Απόηχος συνάντησης Μπάιντεν-Μητσοτάκη: Παίρνει τα σκήπτρα η Ελλάδα ή απλώς πλησιάζει την Τουρκία; – Τρεις αναλυτές σχολιάζουν στην «Π»

Χρήστος Βεργανελάκης

Τι κερδίζει (εάν κερδίζει) στην πράξη η Ελλάδα; Πώς, πού και πότε θα αποτυπωθεί σε κέρδος αυτό που έγινε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ; Θεωρείτε ότι, μετά από όσα βγήκαν στο τετ α τετ Μπάιντεν-Μητσοτάκη, αναβαθμίζεται ουσιαστικά ο ρόλος της Ελλάδας στη Μεσόγειο ή ότι όλο αυτό ήταν καθαρά επικοινωνιακό;  Εκτιμάτε πως η Ελλάδα παίρνει ρόλο βασικού συνομιλητή των ΗΠΑ στη Μεσόγειο και η Τουρκία υποβαθμίζεται ή πρόκειται για αμερικανικό «τρικ», για να πιεστεί η Τουρκία στο θέμα της άσκησης βέτο για την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ; Και το τελευταίο: Θεωρείτε πως κυοφορούνται άμεσα εξελίξεις στο Αιγαίο; Και τι «οσμίζεστε»; Θετικές ή αρνητικές;

Αυτή την κουβέντα, με τα συγκεκριμένα ερωτήματα και ζητήματα, έκανε η εφημερίδα «Πελοπόννησος» με τρεις ανθρώπους που έχουν ειδική γνώση του αντικειμένου, καθένας στο χώρο του. Επέλεξα, μάλιστα, και αυστηρά συγκεκριμένη σύνθεση του πάνελ: Ενας με έδρα τις ΗΠΑ, ένας με έδρα την Τουρκία κι ένας με έδρα την Ελλάδα (με κυπριακή καταγωγή)!

Το ρεζουμέ που προέκυψε: Θετικός, χωρίς καμία αμφιβολία, ο αντίκτυπος της επίσκεψης Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο, αλλά καλύτερα να κρατάμε μικρό καλάθι και να μην ξανοιγόμαστε πολύ μέχρι να δούμε απτές ενδείξεις και, κυρίως, ισχυρές αποδείξεις.

Χρ. Γιαλλουρίδης: «Μόνο όταν δούμε την πραγματική εξέλιξη των γεγονότων…»

Ο Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης (γεννημένος στην Κύπρο) είναι Ομότιμος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ο Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης

«Κουβαλάει», όμως, στην πλάτη του ένα σωρό τίτλους και άφθονη εμπειρία, που τον καθιστούν απολύτως ειδικό για να εμβαθύνει στα διεθνή θέματα.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων, του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και του Κυπριακού Κέντρου Μελετών και διευθυντής του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών. Διετέλεσε πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού.

Στις ερωτήσεις της «Π» απάντησε ως εξής:

«Η επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και ιδιαιτέρως η εκφωνηθείσα ομιλία του στο Κογκρέσο, που σημειωτέον δεν συνηθίζεται σε ανάλογες επισκέψεις ξένων ηγετών, σηματοδότησε ένα κατά γενική ομολογία επιτυχές πλαίσιο για τα ελληνικά συμφέροντα και τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις ευρύτερα, στον βαθμό που και οι κατ’ ιδίαν, τουτέστιν πίσω από τις κλειστές πόρτες διεξαχθείσες συνομιλίες, μπόρεσαν να προσεγγίσουν ζητήματα και θέματα που άπτονται ιδιαιτέρως ευαίσθητων εθνικών ισορροπιών, που αφορούν σε υφιστάμενες ζώσες, πραγματικές εξ ανατολών απειλές.

Η επίσκεψη αποτυπώθηκε ευκρινώς κατά την ομιλία του Ελληνα πρωθυπουργού στο Κογκρέσο, η οποία και ήταν εν προκειμένω μεστή μηνυμάτων σε ό,τι αφορά νοηματοδοτήσεις, που συνάδουν προς την κοινή πορεία των δυο εθνών διαμέσου των αιώνων, κυρίως δε στις προοπτικές ενός επερχόμενου δημιουργικού και ισχυρού συμμαχικού δεσμού.

