Πάτρα – Σεισμοί: 22.000 κτίρια χρειάζονται έλεγχο – Τι λένε στην «Π» τέσσερις εκπρόσωποι φορέων

Σωτήρης Παπανδρέου

Τρόμο προκαλούν οι εικόνες από τη νοτιοανατολική Τουρκία και τη γειτονική Συρία, με τις επιπτώσεις των δύο τρομακτικών σεισμών μεγέθους 7,8 και 7,7 ρίχτερ, που ισοπέδωσαν ολόκληρες πόλεις, αφήνοντας πίσω τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, πολλαπλάσιους τραυματίες και ανυπολόγιστο αριθμό εγκλωβισμένων στα συντρίμμια.

Αν και οι ειδικοί συμφωνούν στο συμπέρασμα ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα, τα κτίρια που έχουν χτιστεί σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό στην Ελλάδα, ειδικά μετά την τροποποίηση του 1984, δεν θα καταρρεύσουν στο ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού, ανησυχία προκαλούν τα κτίρια εκτός κανονισμού τα οποία δεν είναι λίγα.

Η «Π» ανέτρεξε στα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της απογραφής του 2011 (αυτά της απογραφής του 2021 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα) και διαπίστωσε ότι, στην δημοτική ενότητα της Πάτρας καταγράφηκαν 34.000 κτίρια. Από αυτά, τα 494 έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1919, τα 1580 μεταξύ 1919 και 1945, τα 3323 μεταξύ 1946 και 1960, τα 5548 μεταξύ 1961 και 1970, τα 6966 μεταξύ 1971 και 1980 και 4128 μεταξύ 1981 και 1985. Δηλαδή, 22.039 κτίρια της Πάτρας έχουν χτιστεί πριν από τους αναθεωρημένους και πολύ πιο αυστηρούς αντισεισμικούς κανονισμούς και άρα, χρήζουν στατικού ελέγχου.

ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΓΧΟ
Τα δημόσια κτίρια και ένα ποσοστό ιδιωτικών κτιρίων της Πάτρας, παραμένουν χωρίς πρωτοβάθμιο έλεγχο εδώ και 15 χρόνια. Η τελευταία φορά που ελέγχθηκαν, ήταν αμέσως μετά τον σεισμό του 2008.

Ο έλεγχος στατικής τρωτότητας των κτιρίων είθισται να πραγματοποιείται αμέσως μετά από ένα σημαντικό σεισμικό γεγονός, σε μία προσπάθεια εξακρίβωσης της διατήρησης ασφάλειας του κτιρίου. Ετσι, μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου το 2008 σε Πάτρα, Δυτική Αχαΐα και Ερύμανθο, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου (ΤΑΣ/ΤΑΠ πριν και ΔΑΕΦΚ σήμερα) συγκρότησαν κλιμάκια μηχανικών για τον έλεγχο δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων.

Τότε πραγματοποιήθηκαν 16.000 πρωτοβάθμιοι έλεγχοι και επανέλεγχοι στις ευρύτερες περιοχές των Δήμων Πατρέων, Δυτικής Αχαΐας και Ερυμάνθου. Όχι όμως σε όλα τα κτίρια, αλλά στα δημόσια και σε αυτά στα οποία υπήρξε κλήση για διενέργεια πρωτοβάθμιου ελέγχου.

Ο ΔΗΜΟΣ ΠΑΤΡΕΩΝ
Στην πόλη της Πάτρας η προσοχή επικεντρώνεται στα χιλιάδες κτίρια που είναι ηλικίας 50 ετών και άνω, χτίστηκαν δηλαδή από το 1970 και πιο πίσω και είναι πολυκατοικίες. Ωστόσο, προτεραιότητα δίνεται στα διοικητικά και σχολικά κτίρια, όπου στη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Πατρέων της 1ης Νοεμβρίου 2022, αποφασίστηκε η έγκριση των όρων διακήρυξης δημοπρασίας για τον πρωτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο με προϋπολογισμό 182.574. ευρώ, αλλά μέχρι σήμερα η ανάθεση του έργου δεν έχει προχωρήσει.

