Και περήφανα δακρύζω

Κωνσταντίνος Μάγνης

Πάντα κι όπου σ’ αντικρύζω, με λαχτάρα σταματώ: Τα τραγούδι της σημαίας. Λέγεται ακόμα στα σχολεία; Ναι, μας απαντούν άνθρωποι που έχουν σχέση με τον χώρο. Όταν εμείς πήγαμε στο σχολείο, δεν είχαν όλοι οι πατρινοί ηλεκτρικό ψυγείο και σχεδόν κανείς δεν είχε τηλεόραση. Η γενιά μας ακουμπούσε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεγαλώσαμε με αφηγήσεις των μεγάλων για πολέμους, βομβαρδισμούς, απαγχονισμούς σε δημόσια θέα, πείνα και φόβο. Και πολλές, πολλές προσωπικές ιστορίες που είχαν ένα απόσταγμα από όλα αυτά, βιώματα όχι ακριβώς ειπείν ηρωικά, αλλά ηρωοποιητικά για τον φορέα τους. Τα έλεγε και φούσκωνε, ενώ οι μικροί πάγωναν από το δέος. Εντάξει, από ένα σημείο και πέρα έπλητταν, όταν άκουγαν την ίδια ιστορία, κατά κανόνα στα οικογενειακά τραπέζια της 28ης Οκτωβρίου, μέχρι που μια γιαγιά τη μπέρδεψε με την 25η Μαρτίου: Η άνοια είναι μια πολύ γελαστική κατάσταση αν το σκεφτείς, ο θολωμένος εγκέφαλος καταλαμβάνεται από έναν Μόντι Πάιθον που αποδομεί τα πάντα. Και τις επετείους, φυσικά.

Τα χρόνια πέρασαν και πλέον εκείνοι που άρχισαν να συγχέουν τις επετείους και τα γεγονότα, αποκομμένοι από την κοιτίδα των γεγονότων, ήταν οι μαθητές. Και όχι πια των μικρών τάξεων. Οι γονείς τους ήταν τα εγγόνια και τώρα τα δισέγγονα των Ελλήνων που έζησαν τις καταστάσεις από πρώτο χέρι. Οι αφηγήσεις αποδυναμώθηκαν και πάντως το ενδιαφέρον της πιτσιρικαρίας ατονεί, όπως άλλωστε και σε μας συνέβαινε, όταν οι παππούδες μας τσακώνονταν περί Διχασμού και Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ή όταν οι γιαγιάδες, πάαααλι;, μας έστρωναν κάτω με ιστορίες από την πυρπόληση της Σμύρνης το 1922, άλλο αν αργότερα χτυπούσαμε το κεφάλι μας στον  τοίχο που δεν τις ηχογραφήσαμε ποτέ.

Πάντα κι όπου σ’ αντικρύζω– και περήφανα δακρύζω: Όταν έχεις βιωματική συνάφεια με τα γεγονότα, αναπτύσσεις έναν υγιή πατριωτισμό, καθώς γνωρίζεις το Ακριβώς της ιστορίας χωρίς παραμορφώσεις και μεγεθυντικούς φακούς, χωρίς δεκαρολογίες και φανφαρονισμούς που χαρακτήριζαν τη ρητορική των πανηγυρικών που εκφωνούνταν στα προαύλια και αποτελούσαν υποχρεωτικούς πιλότους των μαθητικών μας εκθέσεων, τον καιρό που μάθαμε ότι η μάθηση μπορεί να γίνει μηχανισμός καλλιέργειας αποστροφής προς τη γνώση. Μεγαλώσαμε χωρίς ηλεκτρονικά παιχνίδια και χωρίς υπολογιστές με ανυπολόγιστες δυνατότητες, αλλά είχαμε την τύχη της γειτνίασης με τις μεγάλες στιγμές που φώτισαν τις συνειδήσεις μας για πάντα. Ενας νέος της σημερινής εποχής έχει άλλου είδους φάρους ως σημεία αναφοράς, καθώς ζυμώνεται με αφηγήματα αμφισβήτησης, άρνησης και ανατροπής, αν όχι και καταστροφής, στις πιο βεβαρημένες δόσεις. Για τη γενιά μας ήταν αυτονόητο ότι το «άγαλμα» της πλατείας Ολγας- το μνημείο της Νίκης- θα έμενε πάλλευκο και αστραφτερό, γιατί ξέραμε σε τι παραπέμπει, και ανδρωθήκαμε με την ιδέα του σεβασμού- φοβικού ενίοτε- , οι νεότεροι είναι η γενιά του μπογιατίσματος και της επιθετικής, άναρχης έκφρασης πάνω στον δημόσιο χώρο.

Αλλά και αυτό είναι ιστορία. Με την ιστορία δεν τα βάζεις. Αλλά καλό είναι, όπου σε παίρνει, να αναπαράγεις τις παλιές αφηγήσεις, με τον παππού που γύρισε ματωμένος από τον βομβαρδισμό που γκρέμισε τη τζαμαρία της Εθνικής, έστω και αν αυτό είχες όλο κι όλο να πεις, ενώ άλλοι είχαν να λένε για παππούδες που δεν γύρισαν καθόλου.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News