Πάτρα: Γιατί τρώμε αλιάδα του Αγιαντρεός; – Το έθιμο της ημέρας «επιβάλλει» παραδοσιακή σκορδαλιά – ΣΥΝΤΑΓΗ

Μαρία Μπέλμπα

Η εορτή του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παρασκευή της πατροπαράδοτης σκορδαλιάς. Το τραπέζι, όπως και στις Εθνικές επετείους στρώνεται παραδοσιακά με βακαλάο σκορδαλιά ή αλιάδα όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε στην πρωτεύουσα της Αχαΐας.

Η σκορδαλιά συνοδεία βακαλάου αποτελεί κατά παράδοση το επίσημο γεύμα σε σημαντικές γιορτές, όπως η 25η Μαρτίου, η Κυριακή των Βαΐων, η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και για τους Πατρινούς την γιορτή του Πολιούχου τους Αγίου Ανδρέου. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των εορτών είναι ότι πέφτουν σε περιόδους νηστείας και η εκκλησία επιτρέπει την κατανάλωση ψαριού.

Πώς φτιάχνουμε την αλιάδα

Η αλιάδα είναι σκορδαλιά με πατάτα που συνοδεύει τον τηγανητό μπακαλιάρο και περιέχει οπωσδήποτε ζουμί από το ψάρι.

Σερβίρεται ζεστή σε βαθιά πιάτα, με τον μπακαλιάρο από πάνω. Οι παλιοί την έφτιαχναν χτυπώντας την πατάτα στο γουδί. Οι λιγότεροι παραδοσιακοί αντικατέστησαν το γουδί με το μίξερ ή το multi.

Συνταγή

Υλικά για την αλιάδα

• 1 κιλό πατάτες
• 3 – 4 σκελίδες σκόρδο, καθαρισμένες
• 1/2 φλιτζ. τσαγιού ελαιόλαδο
• χυμός 1 λεμονιού
• αλάτι

Για τον μπακαλιάρο

• 1 μεγάλο φύλλο μπακαλιάρου, πλυμένο πολύ καλά, κομμένο σε μέτρια κομμάτια και ξαλμυρισμένο(αλλάζουμε 4 – 5 φορές το νερό)
• αλεύρι για το πανάρισμα
• λάδι για το τηγάνισμα

Καθαρίζετε τις πατάτες και τις βράζετε σε λίγο νερό. Βράζετε 1-2 κομμάτια βακαλάο, αφού προηγουμένως τον έχουμε ξαρμυρίσει για 24 ώρες.

Καθαρίζετε τις σκελίδες και τις βάζετε στο γουδί (ή στο multi) μαζί με το λάδι, το αλάτι και τον μισό χυμό λεμονιού ( ή ξύδι) και τα πολτοποιείτε, χτυπώντας με το γουδοχέρι  ή στο multi.

Συνεχίζετε ρίχνοντας στο γουδί (ή στο multi) μία πατάτα και 3 κουταλιές νερό, από αυτό που βράστε τον βακαλάο και μια λάδι, πολτοποιείτε αδειάζετε το μίγμα σε μπωλ και ρίχνετε και τις υπόλοιπες πατάτες μία-μία με τον ίδιο τρόπο και συνεχίστε το αναλίγωμα προσθέτοντας ζουμί από το βακαλάο και λάδι, τόσο όσο να αποκτήσει μια ρευστότητα που εύκολα με το πιρούνι να μπορούμε να σηκώσουμε υλικό χωρίς να είναι καθόλου υδαρές.

Αν το μίγμα είναι πολύ ρευστό αυξήστε το λάδι.

Αλευρώστε τα κομμάτια του μπακαλιάρου και τα τηγανίστε σε μπόλικο καυτό λάδι, σε δόσεις, μέχρι να ροδίσουν όμορφα και από τις δύο πλευρές. Σερβίρετε την αλιάδα σε βαθιά πιάτα, με τον μπακαλιάρο από πάνω.

Τι συμβολίζει ο μπακαλιάρος

Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς το βρίσκουμε κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.

Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το φαγητό των μεγάλων εθι, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.

Η ιστορία του βακαλάου

Η ιστορία του βακαλάου (ή μπακαλιάρου) ξεκινάει από την εποχή των Βίκινγκς, όπου πρωτοεμφανίστηκε σαν εμπορικό προϊόν περί το 800 μ.Χ. Μάλιστα, λέγεται ότι κυνηγώντας βακαλάους, οι Βίκινγκς ανακάλυψαν κατά λάθος το «νέο κόσμο».

Πρώτοι τον πάστωσαν οι Βάσκοι, που ξεκίνησαν το εμπόριο του μπακαλιάρου από το Μεσαίωνα και τον ονόμασαν «ψάρι του βουνού», ενώ στη χώρα μας ήρθε τον 15ο αιώνα και στο ελληνικό τραπέζι μπήκε κατά τη διάρκεια της σαρακοστιανής νηστείας.

Με εξαίρεση τα νησιά και αρκετές παραθαλάσσιες περιοχές, όπου υπήρχε πάντα φρέσκο ψάρι, στην υπόλοιπη Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος ήταν η φθηνή και εύκολη λύση, καθώς συντηρείτο εύκολα εκείνες τις εποχές που δεν υπήρχαν ψυγεία και καταψύκτες. Παστωμένος στο αλάτι, μπορούσε να ταξιδεύει μακριά χωρίς να παθαίνει τίποτα.

Ιστορικά, εκείνοι που έστελναν στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου ήταν οι Άγγλοι, οι οποίοι τον αντάλλασσαν με σταφίδες. Ίσως έτσι εξηγείται και το γιατί ο βακαλάος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στην περιοχή της Πελοποννήσου και ειδικώς στην Πάτρα, που αποτέλεσε κέντρο εξαγωγής της σταφίδας.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News