Το πρόβλημα είναι ότι οι κτιριακές υποδομές (διοικητικά και σχολικά κτίρια) που χωροθετούνται εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Πατρέων, έχουν ανεγερθεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και από διαφορετικούς φορείς (Δήμο Πατρέων, Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας) με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μην είναι διαθέσιμος ούτε ο φάκελος του κτιρίου, δηλαδή οικοδομικές άδειες, αρχιτεκτονικά και στατικά σχέδια και υπολογιστικά στοιχεία της φέρουσας κατασκευής. Με απλά λόγια, ο δήμος βρίσκεται στο σκοτάδι ακόμα και για την γενική εικόνα των κτιρίων κάποιων σχολείων.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ
Για το θέμα, έκανε δήλωση προ ημερών ο δημοτικός σύμβουλος της παράταξης «Νέα Πάτρα» Θεόδωρος Κανελλόπουλος που κατήγγειλε την δημοτική Αρχή για εγκληματική αδιαφορία, καθώς δεν προχωρά άμεσα τον προσεισμικό έλεγχο των σχολικών συγκροτημάτων του Δήμου, παρόλο που έχουν εγκριθεί από τον Οκτώβριο του 2021, μέσω του προγράμματος «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ» οι σχετικές πιστώσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών.

«Δυστυχώς δυο χρόνια τώρα η Δημοτική Αρχή Πελετιδή, κωλυσιεργεί και αφήνει απροστάτευτη την σχολική κοινότητα και σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού, μετά την αδιαφορία που έχει επίδειξη ανάλογα και στο ζήτημα της πυρασφάλειας» είπε ο κ. Κανελλόπουλος.

Γιώργος Στασινός: Διακομματική συμφωνία για αντισεισμικό έλεγχο

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός δήλωσε χθες ότι υπάρχει ανάγκη μίας διακομματικής συμφωνίας για ένα Εθνικό Πρόγραμμα Αντισεισμικότητας σε συνδυασμό με ένα «Ελληνικό Κύμα Ανακαίνισης», καθώς και στην ανάγκη παροχής κινήτρων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του κτιριακού αποθέματος της χώρας με τη συμβολή και της ΕΕ.

Οπως αναφέρει: «Τα κτίρια που έχουν κατασκευαστεί με τους τελευταίους αντισεισμικούς κανονισμούς είναι κατά τεκμήριο ασφαλή. Κυρίως μετά το 1985, όπου προσαρμόστηκε ο αντισεισμικός κανονισμός στους μεγάλους σεισμούς που είχαν προηγηθεί. Αλλά υπάρχουν και πολλά παλιότερα κτίρια, το απόθεμα της χώρας είναι γερασμένο.

«Περιμένουμε ακόμη τα αποτελέσματα της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, αλλά με βάση την προηγούμενη απογραφή το πιο ανησυχητικό στοιχείο, που θέλω να τονίσω, είναι ότι σχεδόν το 70% των κτιρίων της χώρας είναι κατασκευής προ του 1985. Ένα γερασμένο απόθεμα που έχει ήδη ταλαιπωρηθεί από σεισμικά γεγονότα, πέρα από τη φυσική φθορά του χρόνου. Από αυτά, τα προ του 1985, πρέπει να ξεκινήσει μια συνολική προσπάθεια ελέγχου της δομικής τρωτότητας και, ει δυνατόν, αντισεισμικής προστασίας και ανθεκτικότητας στις καταστροφές. Και να επεκταθεί σιγά – σιγά ακόμη και στα νεότερα», λέει ο κ. Στασινός.

Ο κ. Στασινός κάλεσε την κυβέρνηση και όλα τα κόμματα ενόψει εκλογών, σε μια συμφωνία είτε τώρα είτε αμέσως μετά τις εκλογές να ξεκινήσει με διακομματική αποδοχή μια συνολική προσπάθεια αντισεισμικού ελέγχου και προστασίας με κίνητρα, όπως:
@ Την απαλλαγή από το ΦΠΑ των δαπανών στατικού ελέγχου.
@ Την πλήρη φοροαπαλλαγή από το εισόδημα των δαπανών για στατικό έλεγχο και των δαπανών εργασιών και υλικών, που ο έλεγχος τεκμηριώνει ότι απαιτούνται για στατική ενίσχυση σε κάθε κτίριο προ του 1985.

Αρης Γκατζόγιας: Το 70% των κτιρίων προ του 1985

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Αχαϊας Αρης Γκατζόγιας αναφέρει στην «Π» ότι το κτιριακό δυναμικό της Πάτρας σε ποσοστό 70% είναι κατασκευής προ του 1985, είτε πρόκειται για δημόσια είτε για ιδιωτικά κτίρια. Οι πολυκατοικίες που έχουν χτιστεί με τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό είναι ακόμα περισσότερες είπε. «Η λογική λέει ότι πρέπει να καθιερωθεί ένα κανονιστικό πλαίσιο υποχρεωτικής εφαρμογής στην Ελλάδα, καθώς εδώ αντιμετωπίζουμε πολύ μεγαλύτερους κινδύνους από σεισμούς. Εχουμε τα εργαλεία και το επιστημονικό προσωπικό για αυτούς τους ελέγχους» τόνισε ο κ. Γκατζόγιας.

