Ο θρίαμβος του ΠΑΣΟΚ το ’81: Πού ήσασταν τη νύχτα του 48%;

Σαράντα χρόνια από τον (ανεπανάληπτο και στις μέρες μας απλησίαστο) πρώτο εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ, η «ΠτΔ» αποτάθηκε σε ανθρώπους του χώρου αλλά και σε αντιπάλους, θέτοντας σε όλους ένα κοινό ερώτημα.

ΠΑΣΟΚ

Στις δέκα οκτώ, σοσιαλισμό, φώναζαν τα πλήθη ενόψει των εκλογών του 1981, που το αποτέλεσμά τους και η δυναμική που απελευθέρωσε, σφράγισε την πολιτική ζωή της χώρας για δεκαετίες και τη μνήμη όσων την έζησαν, για πάντα. Ολοι περίμεναν νίκη του ΠΑΣΟΚ, αλλά λίγοι περίμεναν το εκκωφαντικό 48% (56% στην Αχαΐα, με 30% ΝΔ) Και βέβαια κανένας δεν θα φανταζόταν τα επόμενα χρόνια ότι το ΠΑΣΟΚ θα έφτανε σε σημείο απαξίωσης τέτοιο, που θα υποχρεωνόταν να αλλάξει όνομα για να επιβιώσει. Η επέτειος συμπίπτει με την αναμέτρηση για την ηγεσία της «μεταμφιεσμένης» παράταξης, η οποία στερείται αδιαμφισβήτητου ηγέτη και θα θεωρήσει άθλο αν πιάσει διαψήφιο νούμερο στην κάλπη.

Η «ΠτΔ» απευθύνθηκε σε πρόσωπα που έχουν καθένας τους τη δική του διαδρομή στον κεντροαριστερο χώρο, αλλά και σε στελέχη της ΝΔ εκείνων των ημερών. Ολοι τους ανταποκρίθηκαν στο ερώτημα τι θυμούνται από τη βραδιά του θριάμβου του Α. Παπανδρέου. Ειδικά ο Α. Καράβολας επέλεξε να πάει ένα βήμα παραπέρα, θέτοντας σε παλιούς και νέους συντρόφους έναν όρο ανασύνταξης του κόμματος.

Ο διευθυντής σύνταξης της «Π» Κωνσταντίνος Μάγνης και ο συντάκτης Χρήστος Βεργανελάκης συγκέντρωσαν απαντήσεις:

ΠΑΣΟΚ

Στάθης Σερέτης: Δεν πανηγυρίσαμε και λίγο…

Η εκλογική αναμέτρηση του 1981 είναι μια από τις πιο έντονες και βαθιά χαραγμένες στιγμές του μυαλού μου. Στιγμές φορτισμένες από συγκίνηση, από έντονες πολιτικές μνήμες που διακρίνονταν από αγνότητα, εθνική ομοψυχία και συλλογική αγωνιστικότητα.

Ηδη το ΠΑΣΟΚ είχε περιέλθει σε τροχιά νίκης και αυτοδυναμίας. Θυμάμαι τότε ήμουν δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου της ΝΕ του ΠΑΣΟΚ και όπως ήταν λογικό, η προεκλογική περίοδος εμπεριείχε έντονο κλίμα οργανωτικής συσπείρωσης από όλα τα μέλη του ΠΑΣΟΚ, με στόχο την ευρεία συμμετοχή των πολιτών στο δημοκρατικό κάλεσμα της « Αλλαγής» του Ανδρέα Παπανδρέου.

Το αποτέλεσμα της εκλογικής μάχης της 18ης Οκτωβρίου του 1981 ήταν ένα «σοκ» απέναντι στην συντήρηση της εποχής και κατέδειξε ένα πρωτοφανές νικηφόρο αποτέλεσμα. Κανείς μας δεν περίμενε πως το ελπιδοφόρο μήνυμα του Ανδρέα Παπανδρέου θα είχε αυτήν την τόσο μεγάλη ανταπόκριση και θα οδηγούσε σε τέτοιο εκλογικό θρίαμβο.

