσης παρατηρήθηκε αύξηση ασυμπτωματικών , συμπτωματικών, και νοσηλειών παιδιών με COVID 19. Ευτυχώς η νόσος COVID 19, διαδράμει ήπια στο μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών. Ομως η επιστημονική κοινότητα ανησυχεί για τις απώτερες επιπτώσεις του ιού, ακόμη και στα ασυμπτωματικά παιδιά, το long covid σύνδρομο (μακροχρόνια συμπτώματα με κόπωση, υπνηλία, κακουχία, μυαλγίες). Και για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, ανησυχούμε επίσης, διότι δεν είμαστε ακόμη σε θέση να γνωρίζουμε, τι χρόνιο πρόβλημα μπορεί να προκαλέσει και να εκδηλωθεί στο μέλλον, η λοίμωξη COVID 19 στα παιδιά.

Τι θα λέγατε σε έναν γονιό για να τον πείσετε να επιτρέψει τον εμβολιασμό του παιδιού του;  

Να εμπιστευθεί το εμβόλιο, όπως και όλα τα άλλα εμβόλια που εμπιστεύθηκε και χωρίς δισταγμό έχει ήδη επιτρέψει να γίνουν στο παιδί του. Και που δεν προκάλεσαν πρόβλημα ούτε στο δικό του ούτε σε άλλα παιδιά.
Οι συνήθεις παρενέργειες του εμβολίου είναι οι ίδιες με όλα τα άλλα εμβόλια (πόνος στο σημείο της ένεσης, κακουχία, πονοκέφαλος, ήπια πυρετική κίνηση για λίγες ώρες). Η εξαιρετικά σπάνια μυοκαρδίτιδα στα παιδιά είναι ήπια και αυτοπεριοριζόμενη. Ο ίδιος ο ιός προκαλεί πάνω από 100 φορές συχνότερα μυοκαρδίτιδα.
Ας μην ξεχνάμε ότι με τα εμβόλια κατάφερε η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει πολλά σοβαρότατα λοιμώδη νοσήματα, να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης και να μειώσει κατακόρυφα τη βρεφική θνησιμότητα, που είναι και από τους σημαντικότερους δείκτες πολιτιστικού επιπέδου μιας χώρας.
Καταφέραμε να μην έχουμε ανάπηρα παιδιά από πολυομυελίτιδα, θανάτους και αναπηρίες από μηνιγγίτιδα από αιμόφιλλο, μηνιγγιτιδόκοκκο και πνευμονιόκοκκο, πνευμονίες από αιμόφιλλο και πνευμονιόκοκκο, εγκεφαλίτιδες από ιλαρά, διφθερίτιδα, τέτανο, ηπατίτιδα Α και Β αλλά και πολλά άλλα λοιμώδη νοσήματα.
Προσωπικά, έχω αντιμετωπίσει ως νεαρή ειδικευόμενη παιδίατρος, σχεδόν όλα τα παραπάνω νοσήματα και θεωρώ τεράστιο επιστημονικό επίτευγμα το γεγονός ότι έχουν εξαλειφθεί. Και στην εξάλειψή τους, ο συστηματικός εμβολιασμός ήταν το μοναδικό μας όπλο.
Οι μελέτες ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του εμβολίου για SARS COV-2 στα παιδιά άνω των 12 ετών είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικές και επιπλέον έχουν γίνει πάνω από 10.000.000 δόσεις χωρίς να έχει παρατηρηθεί κάποια σοβαρή παρενέργεια.
Τέλος, το εμβόλιο mRNA περιέχει μόνο μια πληροφορία για την ακίδα του ιού και όχι τον ιό ολόκληρο. Δεν είναι ασφαλέστερο από τη λοίμωξη με ολόκληρο τον ιό;
Να σημειώσω εδώ ότι η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του προγράμματος Ελευθερία (emvolio.gov.gr), ενημερωτικό φυλλάδιο στο οποίο απαντώνται με καθαρό, απλό και σαφή τρόπο τα συχνότερα ερωτήματα των γονέων σχετικά με τον εμβολιασμό των παιδιών.

Σε τι βαθμό έχει επηρεάσει ψυχολογικά αλλά και σωματικά η πανδημία και κυρίως ο εγκλεισμός, τα παιδιά; 

Η πανδημία έχει επηρεάσει την ψυχική και σωματική υγεία όλων των ηλικιακών ομάδων. Οι γονείς των παιδιών αντιμετώπισαν πολλαπλά προβλήματα λόγω εγκλεισμού (μείωση εισοδήματος, ανεργία, φόβο νόσησης, απομόνωση, ευθύνη για την διαδικτυακή εκπαίδευση και 24ωρη απασχόληση των παιδιών τους που έμεναν σπίτι). Πρωτόγνωρα προβλήματα, πολύ δύσκολο να τα διαχειριστούν. Η αδυναμία διαχείρισης είχε ως συνέπεια το άγχος, την κατάθλιψη, τον εκνευρισμό, ενδοοικογενειακές έριδες και ενδεχόμενα βίαιη συμπεριφορά ή και παραμέληση με τελικό αποδέκτη τα έγκλειστα παιδιά. Από την άλλη, το κλείσιμο των σχολείων, δεν ήταν καταστροφικό μόνο για την εκπαίδευση των παιδιών. Διότι τα σχολεία δεν είναι μόνο ένας χώρος εκμάθησης. Είναι και ένας χώρος κοινωνικοποίησης, συναισθηματικής ανάπτυξης και για κάποια παιδιά ακόμη και μια διέξοδος από ένα νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον. Τα παιδιά στο μεγαλύτερο ποσοστό παρουσίασαν διατροφικές διαταραχές με κυρίαρχο την υπερφαγία και παχυσαρκία, άγχος, κατάθλιψη, στρες και υψηλότατο ποσοστό εθισμού στο διαδίκτυο, μείωση ενδιαφέροντος για παιχνίδι και σωματική δραστηριότητα. Οι έφηβοι και οι νέοι παρουσίασαν υψηλά ποσοστά άγχους, κατάθλιψης και αβεβαιότητας για το μέλλον τους.
Επιπλέον η ιατρική παρακολούθηση των παιδιών και ιδιαίτερα ο τακτικός εμβολιασμός μειώθηκαν σε σημαντικό βαθμό.
Τεράστιο πρόβλημα είχαν οι οικογένειες και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, χωρίς καμία βοήθεια στο σπίτι.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πορεία της πανδημίας με βάση φυσικά τα μέχρι σήμερα δεδομένα; 

Η Πανδημία με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται να ελέγχεται, αλλά όχι να αντιμετωπίζεται πλήρως. Η ύφεση οφείλεται στους εμβολιασμούς που έχουν γίνει, και η αδυναμία πλήρους καταστολής της, στο σεβαστό ποσοστό των ανεμβολίαστων συνανθρώπων μας. Ως μέλος της επιστημονικής κοινότητας με ανησυχεί μια νέα, ενδεχόμενα επιθετικότερη μετάλλαξη του ιού, η οποία μπορεί να συμβεί όσο υπάρχει μεγάλος αριθμός ατόμων που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί.
 

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News