Σε αυτές τις περιπτώσεις όπως εξήγησε, οι μηχανικοί αρχίζουν με τον πρωτοβάθμιο, μακροσκοπικό έλεγχο για την οπτική αποτίμηση της αντισεισμικής ικανότητας ενός κτιρίου. Ακολουθεί ο δευτεροβάθμιος έλεγχος, κατά τον οποίο γίνεται μια προσεγγιστική αποτίμηση της αντισεισμικής ικανότητας και τέλος ο τριτοβάθμιος έλεγχος, που περιλαμβάνει μια αναλυτική αποτίμηση της σεισμικής ικανότητας και επεμβάσεις στο κτίριο.
Σύμφωνα με τον κ. Γκατζόγια, μπορεί να υπάρξει η ανάγκη για πολύ απλές και φθηνές παρεμβάσεις σε ένα κτίριο, που όμως αυξάνουν κατακόρυφα την αντισεισμική του ικανότητα. Για παράδειγμα, σε ένα κτίριο πυλωτής, αν ενισχυθούν χιαστί οι κολώνες αυξάνεται σημαντικά η αντοχή του.
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Γκατζόγιας τόνισε ότι χρειάζεται ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο, που να χρηματοδοτηθεί με ισχυρούς πόρους και να επικαιροποιείται. Μάλιστα, πρότεινε να αξιοποιηθεί μέχρι και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα πολιτικής προστασίας RescΕU, που δίνει μεγάλη σημασία στην πρόληψη.

Βασίλης Αϊβαλής: Πρόταση προσεισμικού ελέγχου

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος Βασίλης Αϊβαλής, δηλώνει στην «Π» ότι στην περιφέρειά μας, έχουμε 303.064 κτίρια. Τα 211.105 (69,6%) έχουν κατασκευαστεί πριν το 1985, ήτοι είναι κατασκευασμένα είτε με τον αντισεισμικό κανονισμό του 1959 (δηλαδή για μια πολύ απλοϊκή θεώρηση την πιθανής συμπεριφοράς των κατασκευών, η οποία απέχει αρκετά από τις σημερινές μεθόδους που εφαρμόζονται), είτε χωρίς κανένα αντισεισμικό κανονισμό.

Αν στα δεδομένα αυτά συνυπολογίσουμε την φυσική γήρανση των υλικών, την κακή συντήρηση λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, τις διάφορες επιπλέον παρεμβάσεις που έχουν συμβεί όλα αυτά τα χρόνια στον φέροντα οργανισμό, σωρευτικές καταπονήσεις, καταλαβαίνουμε όλοι ότι οι κατασκευές μας, τουλάχιστον αυτές, έχουν ανάγκη τον έλεγχο και την στατική ενίσχυσή τους.

Η Ελληνική Πολιτεία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ζούμε στον πιο σεισμογενή τόπο της Ευρώπης και είναι πλέον αδήριτη ανάγκη η θεσμοθέτηση ενός Εθνικού Σχεδίου Προληπτικής Αντισεισμικής Θωράκισης Κτιρίων με σκοπό την δημιουργία:

@ Ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού προσεισμικών ελέγχων σε Δημόσια και Ιδιωτικά κτίρια
@ Δράσεων οικονομικής ενίσχυσης για την υλοποίηση της στατικής ενίσχυσης τόσο για Δημόσια όσο και για Ιδιωτικά κτίρια. Δράσεων αντίστοιχων του Εξοικονομώ.
Στην κατεύθυνση αυτή το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας πρότεινε κατά την σύνταξη από την χώρα μας του εθνικού σχεδίου Ελλάδα 2.0 για το ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας την ένταξη δράσεων αντισεισμικής θωράκισης των κτιρίων μας, η οποία όμως δεν συμπεριλήφθηκε.
Αντίστοιχη όμως πρόταση προσεισμικού ελέγχου των Δημοσίων Κτιρίων έκανε το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας προς την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στα πλαίσια της διαβούλευσης για το Ε.Π. «Δυτική Ελλάδα 2021-2027» η οποία έτυχε θετικής ανταπόκρισης και έγκρισης με αποτέλεσμα στο μέλλον να μπορεί να βγει αντίστοιχη δράση προσεισμικού ελέγχου για έναν περιορισμένο αριθμό δημοσίων κτιρίων στην περιοχή.

Θανάσης Γιανναδάκης: Κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο

Ο διδάκτορας στην σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών και πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας Θανάσης Γιανναδάκης αναφέρει στην «Π» ότι σύμφωνα με την απογραφή κτιρίων του 2011 (τα αποτελέσματα του 2021 δεν έχουν δημοσιοποιηθεί για τα κτίρια), στην Ελλάδα περίπου 1,7 εκατ. κτίρια έχουν χρόνο κατασκευής άνω των 50 ετών, δηλ. έχουν χτιστεί πριν από το 1970. Από αυτά, περίπου 123.000 βρίσκονται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, περίπου 43.000 χιλιάδες στην Αχαΐα και περίπου 14.000 στο Δήμο Πατρέων (78% με αποκλειστική ή μερική χρήση κατοικίας).