Τα αποτελέσματα με βρήκαν σε φιλικό σπίτι με άλλους συντρόφους, μετά της απαραίτητης ολονύκτιας πολιτικής ανάλυσης για την επόμενη ημέρα. Η πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας ήταν γεγονός. Οι πανηγυρισμοί μας βεβαίως και δεν ήταν μετριοπαθείς καθώς ένα τέτοιο εκλογικό ποσοστό είχε συνάμα χαρακτήρα έντονου συμβολισμού και σηματοδοτούσε τις ιστορικές αλλαγές που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες στα μεγάλα θεσμικά ζητήματα της χώρας.

Κατά την επιστροφή μου στο σπίτι τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης των εκλογών, στην πόλη επικρατούσαν εικόνες υπαίθριου γλεντιού, με χορούς σε πλατείες και κεντρικούς δρόμους. Για εμένα πάντως, εκείνη η νύχτα τόσα χρόνια μετά, ήταν η δικαίωση αλλά και η αφετηρία των μεγάλων δημοκρατικών αγώνων της προοδευτικής παράταξης, που αγκάλιασε ολόκληρη την κοινωνία, ανέδειξε την πατρίδα μου και την αναβάθμισε σε όλα τα επίπεδα.

*Ο Στάθης Σερέτης είναι πρώην νομάρχης Αχαΐας.

ΠΑΣΟΚ

Ανδρέας Φούρας: Διαπασών και αποθέωση

«Στις εκλογές του 1981 μου είχε ανατεθεί η ευθύνη οργάνωσης και λειτουργίας του κεντρικού εκλογικού κέντρου. Εργαστήκαμε σκληρά για μερόνυχτα και στην γωνία Αιόλου και Σταδίου από τις 20 Σεπτέμβρη που λειτούργησε το εκλογικό κέντρο χιλιάδες λαού καθημερινά με την παρουσία τους δημιουργούσαν ενθουσιασμό και μεγάλες προσδοκίες. Επανειλημμένα ο Ανδρέας Παπανδρέου μου ζητούσε ενημέρωση για το πολιτικό κλίμα που εισπράτταμε. Η Αιόλου και η Σταδίου είχαν γίνει σημείο συνάντησης και χαράς τις μεταμεσονύχτιες ώρες για τα πολιτικά στελέχη μας από όλη την Αττική. Από το μεσημέρι της Κυριακής 18 Οκτώβρη προετοίμασα το εκλογικό κέντρο για βραδιά θριάμβου. Με τα πρώτα αποτελέσματα χιλιάδες λαού κατέκλυσαν το εκλογικό κέντρο ενώ τα μεγάφωνα στην διαπασών έπαιζαν το “εμπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα” και η φωνή της Μαρίας Φαραντούρη σκόρπιζε συγκίνηση. Ο κόσμος αποθέωνε τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που το ένα μετά το άλλο κατέφθαναν. Η μεγάλη νίκη του ΠΑΣΟΚ είχε επιβεβαιωθεί πριν τις 11 το βράδυ. Η Σταδίου από Ομόνοια μέχρι Σύνταγμα πλημυρισμένη από αμέτρητες χιλιάδες λαού. Τα στελέχη έφευγαν το ένα μετά το άλλο για το Καστρί. Ηθελα να πάω και εγώ αλλά δεν έπρεπε να φύγω. Οι χοροί και τα συνθήματα κρατούσαν για ώρες και το εκλογικό κέντρο ήταν σημείο αναφοράς. Προς την πλατεία Κλαυθμώνος ήταν το εκλογικό κέντρο της Νέας Δημοκρατίας που μετά τα πρώτα μηνύματα για τον θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ έκλεισε. Οι υπεύθυνες του εκλογικού κέντρου της ΝΔ Φάνη Πάλλη Πετραλιά και Μαριάννα Γιαννάκου πριν τα μεσάνυχτα ήρθαν στο εκλογικό μας κέντρο, μου έδωσαν συγχαρητήρια για την νίκη. Ομολογώ πώς δεν το περίμενα. Ευτυχώς υπάρχουν και τέτοιες στιγμές στην πολιτική μας ιστορία».

