Πηνελόπη Αλιβιζάτου: Ησυχη συνείδηση, καναπές χωρίς βαθουλώματα

Κρίστυ Κουνινιώτη

Πρώτη της εμφάνιση στον χώρο της ποίησης, με την οποία το συναπάντημά τους έγινε στην εφηβεία της, η «Αφοδράριστη γραφή» (εκδ. Ιωλκός) αποτελείται από ποιητικές συνθέσεις υφασμένες με λέξεις που συνδέονται με το νήμα της βιοτής της, όπως λέει η δημιουργός τους. Λέξεις χωρίς επένδυση, -ξέντυτες- ώστε μέσα από τη διαφάνειά τους να αφήνουν «να διαγραφεί η εσωτερικότητα» της ποιήτριας, διευκολύνοντας έτσι την επικοινωνία με τον αναγνώστη. Και το επιτυγχάνει.

Η Πηνελόπη Αλιβιζάτου ξεναγεί την «Π» στα μονοπάτια της ποίησής της, φωτίζει προσωπικές της πτυχές «πατώντας» πάνω σε στίχους της, εκφράζει την άποψή της για τον ακατανόητο -στα δικά της μάτια- σύγχρονο κόσμο.

 -«Σε βρίσκει η ποίηση» o τίτλος ποιητικής συλλογής του μεγάλου μας ποιητή Τίτου Πατρίκιου. Εσάς, πότε και με ποια αφορμή σάς βρήκε η ποίηση;

Με την ποιητική εκφορά λόγου συναντήθηκα σε πολύ μικρή ηλικία, αφού στον πατέρα μου άρεσε, με αφορμή διάφορα γεγονότα της καθημερινότητας, να μου μιλάει πολύ συχνά με μικρά ομοιοκατάληκτα στιχάκια και κάποιες φορές, μάλιστα, τα έλεγε τραγουδιστά, σαν γνήσιος Κεφαλλονίτης. Επομένως, ο ρυθμός της ποίησης με συνάντησε νωρίς. Η ίδια η ποίηση με βρήκε στην εφηβεία, όταν τα σκιρτήματα τα συναισθηματικά της ηλικίας έψαχναν να βρουν τρόπους έκφρασης.

-Η «Αφοδράριστη γραφή» είναι η πρώτη σας ποιητική συλλογή. Γιατί επιλέξατε τον επιθετικό προσδιορισμό «αφοδράριστη»;

Τον επέλεξα, θέλοντας να καταδείξω τη διαφάνεια της γραφής, την καθαρότητα των λέξεων, την ειλικρίνεια των στίχων, ζητήματα που βοηθούν τον αναγνώστη να προσεγγίσει τα ποιήματα, αλλά και τον ίδιο τον δημιουργό. Διάφανο φόρεμα χωρίς φόδρα, που αφήνει να διαγραφεί η εσωτερικότητα.

–Πού τοποθετούνται, χρονικά, οι ποιητικές συνθέσεις του τόμου και ποιο το αόρατο νήμα που τις συνδέει;

Στα ποιήματα δεν υπάρχει χρονολόγηση. Κάποια από αυτά πηγάζουν από ποιήματα των νεανικών μου χρόνων, τουλάχιστον από τα 25 και μετά που αποφάσισα να τα συγκεντρώνω, κάποια είναι μεταγενέστερα και το μεγαλύτερο μέρος είναι των τριών τελευταίων χρόνων. Τα παλαιότερα έχουν υποστεί επεξεργασία σύμφωνα με τη σημερινή αντίληψη για την ποίηση, από άλλα έχω κρατήσει την ιδέα και τη δούλεψα από άλλη οπτική, κάποια με δάνεισαν λέξεις και εικόνες τους κι εγώ, τα έκανα αλλιώς.

Ομορφη η ερώτηση για το νήμα. Ναι, υπάρχει ένα νήμα που το πλέκει η κάθε μέρα με τη δική της πλέξη, σε συνέχεια της προηγούμενης. Είναι η ίδια η βιοτή μου αυτό το νήμα, που συνδέει τον εαυτό μου, τις σχέσεις μου, τις δραστηριότητές μου, την ιδεολογία μου, την πολιτική μου ένταξη, τις εμπειρίες μου, με τα ποιήματά μου.

– Το παρελθόν, η απώλεια, η φθορά του χρόνου, ο θάνατος, ο έρωτας… παρελαύνουν από τους στίχους σας. Θα μας πείτε;

Ολα αυτά που περιγράφετε είναι η πηγή της ποίησής μου, είναι οι εικόνες, οι εμπειρίες, οι αναμνήσεις, τα συναισθήματα, τα πιο έντονα και δυνατά, που έχουν κυριαρχήσει επάνω στα υπόλοιπα και μένουν σφραγίδες στη ζωή, μικρές ή μεγάλες. Οταν αρχίζει η δημιουργία ενός ποιήματος, όχι συνειδητά και εκ προθέσεως, αλλά από μία υποσυνείδητη λειτουργία, όλα αυτά, υπεισέρχονται στο ποίημα, εμπλέκονται στην εξέλιξή του, το κατευθύνουν και το «εκμεταλλεύονται» για να πουν τη δική τους – δική μου ιστορία.