Οι αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κλασσική Ελλάδα και η διασύνδεσή της με την οικοδόμηση του αμερικανικού ονείρου άγγιξε ευαίσθητες χορδές των μελών του Κογκρέσου, όμως πρέπει κανείς να σημειώσει πως στις αναφορές του πρωθυπουργού για την Κύπρο απουσίαζε η ενδεδειγμένη υπογράμμιση του υφιστάμενου εποικισμού και της κατά ταύτα σχεδιαζόμενης τουρκικής πολιτικής για αλλοίωση του πληθυσμού, ενώ ταυτόχρονα η αναφορά του σε κατοχή όφειλε δεόντως και πρωτίστως να συνδέεται με τη λέξη και την έννοια ελευθερία».

Σε καθαρά πρακτικό επίπεδο, όμως, τι εκτιμά ο κ. Γιαλλουρίδης; Απαντά ευθέως: «Αποτιμώντας την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη για τη διεθνή πολιτική και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στιγμή, οφείλει κανείς να είναι σε αναμονή εκδηλώσεων πραγμάτωσης προσδοκιών επί του «πεδίου», δηλαδή στην πραγματική εξέλιξη των γεγονότων, για να είναι σε θέση να διαπιστώσει κατά πόσο οι προσδοκίες βρίσκονται σε αντίστιξη προς τα επερχόμενα. Τούτο δε κυρίως σε ό,τι αφορά στα μεγάλα θέματα του ελληνισμού με ιδιαίτερη έμφαση στην Κύπρο και το Αιγαίο.

Συμπερασματικά, είναι σαφές πως η θερμή υποδοχή που έλαβε ο Ελληνας πρωθυπουργός από όλα τα κρίσιμα θεσμικά όργανα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, αναδεικνύει την ποιοτικά και στρατηγικά βελτιωμένη θέση της Ελλάδος στα μάτια της αμερικανικής ηγεσίας, ιδιαιτέρως δε εκείνων των θεσμικών οργάνων με έμφαση στο Κογκρέσο, που λαμβάνουν αποφάσεις που άπτονται εξοπλιστικών προγραμμάτων και ζητημάτων προσανατολισμένων σε διεθνοπολιτικά δρώμενα».

Και στο φινάλε της κουβέντας μας, αποκάλυψε τη διαφορετική προσέγγιση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Κογκρέσου για το ρόλο της Τουρκίας: «Η τουρκική θέση στην οπτική των ΗΠΑ βρίσκεται σήμερα μεταξύ σφύρας και άκμονος, στον βαθμό που αφενός μεν η δρώσα πολιτική διάσταση του State Department θεωρεί την Τουρκία εξαιρετικά σημαντική για τα συμφέροντα ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, αφετέρου όμως το Kογκρέσο σε πολλά επίπεδα και στάδια εκδηλώνει την πρόθεση του να μπλοκάρει οποιαδήποτε τάση της εκτελεστικής εξουσίας για ενίσχυση του αμυντικού βραχίονα του Τουρκικού κράτους, θεωρώντας την αναθεωρητική πολιτική της Αγκυρας ως εν τοις πράγμασι επιζήμια για τα συμφέροντα και τους προσανατολισμούς της συμμαχίας».

Δημ. Τριανταφύλλου: «Η Τουρκία χάνει την πρωτοκαθεδρία της»

Ο Δημήτρης Τριανταφύλλου είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης και εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης του ΙΔΙΣ (Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων).