⦁ Ο Ανδρέας Φούρας ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, πρώην υπουργός.

ΠΑΣΟΚ

Γιάννης Κόττας: Κέρδισε η ψήφος μας, πρώτη φορά

«Βεβαίως και το θυμάμαι εκείνο το βράδυ… Είχαμε βγει στην πλατεία Γεωργίου για τα επινίκια και εκείνο που ακόμα υπάρχει αποτυπωμένο στο μυαλό μου είναι αυτό που έβλεπες εκείνο το βράδυ στην ατμόσφαιρα: Ολοι πίστευαν ότι κάτι καλό θ’ αλλάξει για τη ζωή τους. Εκδήλωναν τη χαρά τους με την πεποίθηση ότι ξημέρωνε μια καινούργια μέρα που θα έκανε καλύτερη τη ζωή τους σε όλα τα επίπεδα. Ξέρετε, όμως, γιατί πιστεύω ότι υπήρχε αυτή η ατμόσφαιρα; Γιατί πίστευαν ότι αυτό που περίμεναν να έρθει με το τέλος της χούντας και δεν ήρθε, θα ερχόταν τώρα, με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Θεωρούσαν ότι εκείνη τη μέρα, στις 18 Οκτώβρη του ’81, άρχιζε ουσιαστικά η μεταπολίτευση. Γι’ αυτό υπήρχε τέτοιος ενθουσιασμός. Και το ‘βλεπες εκείνο το βράδυ διάχυτο… Το σύνθημα που είχε ρίξει ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν έπεσε η χούντα και ανέλαβε ο Καραμανλής, ότι «έχουμε απλώς αλλαγή νατοϊκής φρουράς», έπιασε σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και γι’ αυτό ο κόσμος αντέδρασε τόσο έντονα το βράδυ της 18ης Οκτώβρη.
Πριν πάω στην πλατεία, ήμουν στο σπίτι του Δημήτρη Γασπαρινάτου, απέναντι από το Αρσάκειο, ιστορικού στελέχους του ΠΑΚ εξωτερικού, και βλέπαμε παρέα τα αποτελέσματα. Οταν καταλάβαμε τι γινόταν, βγήκαμε αμέσως έξω, προς την πλατεία Γεωργίου, όπου γινόταν χαμός τότε. Θυμάμαι, ακόμα, την κουβέντα του πατέρα του Δημήτρη, του Τάκη Γασπαρινάτου, γνήσιου αριστερού, που είπε εκείνο το βράδυ… ”για μένα πρώτη φορά κερδίζει η ψήφος μου”!
Ημουν 25 χρόνων τότε… Φοιτητής της Νομικής ακόμα».

Ο Γιάννης Κόττας υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, μέλος των Φίλων ΠΑΚ! Επίσης, ήταν πρόεδρος των Ελλήνων Φοιτητών της Ιταλίας, στο διάστημα που σπούδαζε Ιατρική στη γειτονική χώρα, στη Νομαρχιακή Επιτροπή ΠΑΣΟΚ Ιταλίας

ΠΑΣΟΚ

Γιάννης Γιαννακόπουλος: Είδα την παρέα να λάμπει

«Πέρασαν 40 χρόνια από την ημέρα εκείνη, που όσοι την έζησαν, σε όποια ηλικία και αν είναι σήμερα, θα την θυμούνται σε όλη τους τη ζωή.
Δεν είναι όμως η μέρα αυτή κάθε αυτή που χαράχτηκε στην ιστορία της Ελλάδας σαν μια μέρα γιορτής της δημοκρατίας: είναι όλη η πορεία μέχρι αυτήν την ημέρα των ανθρώπων που ψήφισαν την Αλλαγή.