-«Συγκρούστηκε με το σύννεφο. Επεσε, έτσι όπως έπεφτε πάντα./ Με θυμό, με λυγμό και με τη γροθιά σφιγμένη» οι καταληκτικοί στίχοι του ποιήματος «Ρήματα σε τρίτο ενικό πρόσωπο». Θα μπορούσε να πει κανείς ότι συνοψίζουν μια ανθρώπινη αντίδραση στην πτώση, με μια υπόσχεση επανόδου. Απεικονίζει τη στάση ζωής σας;

Ναι, τώρα που το επισημαίνετε, αυτός ο αυθόρμητος τρόπος περιγραφής της πτώσης ενός τρίτου προσώπου είναι ακριβώς και η δική μου αντίδραση στις δύσκολες ανατροπές που έχουν συμβεί στη ζωή μου. Η σφιγμένη γροθιά υποδηλώνει το πείσμα μου να ξανασηκωθώ και την επιμονή μου να προχωρήσω.

-«Αδειάζει η λήθη το μυαλό,/ η μνήμη το παιδεύει». Πώς στέκεστε απέναντι στις δύο αυτές έννοιες και πότε προτιμάτε τη μια, πότε την άλλη;

Αυτό το δίλημμα θεωρώ ότι ταλανίζει την ψυχή και τον νου μας, χωρίς να μπορούμε να πάρουμε θέση ξεκάθαρη. Στις μεγάλες απώλειες έρχονται στιγμές που επιθυμούμε να βυθιστούμε σε μια λήθη και όλα να σβηστούν για να μην πονάμε. Από την άλλη, όταν κατακλύζουν τον νου πρόσωπα αγαπημένων που χάθηκαν, στιγμές που ζήσαμε μαζί τους, προσπαθούμε να τα κρατήσουμε άσβηστα στη μνήμη κι ας πονάμε. Θεωρώ ότι η λήθη είναι η εύκολη στάση απέναντι στον θάνατο. Η επίπονη διαδικασία της μνήμης είναι αυτή που μας κάνει πιο δυνατούς και πιο ώριμους.

-Τι μπορεί να παρακινήσει το χέρι σας να γράψει ποίηση;

Τα πάντα γύρω μου κι εντός μου. Ενα ισχυρό συναίσθημα, ένα γεγονός, ένα δέντρο, κάτι που διαβάζω, ένα πρόσωπο, μια καταστροφή, οτιδήποτε με αγγίζει, οτιδήποτε μιλάει με όποιον τρόπο στην ψυχή μου.

-Ποιους μοχλούς ενεργοποιεί εντός σας η ποίηση;

Η ποίηση η δική μου ενεργοποιεί μοχλούς εκτόνωσης σε ό,τι πιέζει, με θετικό ή αρνητικό πρόσημο, τον εσωτερικό μου κόσμο. Του δημιουργεί διαδρόμους διαφυγής, με τη βοήθεια των λέξεων και των νοημάτων. Η ποίηση των άλλων, όταν τη διαβάζω,  ενεργοποιεί εντός μου μοχλούς ισορροπίας, ικανοποίησης, πνευματικής απόλαυσης, αλλά και τον μοχλό-κίνητρο για τη συγγραφή ενός νέου ποιήματος.

-Πώς σας φαίνεται ο κόσμος μας και από ποια υλικά είναι φτιαγμένη η προστατευτική εσωτερική σας φόδρα;

Ο κόσμος μας σήμερα με δυσκολεύει να τον κατανοήσω, με θλίβει η αδιαφορία των πολλών για τη διάβρωση της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής της χώρας, για την ανυπαρξία της δικαιοσύνης, για την προσπάθεια επιβολής του παράλογου σαν λογικό. Με εξοργίζει η στάση των κυβερνήσεων της Ευρώπης και των διεθνών οργανισμών απέναντι στη γενοκτονία που συντελείται τον 21ο αιώνα στην Παλαιστίνη από τους Ισραηλινούς. Μου δίνει ελπίδα το γεγονός ότι υπάρχουν λαοί που αντιστέκονται σε αυτό, άνθρωποι του πολιτισμού που συστρατεύονται, αλληλέγγυοι που τολμούν. Η εσωτερική μου φόδρα προστασίας είναι φτιαγμένη από εγρήγορση, αλληλεγγύη, συντροφικότητα και συμμετοχή. Χωρίς φόβο και με πάθος, φροντίζω να έχω ήσυχη τη συνείδησή μου και τον καναπέ μου χωρίς βαθουλώματα.

– Με ποιον/ποια ποιητή/τρια, εν ζωή ή όχι, θα θέλατε να βρεθείτε τετ-α-τετ; Πού; Και τι θα συζητούσατε;

Θα ‘θελα να συναντήσω τον Καβάφη στο σπίτι του στην Αλεξάνδρεια, να μιλήσουμε για τις νύχτες, για τα κεριά και τους κομπάρσους της ιστορίας. Τον Καρυωτάκη στο καφενείο της Πρέβεζας, να μιλήσουμε για το πώς πεθαίνει κανείς από αηδία. Τον Αναγνωστάκη στη φυλακή, να μιλήσουμε για τις ανάσες των νικημένων στρατιωτών. Τον Λειβαδίτη στη Μακρόνησο και να μιλήσουμε για το πώς δίνονται οι μάχες στην άκρη της νύχτας. Την Αγγελάκη – Ρουκ στη Λυπιού και να μιλήσουμε για κακόμοιρους έρωτες και κουτσουρεμένα πάθη. Την… Τον… Την… Με ποιον ή ποια, ήταν η ερώτηση»;

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News