Με Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων θα διεκδικούν πλέον ευρωπαϊκή χρηματοδότηση τα ΑΕΙ
Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων είναι υποχρεωμένα πλέον να εκπονούν τα Πανεπιστήμια , προκειμένου να εξαλειφθούν οι έμφυλες διακρίσεις και η βία. Αποτελούν προϋπόθεση για την εξασφάλιση χρηματοδότησης ερευνητικής δραστηριότητας από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon Europe.
Τα Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (ΣΔΙΦ) των ΑΕΙ διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτομία Horizon Europe, (2021-2027) και αποτελούν προϋπόθεση για την επιλεξιμότητα των ΑΕΙ στις χρηματοδότησεις του Horizon Europe. Τα ΣΔΙΦ ενσωματώνουν τη διάσταση του φύλου στις λειτουργίες του ΑΕΙ, στη δομή, στις πρακτικές, στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων, στα προγράμματα σπουδών, στην έρευνα, στη συμμετοχή στα όργανα διοίκησης και γενικότερα στην εσωτερική τους λειτουργία. Επιδίωξή τους, είναι να εξαλείψουν κάθε μορφή έμφυλης διάκρισης και βίας.
Σύμφωνα με την Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη, ο νόμος 4957/2022 (άρθρο 218), ο οποίος προβλέπει τη συγκρότηση Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα πανεπιστήμια, αντικείμενο της δραστηριότητας των οποίων είναι η εκπόνηση των Σχεδίων Δράσης, «η ελληνική πολιτεία εναρμονίζεται έτσι και με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων και τη συμπεριληπτικότητα. Τα Σχέδια Δράσης (ΣΔΙΦ), τα οποία συντάσσουν οι Επιτροπές, είναι απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχουν, σε περίπτωση που μία ερευνητική ομάδα από το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο θέλει να υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης ενός προγράμματος, στο πλαίσιο του μεγάλου ευρωπαϊκού πλαισίου Horizon Europe. Επομένως, τα πανεπιστήμια με μοχλό πίεσης τη χρηματοδότηση, ‘υποχρεώνονται’ να συμπεριλάβουν τη διάσταση του φύλου σε όλες τους τις δράσεις. Η υποχρέωση αυτή, θα ισχύσει από την επόμενη προκήρυξη, που αναμένεται από το Φεβρουάριο του 2024». Όπως δε επισημαίνει η Πρύτανις, «η χρηματοδότηση της έρευνας αποτελεί το ‘οξυγόνο’ των πανεπιστημίων, επειδή τα έσοδά τους είναι αφενός ο τακτικός προϋπολογισμός του κράτους από το υπουργείο Παιδείας, αφετέρου η ερευνητική τους δραστηριότητα».
Το περιεχόμενο των Σχεδίων Δράσης για την Ισότητα των Φύλων
Σύμφωνα με όσα ορίζει ο σχετικός οδηγός του HORIZON EUROPE «Europe Guidance on Gender Equality Plans, 2021», οι δράσεις για την εφαρμογή των ΣΔΙΦ κατανέμονται σε 5 θεματικούς άξονες:
– Τη συμφιλίωση εργασίας και προσωπικής ζωής και αλλαγή της οργανωσιακής κουλούρας. Την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις ηγεσίαςκαι λήψης αποφάσεων.
– Την ισότητα των φύλων στις προσλήψεις και στην εξέλιξη σταδιοδρομίας
– Την ένταξη της διάστασης του φύλου στην έρευνα και το περιεχόμενο της διδασκαλίας
– Την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας περιλαμβανομένης και της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Από τη θεωρία στην πράξη
Σε ό,τι αφορά τη σύνδεση των χρηματοδοτήσεων από το Horizon Europe με την επιλεξιμότητα των ΑΕΙ, ανάλογα με τις πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει προς την κατεύθυνση της προαγωγής της ισότητας των φύλων, μέχρι σήμερα βρίσκονται όλα σε επίπεδο σχεδιασμού. Έχουν, δηλαδή, καταγραφεί στα Σχέδια Δράσης, όλα όσα πρέπει να γίνουν και τα πανεπιστήμια προετοιμάζονται για το Φεβρουάριο του 2024, όταν θα βγουν οι νέες προκηρύξεις από το Horizon Europe. Στην πράξη, ωστόσο, όταν έρθει η ώρα για την έγκριση της χρηματοδότησης ή μη από την ΕΕ, θα απαιτείται η επιβεβαίωση ότι υφίσταται ένα Σχέδιο Δράσης από το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω ελέγχου.
«Αν και στο παρελθόν, δεν υπήρχε αντίστοιχη υποχρέωση, σήμερα, ως ελληνικά πανεπιστήμια, είμαστε πλέον έτοιμοι για τη νέα προκήρυξη», αρχίζει να λέει η Πρύτανις. «Αυτό, όμως, δεν είναι παρά μόνο ένα μέρος του θέματος. Στην πραγματικότητα, ολόκληρο το πανεπιστημιακό περιβάλλον πρέπει να αλλάξει νοοτροπία και λειτουργία σε ό,τι αφορά την ισότητα των φύλων – ανεξαρτήτως του περιορισμού, που επιβάλλει η ΕΕ. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συμπεριλαμβάνεται η ισότητα των φύλων και στο στρατηγικό σχεδιασμό των πανεπιστημίων, καθώς με αυτό τον τρόπο, αναπτύσσονται ταυτόχρονα δείκτες σχετικά με το κατά πόσο εφαρμόζονται ή όχι. Η αλήθεια είναι, πως η χώρα μας σημειώνει πολλές επιτυχίες στη χρηματοδότηση των ερευνητικών προγραμμάτων. Τα Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων, μπορεί να είναι ένα επιπλέον κίνητρο. Άλλωστε, η σχετική αναγκαιότητα προκύπτει από την καταγραφή της ανισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, που υπάρχει στο διδακτικό προσωπικό ή στα κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης στα πανεπιστήμια», καταλήγει η κ.Κουλούρη.
