50 χρόνια από την τουρκική εισβολή

Ο Σπυρίδων Δελλής είναι υποστράτηγος εα.

Οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο πριν από 50 χρόνια και είναι ακόμα εκεί, με 40.000 στρατού να κατέχουν το 37% της Δημοκρατίας. Οι 200.000 Ελληνοκύπριοι, που εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν πατρογονικές τους εστίες των προγόνων τους χιλιάδες χρόνια πριν, είναι πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα.

Το Κυπριακό ζήτημα παραμένει ανοιχτό και η λύση του ζητούμενο.

Της τουρκικής εισβολής προηγήθηκαν γεγονότα ατυχή, για την Ελλάδα και την Κύπρο, τα οποία και πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας, που σάρωσε στο πέρασμά της. Αυτό συνέβη, διότι την πολιτική του μέτρου και της σωφροσύνης, που κρατούσαν κλειστές πόρτες στον Τούρκο εισβολέα, ακολούθησε ο τυχοδιωκτισμός και η αφροσύνη του δικτατορικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου.

Οι προετοιμασίες των Τούρκων ξεκίνησαν 20 χρόνια πριν και αναζητούσαν αφορμή την κατάλληλη στιγμή. Η σχεδίαση και η επιβολή διχοτομικής λύσης, ξεκίνησε από τον Απελευθερωτικό Αγώνα των Ελληνοκυπρίων (1955) προς αποτίναξη του βρετανικού αποικιακού ζυγού και την ένωση Κύπρου – Ελλάδας.

Οι Βρετανοί, για να ματαιώσουν τον στόχο των Ελληνοκυπρίων, προκάλεσαν το ενδιαφέρον των Τούρκων, παρότι αυτοί είχαν παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα επί της Κύπρου με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923).

Η λειτουργία του νέου κράτους ήταν προβληματική, διότι το Σύνταγμα που δόθηκε στους Κυπρίους δεν εγκρίθηκε ποτέ από αυτούς και ήταν νόθο προϊόν αγγλοτουρκικής συνεργασίας. Το εκτενέστερο του κόσμου (199 άρθρα – 3 παραρτήματα) δεν έλυνε κανένα πρόβλημα, αντίθετα περιέπλεκε τα πάντα και η Τουρκία, με αυτό, αντιμετώπιζε την Κυπριακή Δημοκρατία ως ευάλωτο κράτος,
το οποίο με συστηματική υπονόμευση μπορούσε να διχοτομήσει.

Η πρόθεση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου να ζητήσει αναθεώρησή του (1963), πυροδότησε θλιβερά γεγονότα. Η Τουρκία έπαψε να αναγνωρίζει την ΚΔ και απείλησε Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 1964, με εισβολή, αλλά υπαναχώρησε κατόπιν αμερικανικών αντιδράσεων.

Οι μεγάλες πόλεις διχοτομούνται, πλην Λεμεσού και Λάρνακας, με την πράσινη γραμμή, την οποία επέβαλε με στρατεύματά της η Μ. Βρετανία. Συντελέστηκε έτσι η πρώτη πράξη διχοτόμησης της Κύπρου.

Η υπονόμευση συνεχίστηκε (1964) με τουρκικές επιχειρήσεις στην Τυλληρία, με αντικειμενικός σκοπό τη δημιουργία προγεφυρώματος για ορμητήριο επιχειρήσεων σε όλη τη νήσο. Αργότερα (1967) οι Τούρκοι σκηνοθέτησαν αριστοτεχνικά τα γεγονότα Κοφίνου – Αγίων Θεοδώρων, με σκοπό να φύγει ο ελληνικός στρατός, όπως κι έγινε.

Διαπράχθηκε, έτσι, το μεγάλο έγκλημα κατά του έθνους, διότι αποδυναμώθηκε η αμυντική δυνατότητα σε στρατιωτική επέμβαση.

Ο στρατηγός Γρίβας επανήλθε στην Κύπρο (1971) για τη συγκρότηση της ΕΟΚΑ.

Το πραξικόπημα (15 Ιουλίου 1974) προς ανατροπή του Αρχιεπισκόπου καταγράφηκε ως η μελανότερη σελίδα του Κυπριακού, με αποτελέσματα ολέθρια.

Χάρισε στην Τουρκία το πρόσχημα να εισβάλει (20 Ιουλίου,) με το δόλιο επιχείρημα αποκαταστάσεως της νομιμότητας.

Ο Αττίλας Ι ξεκίνησε με σαρωτικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς των στρατοπέδων ΕΛΔΥΚ και Εθνικής Φρουράς. Ακολούθησε η αποβατική επιχείρηση δυτικά της Κυρήνειας και βορείως της Λευκωσίας. Η ΕΛΔΥΚ αντέδρασε με επιθετικές ενέργειες κι έφερε τους Τούρκους σε πολύ δύσκολη θέση, όπως το ομολόγησε ο αρχηγός της Τουρκικής Αεροπορίας.

Τάγμα του Πεζικού με άρματα μάχης έκαναν απόβαση ανενόχλητοι, αφού δεν υπήρξε αποφασιστική ελληνική αντίδραση. Μοίρες των Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς προσπάθησαν να καταλάβουν την διάβαση Αγύρτας. Οι συγκρούσεις υπήρξαν σφοδρότατες και οι απώλειες μεγάλες και για τις δύο πλευρές.

Πρωί (21ης Ιουλίου) διεξήχθη η σφοδρότατη αεροναυμαχία της Πάφου, μεταξύ Τουρκικής Αεροπορίας και Τουρκικού Ναυτικού. Πέντε αεροσκάφη κατέπεσαν και τρία αντιτορπιλικά έπαθαν σοβαρές ζημίες κι ένα βυθίστηκε, από εσφαλμένη εκτίμηση ότι ο ελληνικός στόλος ενεργεί απόβαση, ενώ επρόκειτο για το αρματαγωγό Λέσβος, που αποβίβαζε άνδρες της ΕΛΔΥΚ.

Η περιοχή μεταβλήθηκε σε πραγματική κόλαση. Κηρύχθηκε κατάπαυση του πυρός.

Ομως οι Τούρκοι την παραβίασαν και εξαπέλυσαν νυκτερινή επίθεση κατά της ΕΛΔΥΚ, χωρίς τίποτε το εντυπωσιακό. Παραβίασαν την εκεχειρία 80 φορές.

Ο Αττίλας 2 ξεκίνησε (14 Αυγούστου). Η τουρκική επίθεση διενεργήθηκε προς Αμμόχωστο, Μόρφο και Λευκωσία. Οι Τούρκοι διεξήγαγαν λυσσαλέες επανειλημμένες επιθέσεις, επί τριήμερο. Οι απώλειες ήταν μεγάλες, για επιτιθέμενους και αμυνόμενους. Από την ΕΛΔΥΚ έπεσαν και στους 2 Αττίλες, 105 αξιωματικοί και οπλίτες. Πολλοί ήταν οι τραυματίες.

Οι «Ελδυκάριοι» πολέμησαν αβοήθητοι και μόνοι για να περισώσουν την εθνική αξιοπρέπεια και την τιμή των ελληνικών όπλων, μέχρις εξαντλήσεως και του τελευταίου φυσιγγίου. Ηταν όλοι γνήσιοι απόγονοι ευκλεών, ανδρείων και γενναίων πολεμιστών. Το ίδιο και ελληνοκύπριοι πολεμιστές.

Υ.Γ.: Ο υπογράφων υπηρετούσε στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ), αυτόπτης μάρτυρας πριν, κατά και μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο (20/07/1974).