Ο Δημήτρης Τριανταφύλλου

Εκτιμά, και το αναλύει, ότι οι εξελίξεις θα δείξουν αν η αναβάθμιση της Ελλάδας είναι συγκυριακή ή μακροχρόνια:

«Η επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ομολογουμένως επιτυχημένη. Πέραν της θετικής της αξιολόγησης, που ουσιαστικά σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει να θεωρείται πιο αξιόπιστος εταίρος και σύμμαχος από ποτέ, ο ρόλος της Αθήνας αποκωδικοποιείται ως ουσιαστικός για την προάσπιση της ασφάλειας της Δύσης και την ενεργειακή της ασφάλεια. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι μπορεί να θεωρείται ένας εκ των βασικών συνομιλητών των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά όχι ο μοναδικός. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα δεν έχει αντικαταστήσει τον ρόλο της Τουρκίας ως ο βασικός πυλώνας ασφάλειας της Συμμαχίας στη Νοτιοανατολική πτέρυγα της, αλλά έχει καταφέρει να θεωρείται το ίδιο σημαντικός ο ρόλος της. Αυτή η εξέλιξη δεν αρέσει ιδιαίτερα στην Τουρκία που έχει κατά κάποιο τρόπο, στην παρούσα συγκυρία, χάσει την πρωτοκαθεδρία της ως η ηγέτιδα χώρα στην περιοχή».

Στο δια ταύτα της υπόθεσης, ο κ. Τριανταφύλλου καταθέτει μια πρωτοποριακή, αλλά ρεαλιστική, εκτίμηση για το πώς μπορούν να συνυπάρξουν Ελλάδα και ΗΠΑ υπό την ομπρέλα των ΗΠΑ: «Ως εκ τούτου, βρισκόμαστε εν όψει σε μια πιο εξισορροπημένη σχέση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που οδηγεί σε ένα είδος συνεργασιακής ηγεσίας (Shared Leadership) ή περιφερειακής διακυβέρνησης (Regional Governance) όπου και οι δύο χώρες έχουν τον εξίσου προνομιακό ρόλο συνομιλητή με τις ΗΠΑ, όπως ταυτόχρονα την ευθύνη για την ασφάλεια της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Αυτό δεν υπονοεί την συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο, αλλά την αναγνώριση υπευθυνότητας και την ανάληψη πρωτοβουλιών από κοινού, που προωθούν και ευνοούν την περιφερειακή ασφάλεια και συνεργασία.

Ο χρόνος, οι εξελίξεις, και η σωστή διαχείριση του νέου της ρόλου εκ μέρους της Ελλάδας, θα δείξουν εάν η αναβάθμιση της χώρας είναι πρόσκαιρη και συγκυριακή ή σηματοδοτεί μια ουσιαστική και μακροχρόνια αναβάθμιση της χώρας και μια αλλαγή υποδείγματος».

Κλ. Κυριακίδης: «Η Τουρκία είναι εξίσου ή και περισσότερο σημαντική…»

Ο δρ. Κλεάνθης Κυριακίδης είναι διεθνολόγος, επίκουρος καθηγητής στο American University in the Emirates, στα Εμιράτα, και μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ναυτικής Ιστορίας.

Ο Κλεάνθης Κυριακίδης

Εδειξε ιδιαίτερα συγκρατημένος και τόνισε πως δύσκολα η Τουρκία, για συγκεκριμένους λόγους, θα χάσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στην περιοχή:

«Η συνάντηση Μπάιντεν – Μητσοτάκη, και κυρίως το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός απευθύνθηκε σε κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου και της Βουλής των Αντιπροσώπων, αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την προβολή της χώρας και όλων των εθνικών θεμάτων. Οι λεπτομέρειες της κατ’ ιδίαν συνάντησης θα κρίνουν φυσικά το μέγεθος της επιτυχίας. Παρόλα αυτά, δεν περιμένουμε αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ έναντι της αναθεωρητικής Τουρκίας, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η Αγκυρα επιχειρεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και διαφωνεί με την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Η Τουρκία είναι εξίσου ή και περισσότερο σημαντική από τη χώρα μας για λόγους γεωγραφίας, δημογραφίας, θρησκείας και οικονομίας. Συνεπώς, η Αγκυρα δεν υφίσταται καμία πίεση από την αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Μπορεί εμείς να βλέπουμε τις σχέσεις μιας τρίτης χώρας με την Τουρκία ως αντίβαρο των σχέσεων με την Ελλάδα, αλλά οι περισσότερες χώρες επιθυμούν εξαιρετικές σχέσεις και με τα δυο κράτη και αποφεύγουν να παίρνουν θέση σε οποιαδήποτε ελληνοτουρκική διένεξη».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News