Η Επιτροπή Ισότητας Φύλων (Ε.Ι.Φ.) του Παντείου Πανεπιστημίου
Η πρώτη Επιτροπή Ισότητας των Φύλων (Ε.Ι.Φ.), η οποία συγκροτήθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, σε εφαρμογή του νόμου 4589/2019 (άρθρο 33), στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της εκπονεί σχέδια δράσης για την προώθηση και διασφάλιση της ουσιαστικής ισότητας και της καταπολέμησης των διακρίσεων σε όλες τις διαδικασίες του ιδρύματος – εκπαιδευτικές, ερευνητικές και διοικητικές. Εισηγείται στα αρμόδια όργανα μέτρα για την προώθηση της ισότητας και την καταπολέμηση των διακρίσεων, την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κάθε είδους παρενοχλητικής συμπεριφοράς. Παρακολουθεί και αξιολογεί την πορεία υλοποίησης των ανωτέρω μέτρων ενώ εισηγείται και τις σχετικές βελτιώσεις, όπου κρίνεται απαραίτητο. Ενημερώνει και επιμορφώνει τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας σε θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων, των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και την καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων, την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κάθε είδους παρενοχλητικής συμπεριφοράς, εκπονώντας και προγράμματα σπουδών ή σεμινάρια σχετικά με τα προαναφερθέντα. Προωθεί την εκπόνηση μελετών και ερευνών. Καταγράφει τις αναφορές και καταγγελίες για περιστατικά διακριτικής μεταχείρισης και σεξουαλικής παρενόχλησης ή παρενόχλησης λόγω φύλου και τις διαβιβάζει στα αρμόδια όργανα. Τέλος, παρέχει συνδρομή προς θύματα, όταν καταγγέλλουν διακριτική μεταχείριση ή παρενόχληση.
«Οι Επιτροπές Ισότητας Φύλων των ελληνικών πανεπιστημίων εντάσσονται σε ένα δίκτυο, αλληλεπιδρούν και επεξεργάζονται κοινές δράσεις», σημειώνει η κ.Κουλούρη.
Ωστόσο, αν και προβλέπεται σειρά δράσεων, απαιτείται η σχετική χρηματοδότηση, προκειμένου να προχωρήσει η υλοποίησή τους: «Είτε πρόκειται για την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, σε συνδυασμό με ποσοτικοποίηση και ποιοτική ανάλυση των δεδομένων, είτε πρόκειται για μία σειρά παρεμβάσεων, οι οποίες θα βασίζονται στα ευρήματα, όπως για παράδειγμα η διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων για υπαλλήλους, φοιτήτριες ή μέλη ΔΕΠ, απαιτούνται κονδύλια. Μία άλλη παρέμβαση, θα ήταν η αλλαγή όλων των εγγράφων στο πανεπιστήμιο, ώστε να μην αναπαράγεται η έμφυλη διάκριση μέσα από την αποκλειστική χρήση του αρσενικού γένους. Εκτός των παρεμβάσεων, ένα τρίτο στάδιο, είναι η αξιολόγηση των δράσεων, όπως αυτές διαμορφώνονται γύρω από τους 5 βασικούς πυλώνες, που ορίζει η νομοθεσία. Είναι πολλά αυτά, που πρέπει να γίνουν και για όλα, χρειάζεται η οικονομική στήριξη από το υπουργείο Παιδείας. Επιπροσθέτως, οι ΕΙΦ όλων των Πανεπιστημίων κατέθεσαν στο πλαίσιο της Συνόδου των Πρυτάνεων (12-15 Δεκεμβρίου 2023) το αίτημα να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ οι δράσεις υλοποίησης των Σχεδίων Δράσης για την Ισότητα των Φύλων», θα πει η ίδια, προσθέτοντας: «Ειδικά εμείς, ως Πάντειο Πανεπιστήμιο, αναλάβαμε την πρωτοβουλία και συντάξαμε έναν Οδηγό Αντιμετώπισης της Έμφυλης Βίας και της Σεξουαλικής Παρενόχλησης, ο οποίος είναι ανηρτημένος στην κεντρική μας ιστοσελίδα και μπορεί να αξιοποιηθεί από όποια γυναίκα είναι θύμα ενός τέτοιου περιστατικού. Να τονιστεί πως το πανεπιστήμιο, αν και αποτελεί έναν εργασιακό χώρο με σχέσεις εξουσίας, δεν παύει να αποτελεί ένα περιβάλλον, όπου καλλιεργείται η κριτική σκέψη και η ελευθερία του λόγου, δηλαδή αξίες, που συνδέονται με τον πανεπιστημιακό θεσμό. Επομένως, ακόμη και πιλοτικά μπορούν να εφαρμοστούν αυτές οι πολιτικές ισότητας των φύλων στην ευρύτερη κοινωνία. Προσωπικά, όχι μόνο στηρίζω τα Σχέδια Δράσης Ισότητας των Φύλων, αλλά θεωρώ και καθήκον μου να το κάνω, ούσα μία από τις ελάχιστες γυναίκες πρυτάνεις στην Ελλάδα – είμαστε μόλις τέσσερις γυναίκες Πρυτάνεις σε σύνολο 24!».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
