Το άλλο ημισφαίριο
Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».
Από μικροί γιορτάζοντας τσολιαδάκια την 25η Μαρτίου, είχαμε την απορία τι κάνουν οι τούρκοι την ημέρα εκείνη. Αργότερα μάθαμε ότι δεν κάνουν απολύτως τίποτα, ότι πολύ θα ήθελαν να μην κάναμε τίποτα ούτε εμείς και ότι ακόμα και σήμερα η τουρκική πλευρά θεωρεί ακατανόητη και ξεκούδουνη την ελληνική εξέγερση: Τόσους αιώνες είμαστε όλοι μαζί μια αυτοκρατορία, ένα σώμα υπό τον σουλτάνο, τι τις θέλατε τις αυτονομίες, τώρα και πίσω; Αλλά ως προς το 1922, η οπτική γωνία τους αλλάζει. Οι τούρκοι γιόρτασαν την ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεών τους έχοντάς την ταυτισμένη με την εκκαθάριση του τουρκικού εδάφους από το ελληνικό στοιχείο.
Για τους τούρκους, η δική μας καταστροφή ήταν εθνική ολοκλήρωση: Απαλλαγή από ένα ανεπιθύμητο, πολυάριθμο, αλλόδοξο και ταξικά ενοχλητικό ξενικό στοιχείο, περιφανής στρατιωτική νίκη, ανάκτηση εθνικής υπερηφάνειας που είχε τρωθεί από την ντροπιαστική εμπλοκή στον πρώτο «Μεγάλο Πόλεμο» και τη συρρίκνωση της μεγαλοπρεπούς οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μπορεί να μας κακοφαίνεται, πολλώ δε μάλλον εφόσον ο διωγμός των ελλήνων από τη Μικρασία προκλήθηκε με αχαρακτήριστες ωμότητες και χθόνια παραφορά κατά απλών συνανθρώπων, αλλά ελάτε στη θέση τους. Η ιστορία άλλωστε λέει ότι κάθε έθνος εξωραϊζει τις νικηφόρες και ευνοϊκές εξελίξεις που το αφορούν. Παράδειγμα, η Αλωση της Τριπολιτσάς, το ’21. Την έχουμε ενταγμένη στις θετικές πτυχές του εθνικού χρονολογίου και δεν εστιάζουμε στις σφαγές των δεκάδων χιλιάδων άμοιρων οθωμανών που διαβιούσαν μέσα στα τείχη, περιδεείς και απελπισμένοι.
Τι λένε όλα αυτά στους τρίτους; Οσα λένε και για μας, ως τρίτων, οι εθνικές υποθέσεις των άλλων λαών, για τις οποίες ξέρουμε κάτι παραπάνω όταν είναι παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως η Γαλλική Επανάσταση, ή πολύ λιγότερα, όπως τι ρόλο έχει παίξει ο Ντουσάν στην εθνική κατοχύρωση των Σέρβων. Αλλά το ΝΑΤΟϊκό στρατηγείο της Σμύρνης όφειλε να είναι προσεκτικό και να κοιτάξεις και κανένα ιντιπίντια στέλνοντας συγχαρητήρια στους τούρκους για την ημέρα του στρατού τους, παραβλέποντας τι είδους μέρα είναι αυτή για τον στρατό και τον λαό τον δικό μας.
Υποθέτουμε ότι λόγω αγνοίας έγινε η πατάτα και όχι από τουρκοφιλία. Αλλά η πατάτα είναι πατάτα όπως και αν στην προμηθεύσουν. Όπως και να έχει, η απόσταση ενός παρατηρητή από τα γεγονότα, τα σύμβολα, τα συναισθήματα, μειώνει τη σημασία μιας δόξας ή ενός δράματος, όμοια που μειώνει τον ίσκιο του ανθρώπου η σύγκριση με τα συμπαντικά μεγέθη. Το θέμα είναι να μη μειώσει τη σημασία και ο χρόνος. Εκατό χρόνια μετά την καταστροφή, έχουν πλέον σαρανταρίσει έλληνες που αγνοούν, ουσιαστικά, την προσφυγική καταβολή των παππούδων τους: Κάτι ξέρουν, αλλά ουχ καημένε με τις ιστορίες.
Το θέμα βέβαια δεν είναι να αναπαράγουμε εθνικά απωθημένα, μυθολογίες και μεγαλαυχίες, μέσα σε ένα φόντο λεβεντολογίας και θυματοποίησης, αλλά να μάθουμε την αλήθεια των τόπων, των ανθρώπων, των πολιτισμών για να κατακτάμε τη μέγιστη πληρότητα που μπορεί να μας αναλογεί, κάτι που μπορείς να πετύχεις εάν μπορέσεις να συνδυάσεις γνώση, ωριμότητα και κατανόηση. Δύσκολα σπορ σ’ αυτή τη χώρα και όχι μόνο σ’ αυτή.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