Από τα παραπάνω, εκείνα που έχουν τουλάχιστον τρεις ορόφους, στην Ελλάδα είναι περίπου 46.000, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας περίπου 1200, στην Αχαΐα 740 και στην Πάτρα περίπου 700. Πρόκειται για κτίρια των οποίων το έτος κατασκευής απέχει τουλάχιστον 15 χρόνια από την θέσπιση του πρώτου ολιστικού εθνικού αντισεισμικού κανονισμού και ως εκ τούτου η δομική ακεραιότητα τους, θα έπρεπε να ενταχθεί σε μια συνολική εθνική πολιτική, μιας και η φθορά από την πλημμελή συντήρηση η οποία εντάθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης, την ενανθράκωση σκυροδέματος και άλλους παράγοντες, είναι αναπόφευκτη.

Είναι γεγονός ότι κτίρια υψηλής προτεραιότητας (σχολεία, νοσοκομεία, διοικητήρια κλπ) αποτελούν αντικείμενο περιοδικών ελέγχων (αν και όχι τόσο συντεταγμένα και περιοδικά όσο θα έπρεπε) αλλά, για τα ιδιωτικά κτίρια δεν υπάρχει μια στιβαρή και βιώσιμη πολιτική πέραν κάποιων κινήτρων που κατατέθηκαν στους νόμους περί νομιμοποίησης αυθαιρέτων.

Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή σεισμική διακινδύνευση, η στατική ενίσχυση του κτιριακού αποθέματος ήταν και θα είναι κρίσιμος παράγοντας για την ασφάλεια των πολιτών αλλά και την οικονομία της χώρας. Κατά αυτήν την έννοια η χρηματοδότηση πολιτικών στατικής ενίσχυσης (και όχι μόνο ενεργειακής αναβάθμισης) των κτιρίων θα μπορούσε να γίνει άμεσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και μέσω μόνιμων φορολογικών κινήτρων όπως και απευθείας οικονομικής ενίσχυσης από την Ε.Ε.

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν την ίδια αντίληψη για αυτά τα θέματα καθώς δεν διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους. Όμως η πραγματικότητα είναι πεισματάρα και το να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, μόνο ασφαλής τακτική δεν είναι.

ΚΚΕ: Ελλειψη σχεδίου και μέτρων

Η Τομεακή Επιτροπή Αχαΐας του ΚΚΕ, αναφέρει σε ανακοίνωσή της, ότι οι καταστροφικοί σεισμοί που ισοπέδωσαν ολόκληρες πόλεις σε Τουρκία και Συρία, επαναφέρουν στην επικαιρότητα ακόμα πιο επιτακτικά τα ζητήματα παντελούς έλλειψης ουσιαστικού σχεδίου αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας της χώρας μας.

Η Αχαΐα, αποτελώντας μία άκρως σεισμογενή περιοχή, όπως ολόκληρος ο Πατραϊκός, ο Κορινθιακός κόλπος και μέχρι το Ιόνιο, έχει βιώσει σεισμούς μεγάλων εντάσεων και καταστροφές όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, καμία κυβέρνηση δεν έχει λάβει μέτρα αντισεισμικής θωράκισης των δημοσίων κτιρίων, των σχολείων και των κατοικιών, με βάση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με ευθύνη του κράτους.
Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται άμεσα:

@ Να πραγματοποιηθεί ολοκληρωμένος έλεγχος με ευθύνη του κράτους, με σύνταξη μελετών στατικής επάρκειας από εξειδικευμένα κλιμάκια μηχανικών όλων των δημόσιων κτιρίων, με προτεραιότητα όσα έχουν κατασκευαστεί πιο παλιά ή εμφανίζουν προφανή προβλήματα στην Αχαΐα.
@ Αντίστοιχα ολοκληρωμένος έλεγχος στις εργατικές κατοικίες της Πάτρας και στα βιομηχανικά κτίρια στη ΒΙ.ΠΕ. με ευθύνη του κράτους.
@ Συγκρότηση κλιμακίου μηχανικών υπό κρατική ευθύνη, στο οποίο θα μπορούν να απευθύνονται δωρεάν οι ιδιώτες για ελέγχους των κατοικιών τους.
@ Αρση του εμπάργκο ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ σε βάρος του συριακού λαού και να εξασφαλιστεί ανεμπόδιστη αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στον λαό της Συρίας και της Τουρκίας.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News