Θυμάμαι σαν σήμερα εκείνη την ημέρα, αλλά θυμάμαι και το βράδυ των εκλογών του 1977, μαθητής τότε της 6ης δημοτικού, όπου ο πατέρας και τρεις άλλοι φίλοι του, άνθρωποι που έζησαν την κατοχή, τον εμφύλιο, τη βία και νοθεία του 1964, την αποστασία, την χούντα, συζητούσαν και ήταν σίγουροι για την νίκη του Ανδρέα, όποτε και αν γίνονταν οι εκλογές.

Τέσσερα χρόνια μετά, λοιπόν, μαθητής της Α΄Λυκείου, είδα την ίδια παρέα να λάμπει από χαρά, γιατί ένιωσαν μια δικαίωση για το τέλος της διακυβέρνησης από την Δεξιά. Βίωσα, όμως, και ο ίδιος το μεθύσι της νίκης της Αλλαγής, που είχε ξεκινήσει μετά από μια μεγαλειώδη συγκέντρωση στην Πάτρα, ανεβασμένος με άλλους συμμαθητές στην καρότσα ενός φορτηγού άγνωστου, περιδιαβαίνοντας, κορνάροντας και κουνώντας σημαίες με τον ήλιο σε όλη την Πάτρα… Χαμός από ψηλά, τέτοιο πράγμα δεν το είχα ξαναζήσει…».

*Ο Γιάννης Γιαννακόπουλος (παιδίατρος – νεογνολόγος, διευθυντής ΕΣΥ ΜΕΝ Νεογνών στο ΠΓΝ Πάτρας, πρώην διοικητής του Καραμανδανείου) ήταν μέλος της ΠΑΣΠ Ιατρικής Ιωαννίνων, και μετά μέλος του Ομίλου για την συμμετοχική δημοκρατία που είχε συστήσει ο Γιώργος Παπανδρέου το 2009 και εκλεγμένο μέλος των Συνεδρίων του ΠΑΣΟΚ ως το 2012.

ΠΑΣΟΚ

Ανδρέας Καράβολας: Το ξυπνητήρι της ιστορίας

Το 1981, σε μια εποχή στην οποία δεν υπήρχαν τα social media, δεν υπήρχε mail, δεν υπήρχαν χιλιάδες ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, όταν ο μόνος τρόπος να σε ακούσει κάποιος και να τον πείσεις, ήταν να του μιλήσεις κατά πρόσωπο, την 18η Οκτωβρίου, ενάντια σε κάθε ισχυρό παράγοντα της εποχής, συνέβη κάτι μοναδικό στην πολιτική ιστορία του τόπου. Ενας στους δύο Ελληνες και Ελληνίδες ψηφοφόρους, έδωσαν εντολή διακυβέρνησης στον Ανδρέα Παπανδρέου και στο ΠΑΣΟΚ.

Σε ένα Κίνημα που, μέσα σε επτά χρόνια, στηριγμένο στον αγώνα και στην επιμονή των μελών και των στελεχών του, μεταξύ τους κι εγώ σαν μέλος της πρώτης Νομαρχιακής Επιτροπής Αχαΐας, κατόρθωσε να πείσει ότι η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη, η υπόσχεση για μια Ελλάδα που θα έκανε πράξη τη Λαϊκή Κυριαρχία, την Κοινωνική Απελευθέρωση και την Εθνική Ανεξαρτησία, ήταν αληθινή και εφικτή.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν κέρδισε, απλώς, τις εκλογές. Κατόρθωσε να κάνει κάθε ψηφοφόρο να αισθανθεί νικητής και αισιόδοξος για τον εαυτό του και την Πατρίδα. Κατοχύρωσε μια νέα συλλογική αυτοπεποίθηση, ότι όταν ο Λαός θέλει, μπορεί να επιτύχει το ακατόρθωτο.

Να σταθεί απέναντι στους μηχανισμούς διαίρεσης και καταπίεσής του και να τους νικήσει. Να τολμήσει να διεκδικήσει μια καλύτερη ζωή, με δικαιώματα και ελευθερίες που, ποτέ στο παρελθόν, δεν είχε βιώσει. Το μεγάλο κοινωνικό ρεύμα του ΄81, δεν είχε στενά χαρακτηριστικά. Εμοιαζε με ένα λευκό καμβά, πάνω στον οποίο εκατομμύρια Ελληνίδες και Ελληνες αποφάσισαν να αποτυπώσουν ελεύθεροι τα όνειρα και τις ελπίδες τους, χωρίς φόβο, χωρίς αναστολή.

