ΕΠΟΧΗ covid: Υπάρχει ελπίδα; «Οπου θα «εξοριστεί» το «ίδιον»…
Του ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΚΩΣΤΑΚΙΩΤΗ *
Ατομισμός, χρησιμοθηρία, ευδαιμονία, «θεοποίηση» του υποκειμένου, «ορθο – λογισμός». Ολα ένα «εγώ», «έχω – κατέχω». Απομυθοποιήσαμε το «ιερό», που ήταν το κέντρο και ο συνεκτικός κρίκος της κοινότητας, τοπικά και τροπικά και το θεωρήσαμε «πρόοδο». Καταστήσαμε συνταγματική αρχή το «ίδιον» (ιδιο-κτησία, ατομικά ή «ιδία» δικαιώματα).
Καλλιεργήσαμε την κουλτούρα της ιδιωτείας (να περνάω καλά, να έχω χρήματα και ιδιοκτησία, αδιαφορία για τα κοινά) σε αντιδιαστολή με τη σύναξη (εκκλησία του Δήμου στην αρχαιότητα, Εκκλησία στον Χριστιανισμό, κοινοτισμός στα χρόνια της τουρκοκρατίας). Το πράγμα (ο άνθρωπος) θεωρήσαμε ότι έχει αξία όχι ως είναι (αρμονία – κάλλος- τάξη, αναζήτηση της αλήθειας του όντος), όπως στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, ούτε ως γεγονός, πεπραγμένο ενός δημιουργού, όπως στον εβραϊκό πολιτισμό (δώρο ενός Δημιουργού – ιστορία του καίριου γεγονότος), αλλά ως «χρήμα» (χρησιμότητα – αποτελεσματικότητα), ορμώμενοι από τον Ρωμαϊκό πολιτισμό, τον γεννήτορα του σημερινού πολιτισμού.
Σ’ έναν τέτοιον πολιτισμό, οι «έχοντες και κατέχοντες», ως οι πιο «χρήσιμοι» – ισχυροί μέσα στην αγέλη, οδηγούν την ελευθερία απέναντι στους θεσμούς, την κοινωνικότητα, την υγεία και την οικονομία στο απόσπασμα, όταν αυτό τους είναι χρήσιμο. Θεοποίηση του ατόμου – του χρήματος. Αυτά που ζούμε δεν είναι παθολογία αλλά φυσιολογία του πολιτισμικού συστήματος που ζούμε. Και ο λαός κατάλληλα «εκπαιδευμένος» από την παρεχόμενη από το κράτος (δηλαδή τους κατέχοντες) παιδεία, πότε διαμαρτύρεται; Όταν του χαλάς την ευδαιμονία του και του μειώνεις το χρήμα του. Ο συνάνθρωπος αδιάφορος, αφού ά-χρηστος για το άτομό του. Αρα, υπηρετεί, μέχρι το μεδούλι του, τις ίδιες αξίες, έστω και ασυνείδητα.
Η ελπίδα; Ενας άλλος πολιτισμός, όπου θα «εξοριστεί» το «ίδιον». Η υγεία δεν θα υποτάσσεται στο κέρδος, αλλά προσφέρεται σε κάθε άνθρωπο. Η παιδεία δεν θα είναι το «όπλο» διαμόρφωσης πολιτών -καταναλωτών, υπηρετούντων το κέρδος, αλλά θα υπηρετεί και θα εξυψώνει τον άνθρωπο – πρόσωπο. Η οικονομία θα υπηρετεί την ικανοποίηση των αναγκαίων για τη βιοτή και όχι την αδιέξοδη ευδαιμονία της επίδειξης. Πολιτισμό όπου θα αναδειχθεί η κοινωνικότητα – σχέση, ως συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως πολύ εύστοχα είχε γράψει ο Λακάν.
Ο άνθρωπος γεννιέται στον τόπο του άλλου. Ανθρωπος – πρόσωπο.
Στην Αρχαία Ελλάδα, υπήρχε ταύτιση του αληθεύειν με το κοινωνείν. Ιδιώτης αποκαλείτο υποτιμητικά αυτός που δεν συμμετείχε στα κοινά. Στην Ορθοδοξία, ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, που είναι ένας, αλλά δεν είναι μόνος. Είναι Τριαδικός, κοινωνία προσώπων. Στην Τουρκοκρατία άνθισε ο κοινοτισμός. Γράφει ο Ελύτης: «Το καίριο στη ζωή αυτή κείται πέραν του ατόμου…Μια διαταγή του Υπουργού Υγείας να ξαπόστελνε στα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων όλες τις πενταροδεκάρες των συμφερόντων, για να βγουν έστω και λίγα γραμμάρια ομορφιάς. Να έπαιρνε πότε πότε η συνεδρίαση του Κοινοβουλίου τις προεκτάσεις που παίρνει ένα δάκρυ…».
Το δάκρυ για τον συνάνθρωπο. Μόνο μια απο τις εντολές του Χριστού να ακολουθούσαμε, όλος ο κόσμος θα ήταν αλλιώτικος. Αγάπα τον συνάνθρωπό σου όπως τον εαυτό σου. Γιατί ο άλλος δεν είναι ο απέναντι, ο αντίπαλος, αλλά κομμάτι του εαυτού σου, που υπάρχεις χάρις σ’ αυτόν και αυτός υπάρχει χάρις σε σένα.
Υπάρχει ελπίδα να γίνει ποτέ αυτό; Εμείς δεν τα καταφέραμε, αλλά ας δώσουμε χώρο και τόπο στους νέους. Αυτή είναι η ελπίδα μας. Οχι οι συμβιβασμένοι, οι βολεμένοι, οι πορφυρογέννητοι. Αλλά αυτοί που αμφισβητούν, παλεύουν για έναν άλλον κόσμο, αδελφοσύνης, αγάπης και ισότητας.
Πίστη, ελπίς, αγάπη. Μείζων δε τούτων η αγάπη.
* Ο Ευάγγελος Κωστακιώτης είναι δικαστικός.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
