Μέρες ‘39
Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».
Το 1914 η Ευρώπη σήκωσε τα όπλα μετά χαράς, εν επιγνώσει ότι μπαίνει σε πόλεμο πολλαπλών συμμετοχών, αλλά υπό την πλάνη ότι ο πόλεμος αυτός θα κρατούσε κάτι μέρες. Κράτησε μια τετραετία, αφάνισε τις νεολαίες της Γερμανίας και της Γαλλίας και έβαλε τις βάσεις για τον επόμενο πόλεμο.
Το 1939 η (λογική) Ευρώπη πήγε να αποφύγει τον πόλεμο μέχρι που έγινε αναπόφευκτος. Όταν το ηφαίστειο εξερράγη, όλοι υποπτεύονταν ότι θα κρατούσε πολύ και θα ήταν επώδυνος, αλλά ποιος φανταζόταν ότι η υπόθεση θα στοίχιζε καμιά 50αριά εκατομμύρια νεκρούς, από τους οποίους το ένα πέμπτο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, εισπνέοντας αέρια;
Με τη λήξη του Β’ Πολέμου δεν εξέλιπε ο εφιάλτης μιας νέας σύγκρουσης, αλλά βαθμιαία η (λογική) ανθρωπότητα άρχισε να πιστεύει ότι είχε αποδράσει από μια τέτοια πιθανότητα οριστικά, έπειτα και από το σοκ της δραματικής προστριβής στην Κούβα, που δεν κλιμακώθηκε επειδή οι ηγεσίες ένθεν κακείθεν είχαν συναίσθηση τι θα σήμαινε μια εμπλοκή. Βιώσαμε σκιρτήματα βαριάς μορφής, τον Αττίλα στην Κύπρο, τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τον βομβαρδισμό της, αλλά πάντα επικρατούσε η δυναμική της ειρήνευσης και της αποτροπής της γενίκευσης.
Και φτάσαμε στο 2022, όπου το ενδεχόμενο να γενικευθεί η σύρραξη και να προσλάβει υπερ-τοπική διάσταση, αν όχι και παγκόσμια, δεν αποκλείεται από τη λογική επεξεργασία αλλά από τη συναισθηματική: Θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν έχει αποτρελαθεί και τόσο ο Πούτιν, θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι δυτικοί συνυπολογίζουν την πιθανότητα να έχει αποτρελαθεί και δεν θα τον πιέσουν πέρα από κάποια όρια, θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο Πούτιν δεν θα τους πιέσει να τον πιέσουν πέρα από τα όρια αυτά, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτα παραπέρα.
Υπάρχουν διάφορα σενάρια που οδηγούν σε γενίκευση της σύρραξης. Σχεδόν όλα περνούν από το μυαλό του Πούτιν. Πώς θα αντιδράσει στις κυρώσεις αν αυτές πνίξουν τη Ρωσία; Θα απλώσει χέρι στην Πολωνία και στη Βαλτική; Θα αρκεστεί στη θωράκιση των αυτονομημένων μορφωμάτων στα δυτικά του ή θα επιμείνει σε μια πλήρη άλωση της Ουκρανίας; Και αν αυτό ισχύσει, οι δυτικοί θα αρκεστούν στον αποκλεισμό του από την Κόκα Κόλα;
Αφήνουμε τα σενάρια στους ειδικούς, αν και αυτοί δεν μπορούν να έχουν υψηλότερο βαθμό βεβαιότητας από τον δικό μας. Εμείς κρατάμε τον κλονισμό της άλλης βεβαιότητας, εκείνη που μας καθησύχαζε, όπως στα παραμύθια που διαβάζεις στα νήπια για να κοιμηθούν με αίσθηση ασφάλειας, ότι ο Εφιάλτης δεν θα φανεί στο τέλος και κανένας Μήδας δεν θα διαβεί. Η σκέψη μας κάνει κατάδυση στην ιστορία, στη Σμύρνη του 1922, όπου οι Τσέτες πλησίαζαν αιμοβόροι, αλλά οι Σμυρνιοί πίστευαν πώς κάποια αντάρα εκεί γύρω στα περίχωρα συμβαίνει, θεωρώντας αδιανόητη την κατάλυση της πολιτεία τους.
Η ζωή μας κατά τα λοιπά κυλάει κανονικά. Αποθηκεύουμε τα καρναβαλικά μας στα ντουλάπια, κάνουμε σχέδια για την 25η Μαρτίου και ανάβουμε κεριά που η άνοιξη θα μας αλαφρύνει από την ανάγκη για πετρέλαια. Ανησυχούμε για τις αυξήσεις, αλλά τα βγάλαμε και στην κρίση πέρα, μηδενίζοντας τις καταναλώσεις. Χτυπάμε ξύλο για τις δουλειές μας και νομίζουμε πως μόνο περί αυτού πρόκειται. Η ιστορία όμως μπορεί να έχει τραβήξει τον μουντζούρη. Πόσο έτοιμοι είμαστε ψυχολογικά για μια τέτοια παρτίδα; Αδεια ράφια, άδεια ρεζερβουάρ, συναγερμούς, καταφύγια, κομμένα δίκτυα επικοινωνίας, επιστρατεύσεις, κλειστές τράπεζες και ξεροί από Νετφλιξ και Μάστερ Σεφ, για να μελετάμε τον χειρότερο εφιάλτη. Πόσο φρούδα είναι η πεποίθηση ότι η ανθρωπότητα μετατρέπει την εμπειρία και τη γνώση σε σώφρονα κατεύθυνση; Εχει μελετηθεί επαρκώς η διαφορά μεταξύ Λογικής και ελλειμματικής επαγωγικής επεξεργασίας δεδομένων; Η απόκλιση δηλαδή μεταξύ Ευφυούς Στάθμισης και της λογικής του λειψού και του παράφρονος;
Η μάγισσα που κοιτάζει στη γυάλινη σφαίρα ξέρει το παρακάτω. Αλλά δεν θα μας μιλήσει. Αυτό είναι το πρόβλημα με τη γυάλινη σφαίρα. Τα πάντα φαίνονται από εκεί, αλλά εκ των υστέρων. Όταν το ύστερον επέλθει, όλοι θα λέμε ότι ήταν η μόνη λογική εξέλιξη. Δεν το έβλεπε ο Τσάμπερλεν, το ’39; Δεν ήταν μάγος. Ηταν ένας απλός πρωθυπουργός. Αλλά και μάγος να ήταν, δεν θα το απέτρεπε. Όταν ο πόλεμος αποφασίζει τον εαυτό του, είναι αργά.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
