«Ποδηλάτες» του Β. Λαδά: Ένα έγκλημα σε άσπρο-μαύρο

Κωνσταντίνος Μάγνης

Ένα κορίτσι χάνει τη ζωή του κάτω από τις ρόδες ενός ΙΧ. Το κορίτσι ποδηλατεί με την παρέα της, και περιγράφεται ως επιτομή της αγνότητας. Το ΙΧ οδηγείται από έναν νεαρό που τελεί σε κατάσταση μέθης. Ο νεαρός είναι η επιτομή της φαυλότητας. Τα επί μέρους χαρακτηριστικά αποτελούν οικογενειακά γνωρίσματα. Είναι ένα δυστύχημα με ταξικά χαρακτηριστικά, με το ηθικό πλεονέκτημα να μονοπωλείται από τη μια πλευρά, την πλευρά των αδυνάτων και καλών, ενώ η πλευρά των ισχυρών βρίσκεται στον αρνητικό παρονομαστή από αρχής μέχρι τέλους του βιβλίου, σαν να αποτελούν τα γνωρίσματα αυτά ιδιότητες υποχρεωτικές. Το μοντέλο αυτό συναντά, στην ουσία το κοινωνικό και πολιτικό αφήγημα που ταιριάζει με την κοσμοθεωρία του συγγραφέα.

Ο συγγραφέας είναι ο Βασίλης Λαδάς, λογοτέχνης και δικηγόρος. Στο τελευταίο του βιβλίο, που εκτυλίσσεται σε μια Πάτρα της σημερινής άχρωμης εποχής, συναντώνται και οι δύο του «ταυτότητες», μαζί βέβαια και με την ιδεολογική, καθώς ο συγγραφέας μεταφέρει μεγάλο μέρος της δράσης του στο δικαστικό μέγαρο, καθώς η αναζήτηση της ποινικής αλήθειας για το δυστύχημα, θα χρειαστεί δύο δίκες, που θα αποτελέσουν όψεις του νομίσματος του ελληνικού δικαστικού και κοινωνικού συστήματος. Θα υπάρξουν καθαροί δικαστές αλλά και συμβιβασμένοι. Θα υπάρξουν διαβρωμένοι ψευδομάρτυρες, προδότες της τάξης τους, αλλοτριωμένες συνειδήσεις αλλά και ντόμπροι νοικοκύρηδες, άνθρωποι της εργατιάς, ενός χώρου ταυτόσημου με την ηθική και την καθαρότητα. Θα υπάρξουν δικηγόροι ακέραιοι αλλά και δικηγόροι κυνικοί, επαγγελματίες του συμφέροντος. Οπως βέβαια θα υπάρξουν και αρκετές μπηχτές του Β. Λαδά για το επαγγελματικό του σινάφι και διάφορες αντιδεοντολογικές πρακτικές, που προφανώς συγκρούονται με την ατομική του συνείδηση, αλλά τις προσπερνά όπως όλοι μας, στο πλαίσιο των αναγκών του βιοπορισμού.

Το βιβλίο είναι οι «Ποδηλάτες». Στην επιφάνεια ρέει μια νευραλγική πλοκή με τη μορφή της άτυπης κοινωνικής ανατομίας- καταγγελίας, που υποκύπτει ανενδοίαστα στον πειρασμό της απλούστευσης. Ο συγγραφέας μετέρχεται ένα ιδεαλιστικό, μανιχαϊστικό σχήμα γύρω από το οποίο ταξινομούνται οι ήρωές του σαν αντικριστά λευκά και μαύρα πιόνια. Οι ανήθικοι, οι καλοί. Ο ίδιος ο υπαίτιος του δυστυχήματος αποτελεί ενσάρκωση του χαλασμένου παλιόπαιδου της άρχουσας τάξης. Περιφέρεται ως ασυνείδητος, άχρηστος, φυγάς της πραγματικότητας, με νοοτροπία πρίγκιπα, με τον πατέρα του, που ίδιος ενσαρκώνει τον σκληρό καπιταλιστή που εξαγοράζει όσους μπορεί για να δομήσει τον εξουσιαστικό του κόσμο στο επίπεδο της εργασίας και της οικογένειας, για να συντριβεί ο ίδιος, προκαλώντας τη μοίρα του κατά τις συνταγές του αρχαίου δράματος. Στον αντίποδα, το ταλαντούχο θύμα, οι τίμιοι μεροκαματιάρηδες γονείς, οι φερέλπιδες φίλοι, πρόσωπα της προκοπής και της γενναιοψυχίας. Ο μανιχαϊσμός βρίσκει τα σύμβολά του. Οι καλοί ποδηλατούν, μέλη της οικολογίζουσας γενιάς της ελπίδας. Οι κακοί παίζουν τένις, ως γνήσιοι εκπρόσωποι μιας ψευδεπίγραφης, κενής αριστοκρατίας. Η κοπέλα του ασυνείδητου νέου που θα προστεθεί στην πορεία, κάνει ασφαλώς τζετ σκι στη Μύκονο.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ωστόσο, οι «Ποδηλάτες» αποκαλύπτουν την τρυφερή φύση του συγγραφέα: Η ιστορία είναι μια έμμεση κατάθεση ανάγκης για δικαίωση του ιδεαλισμού, στη χύτρα του οποίου βαπτίστηκε, ίσως, η νεανική του συνείδηση στα ωραία πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, στον απόηχο των επών και των θρύλων της αντίστασης και του ηρωικού αριστερισμού. Ο συγγραφέας, στα πρόσωπα των καλών του ηρώων, αναζητά τα δικά του πρότυπα, και ατύπως προτείνει να δώσουμε περισσότερο χώρο στην ομορφιά, την ηθική, την καλή ψυχή και την ελπίδα και κυρίως να τις σεβαστούμε όταν διασχίζουν με το ποδήλατό τους τις λεωφόρους μας και μοιράζονται με τα χαμογελαστά πρόσωπα της νέας γενιάς το όνειρο για έναν καλύτερο κόσμο. Μπορεί στο τέλος να μην κερδίζουν οι καλοί, αλλά καθώς στο μυθιστόρημα ελέγχουμε τις τύχες των ηρώων, γκρεμίζουμε τον κακό στο κενό, για να νιώσουμε μια γεύση από κάθαρση, την κάθαρση που η ρημάδα η πολιτική δεν αξιώθηκε να μας προσφέρει ακόμα.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News