Η 18η Οκτωβρίου 1981, αποδείχθηκε ο πυροκροτητής μιας μεγάλης Δημοκρατικής Μεταρρύθμισης σε όλο το μήκος και πλάτος των Θεσμών και της κοινωνικής και οικονομικής διαδικασίας. Το Κίνημα του ΠΑΣΟΚ συγκρότησε, για πρώτη φορά, ισχυρές Αυτοδιοικητικές Δομές, καθολικά ασφαλιστικά δικαιώματα και δωρεάν Υγεία για όλους. Εκσυγχρόνισε ολόκληρο το νομοθετικό και Δικαιικό υπόβαθρο της Ελλάδας, μετέτρεψε σε δικαίωμα όλων των νέων την Δωρεάν Παιδεία και, κυρίως, την Δωρεάν Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση, κατοχύρωσε την αξιοκρατία και έδωσε εισόδημα και φωνή στους, επί δεκαετίες μη προνομιούχους. Δημιούργησε μια πανίσχυρη μεσαία τάξη που έγινε, με την σειρά της, ο εγγυητής και κινητήριος μοχλός μιας, αναγεννησιακού μεγέθους, παραγωγής και δίκαιης ανακατανομής Εθνικού εισοδήματος.

Μέσα από μια κυκλική οικονομία, το ΠΑΣΟΚ μετέτρεψε τη γνώση και τις δεξιότητες σε κοινωνικό πλούτο. Μετέτρεψε τα οράματα των μεγάλων προοδευτικών διανοητών σε απτή πραγματικότητα, αποδεικνύοντας -σε παγκόσμιο επίπεδο- ότι ο Δημοκρατικός Σοσιαλισμός είναι εφικτός και όχι μια ουτοπία. Δεν είναι τυχαίο ότι το ΠΑΣΟΚ έγινε και παρέμεινε επί δεκαετίες το μεγαλύτερο Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κυβερνητικό Κόμμα στον πλανήτη.

Αυτά που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα, όπως τα μεγάλα Δημόσια Νοσοκομεία, τα μεγάλα Πανεπιστήμια, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, η Δημοτική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, οι χιλιάδες χώροι άθλησης, οι μισθοί και οι συντάξεις με τους οποίους κατοχυρώνεται η αξιοπρεπής διαβίωση, η προστασία των αδύναμων από την Δικαιοσύνη, η ισότητα των φύλων, η αμυντική θωράκιση της Χώρας, τα δημοκρατικά Σώματα Ασφαλείας, απλά δεν υπήρχαν πριν την Διακυβέρνηση που ξεκίνησε ως ΑΛΛΑΓΗ τον Οκτώβρη του 1981.

Στο σημερινό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα αναλογεί τούτο μόνο. Να ανακαινίσει το μεγάλο μας δημοκρατικό σοσιαλιστικό οικοδόμημα και να το καταστήσει πιο στέρεο, πιο ενωτικό, πιο δυνατό. Να δημιουργήσουμε νέες πραγματικότητες.

Σήμερα αναρωτιόμαστε «τι πήγε λάθος» και παλεύουμε να επανέλθουμε στο κεκτημένο του Ανδρέα Παπανδρέου.

Γιατί τα αυτονόητα δεν είναι, πια, αυτονόητα;

Η απάντηση είναι απλή. Ο κοινός παρονομαστής, όπως και το 1981, είναι ο άνθρωπος. Οι άνθρωποι έχτισαν και οι άνθρωποι γκρέμισαν. Οι άνθρωποι νίκησαν, οι άνθρωποι έχασαν. Με την ψήφο τους υψώθηκαν, με την ψήφο τους κατέπεσαν.

