Η εξάπλωση του Halloween στην Ελλάδα: Από αρχαίο κέλτικο έθιμο σε εμπορικό φαινόμενο
Πώς μια «εισαγόμενη» γιορτή κερδίζει έδαφος στη χώρα μας.
Το Halloween, η πιο δημοφιλής γιορτή του φθινοπώρου παγκοσμίως, έχει κατακλύσει και την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Από τις βιτρίνες των καταστημάτων μέχρι τα πάρτι σε νυχτερινά κέντρα, η 31η Οκτωβρίου μετατρέπεται σε ευκαιρία διασκέδασης – και κέρδους. Πόσο βαθιές είναι όμως οι ρίζες του στην ελληνική κοινωνία; Και πώς εξηγείται η ραγδαία εξάπλωσή του;
Το Halloween, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, έχει τις ρίζες του στην αρχαία κέλτικη γιορτή του Samhain, που γιορταζόταν πριν από περίπου 2.000 χρόνια στις περιοχές της σημερινής Ιρλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της βόριας Γαλλίας. Η 1η Νοεμβρίου σήμαινε το Κέλτικο Νέο Έτος – το τέλος του καλοκαιριού, της συγκομιδής και την είσοδο στον σκοτεινό χειμώνα, περίοδο συνδεδεμένη με τον θάνατο.
Οι Κέλτες πίστευαν ότι τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου τα όρια μεταξύ ζωντανών και νεκρών θόλωναν, επιτρέποντας στα πνεύματα να επιστρέψουν στη γη. Οι εορτασμοί περιλάμβαναν φωτιές, μεταμφιέσεις και προσφορές για να εξευμενίσουν τα φαντάσματα.
Η παγκόσμια εξάπλωση ήρθε μέσω Ιρλανδών μεταναστών τον 19ο αιώνα στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Εκεί, το Samhain συγχωνεύτηκε με φθινοπωρινές γιορτές συγκομιδής και εξελίχθηκε σε καταναλωτική γιορτή, με κολοκύθες, trick-or-treat και κοστούμια – μακριά από τις αρχικές μυστικιστικές ρίζες.
Halloween: Η παράδοση της σκαλιστής κολοκύθας
Στην Ιρλανδία και τη Σκωτία, οι κάτοικοι σκάλιζαν γογγύλια ή πατάτες, τοποθετώντας μέσα κάρβουνο ή μικρές φωτιές, για να απωθούν τα κακόβουλα πνεύματα. Η πρακτική βασιζόταν στον μύθο του Τζακ, ενός πονηρού σιδηρουργού που ξεγέλασε τον διάβολο, αλλά μετά τον θάνατό του δεν έγινε δεκτός ούτε στον Παράδεισο ούτε στην Κόλαση. Καταδικασμένος να περιπλανιέται αιώνια, ο Τζακ έβαλε ένα κάρβουνο μέσα σε γογγύλι για να φωτίζει τον δρόμο του – εξ ου και το όνομα «Jack of the Lantern».
Με τη μετανάστευση Ιρλανδών στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα, η κολοκύθα αντικατέστησε το γογγύλι, καθώς ήταν μεγαλύτερη, πιο μαλακή και ευρέως διαθέσιμη στη Βόρεια Αμερική. Η σκάλισμα κολοκύθας έγινε κεντρικό στοιχείο του αμερικανικού Halloween, εξαπλωνόμενο παγκοσμίως μέσω κινηματογράφου, τηλεόρασης και εμπορίου.
Σήμερα, εκατομμύρια κολοκύθες σκαλίζονται κάθε χρόνο, με σχέδια από απλά πρόσωπα μέχρι περίπλοκα έργα τέχνης. Στις ΗΠΑ, η καλλιέργεια κολοκύθας για Halloween αποτελεί βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ διαγωνισμοί σκαλίσματος προσελκύουν χιλιάδες συμμετέχοντες. Το έθιμο συνδυάζει ψυχαγωγία, δημιουργικότητα και εμπορική εκμετάλλευση, διατηρώντας ωστόσο τις μυθολογικές του ρίζες.
Στην Ελλάδα: «Ξενόφερτο» έθιμο
Στην Ελλάδα, το Halloween χαρακτηρίζεται ως εισαγόμενη γιορτή, που κερδίζει έδαφος ιδιαίτερα μεταξύ νεότερων ηλικιών και αστικών κέντρων, με έμφαση σε μεταμφιέσεις, διακοσμήσεις και θεματικά events.
Η είσοδός του αποδίδεται στην αμερικανική pop κουλτούρα, μέσω του Hollywood, σειρών και φυσικά των social media. Ωστόσο, η ραγδαία εξάπλωση τα τελευταία χρόνια δείχνει πως από σποραδικά πάρτι μετεξελίσσεται σε ετήσιο φθινοπωρινό event που κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος.
Υπάρχουν ωστόσο και αντιδράσεις από εκκλησιαστικούς και παραδοσιακούς κύκλους, που το χαρακτηρίζουν τη γιορτή αντιχριστιανική και ξένο προς την ορθόδοξη παράδοση.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