Με αφορμή την επέτειο των 40 χρόνων, θέλω να προσκαλέσω κάθε σκεπτόμενο Πολίτη, κάθε πολιτικό, κάθε νέο και νέα, να αναστοχαστούμε. Να γίνουμε ξανά, ο συλλογικός νους, το συλλογικό συνειδητό και υποσυνείδητο της Αλλαγής. Κάτω από κρίσιμες συνθήκες για τη χώρα μας, σε μια Ευρώπη που καλείται να παίξει τον δικό της ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, η ιστορία μας προκαλεί να καταστήσουμε και πάλι παραγωγό και δικαιούχο όλων των θετικών εξελίξεων, τον Λαό. Η 18η Οκτωβρίου παραμένει το «ξυπνητήρι» της ιστορίας. Οχι ένα «μουσειακό» είδος. Παραμένει ο θετικός πυροκροτητής της ατομικής και συλλογικής συνείδησης.

Μπορούμε να το καταφέρουμε ξανά; Αυτό είναι το χρέος που μας αναλογεί.

*Ο Ανδρέας Καράβολας είναι πρώην δήμαρχος Πατρέων

ΠΑΣΟΚ

Κατερίνα Σολωμού: Κορναρίσματα και αίσθηση ευθύνης

«Θυμάμαι εκείνη τη βραδιά σαν μια μεγάλη γιορτή. Ο κόσμος είχε ξεχυθεί στους δρόμους και πανηγύριζε για τη νίκη της αλλαγής. Μαζί κι εγώ με τον πατέρα μου. Πανηγύρια, σημαίες, αγκαλιές, χαμόγελα, αισιοδοξία. Δεν θα ξεχάσω τον ήχο από τα κορναρίσματα των αυτοκινήτων στους δρόμους. Στο σπίτι μου επικρατούσε μια γιορτινή ατμόσφαιρα, ήταν γεμάτο κόσμο και το τηλέφωνο δεν σταματούσε να χτυπά. Διάχυτος ενθουσιασμός παντού, πόσω μάλλον στην Αχαΐα τη γενέτειρα του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο ήλιος ανέτειλε την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή, με δημοκρατία και ελευθερία. Ακουγα τον πατέρα μου να μιλά για έναν εκλογικό θρίαμβο για το ΠΑΣΟΚ και για μια νίκη – ορόσημο για όλη τη χώρα. Ελεγε, όμως, πως η ιστορική αυτή νίκη της 18ης Οκτωβρίου 1981 αποτελούσε και μια μεγάλη ευθύνη για την αλλαγή της ιστορίας του τόπου. Και πράγματι επί της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ συντελέστηκαν μεταρρυθμίσεις και ριζικές αλλαγές στην λειτουργία του κράτους, στην κοινωνική ασφάλεια και στο κράτος πρόνοιας».

*Η Κατερίνα Σολωμού είναι αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου.

ΠΑΣΟΚ

Θρασύβουλος Μαυρομμάτης: Ολοι ήταν ΠΑΣΟΚ τότε…

Υποδέχεται την ερώτηση με γέλιο. «Πώς εισπράξαμε τη μέρα εκείνη; Με πόνο και με δάκρυα. Κυρίως για όσα έγιναν μετά. Δεν έχω αποτυπώσει καλά μέσα μου εκείνη την ημέρα. Ημουν πάντως στην πλατεία Γεωργίου όταν βγήκε το αποτέλεσμα. Το περιμέναμε όμως, δεν μας έκανε εντύπωση. Δεν υπήρχαν δημοσκοπήσεις, αλλά φαινόταν από τον κόσμο. Ολοι ήταν ΠΑΣΟΚ τότε, και όχι μόνο στα Τριταιοχώρια. Ακόμα και στο Αίγιο. Αλλο αν μετά πολλοί έγιναν ΝΔ. Αυτό που μου κάνει εντύπωση σήμερα είναι ότι πολλοί νεοδημοκράτες διατηρούν μια θετική συναισθηματική προσέγγιση με το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν κατηγορούν τον Ανδρέα εύκολα. Βαθιά μέσα μου, το ίδιο κι εγώ. Ο πανδαμάτωρ χρόνος αμβλύνει την άρνηση. Κρατάς μέσα σου ο,τι θεωρείς θετικό. Οποιο κι είναι αυτό. Τότε πάντως τον μισούσαμε τον Ανδρέα. Ιδιαίτερα για την εξαπάτηση που έκανε στον Καραμανλή, που τελικά δεν τον πρότεινε για την Προεδρία, το ‘85»

*Ο Θρασύβουλος Μαυρομμάτης είναι πρώην πρόεδρος ΝΟΔΕ Αχαΐας ΝΔ.

ΠΑΣΟΚ

Νίκος Παπαδημάτος: Επί μήνες δεν έμπαινε άνθρωπος

«Αν θυμάμαι εκείνη την ημέρα; Πώς δεν θυμάμαι. Θυμάμαι 50.000 άτομα να θριαμβολογούν με ταμπούρλα στην πλατεία Γεωργίου, να απευθύνονται σε μένα και να μου ζητούν να κατεβάσω τα ταμπλό από το εκλογικό κέντρο της Νέας Δημοκρατίας. Προσωπικά κατέβηκα στην Πάτρα το 1979, αλλά νωρίτερα είχα συνδικαλιστεί στον χώρο. Το 1974, με απόφαση του Κ. Καραμανλή είχα τοποθετηθεί στην εκτελεστική επιτροπή της ΟΝΝΕΔ και ζούσα τις πολιτικές εξελίξεις στο επίπεδο των ηγετικών κλιμακίων. Πράγματι, από το 1980 και μετά το κλίμα είχε διαμορφωθεί ευνοϊκά υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Οι τόνοι ήταν πλέον υψηλοί και έφθαναν στα όρια των κραυγών. Η αλήθεια είναι ότι έβλεπα από τότε ότι η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ αποτελούσε κοινωνική αναγκαιότητα. Η λειτουργία της δημοκρατίας επέβαλλε την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία. Το αίτημα αυτό επέφερε αλλαγή του ιδεολογικού πλαισίου. Το ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου πολιτεύθηκε με μια συνθηματολογία που μπορούσε να εκφράσει κόσμο από τις παρυφές της άκρας δεξιάς μέχρι τον αναρχικό χώρο. Ο κόσμος ήθελε αλλαγή σκηνικού και αυτό ο Ανδρέας το εξέφρασε κατάλληλα. Εκλεψε συνθήματα από την αριστερά, εξαφάνισε το ΚΚΕ Εσωτερικού, σημερινό ΣΥΡΙΖΑ.

Τα επόμενα 24ωρα και το πρώτο εξάμηνο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία επικράτησε μεγάλος φανατισμός, που κορυφώθηκε κατά την περίοδο 1984-87, όπου φτάσαμε στα περίφημα μπλε και πράσινα καφενεία. Μία εβδομάδα μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ μαζευτήκαμε στα γραφεία της ΝΔ στην Αγίου Ανδρέου, είπαμε τον εθνικό ύμνο και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε αγώνα. Αλλά επί μήνες στα γραφεία δεν έμπαινε άνθρωπος. Αλλά είναι αλήθεια ότι δεν ζήσαμε κάποιον προπηλακισμό, με την εξαίρεση μεμονωμένων επεισοδίων σε προεκλογικές περιόδους. Το κλίμα ήταν σκληρό. Μην ξεχνάτε ότι το ΠΑΣΟΚ στην Αχαΐα είχε πάρει 70%. Αυτό που όμως συνέβη ήταν οι διώξεις στον δημόσιο τομέα, διώξεις προκλητικές. Με δικαιολογία την εξισορρόπηση καταστάσεων προς του ’67. Διότι η ΝΔ ως κυβέρνηση δεν είχε κάνει διώξεις. Αν είχε κάνει, δεν θα βρισκόταν η δημόσια διοίκηση αλωμένη από το ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του ‘80».

*Ο Νίκος Παπαδημάτος είναι πρόεδρος ΠΕΑΚ, πρώην βουλευτής Αχαΐας της ΝΔ.