ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Απελευθέρωση ή υποδούλωση; «Δεν αντιγράφουν την πραγματικότητα, την κατασκευάζουν εκ νέου»
ΤΗΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΒΑΛΛΗΝΔΡΑ*
O Αγγλος συγγραφέας Αλντους Χάξλεϋ, το 1932, στο επιστημονικής φαντασίας μυθιστόρημά του «Θαυμαστός, καινούργιος κόσμος», προειδοποιεί για ένα μελλοντικό παγκόσμιο κράτος, όπου όλα θα πραγματοποιούνται μέσα από την τεχνολογία και την επιστήμη.
Εναν αιώνα μετά, η ενασχόληση και η προσαρμογή του ανθρώπου στον ψηφιακό -εικονικό κόσμο είναι πια γεγονός. Ζούμε πλέον σε μια εποχή στην οποία τα πάντα διαρκώς αλλάζουν γύρω μας με καταπληκτική ταχύτητα. Η συντελούμενη επανάσταση στο χώρο της τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας διαμορφώνει ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. Ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να αναγνωρίσει και να ακολουθήσει τους μεταβαλλόμενους παράγοντες που προσδιορίζουν την καθημερινότητά του. Καλείται να προσαρμοστεί στη νέα ψηφιακή κοινωνία, στην οποία ο ηλεκτρονικός υπολογιστής αποτελεί το «παράθυρο» στον κόσμο, προσφέροντας την δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών χωρίς γεωγραφικά σύνορα και περιορισμούς.
Η παγκόσμια ψηφιακή κοινότητα, που αποτελείται από όλους όσοι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, μπορεί να διευκολύνει αφάνταστα πολλές πτυχές της ζωής μας. Ηδη έχει εισχωρήσει στο σύστημα εκπαίδευσης, στα μοντέλα επιχειρηματικότητας, στην ιατρική, στην πολιτική, στην οικονομία και στην ψυχαγωγία.
Ολα αυτά καλλιεργούν μια αίσθηση εξέλιξης, ευκαιριών και προόδου που σε αρκετές περιπτώσεις είναι αδιαμφισβήτητη. Ταυτόχρονα όμως, όσο περισσότερο η καθημερινότητα του ανθρώπου καταλαμβάνεται από τον ψηφιακό κόσμο, τόσο ο ίδιος αποξενώνεται από το κοινωνικό και ανθρώπινο πρόσωπό του.
Και αυτές τις επώδυνες επιπτώσεις της ψηφιακής θέασης της πραγματικότητας καταγγέλλει και καταδικάζει η ανθρωποκεντρική κριτική σκέψη. Υποστηρίζει, δηλαδή, ότι η ολοκληρωτική κυριαρχία της ψηφιακής τεχνολογίας στις κοινωνίες σηματοδοτεί, κατά κάποιον τρόπο, την εκμηχάνιση της αντίληψης, αφού οι ψηφιακά παραγόμενες εικόνες αλλοιώνουν την αισθητηριακή αντίληψη και αμφισβητούν τον πραγματικό κόσμο. Οι προσομοιώσεις του ψηφιακού κόσμου δεν αντιγράφουν την πραγματικότητα, αλλά την κατασκευάζουν εκ νέου – βάσει προγραμμάτων και μαθηματικών μοντέλων- εξαφανίζοντας την άμεση και αυθεντική εμπειρία μέσα στις εικονικές αναπαραστάσεις της. Η επιβολή του τεχνολογικού ορθολογισμού στην ψηφιακή κοινωνία είναι τέτοια, που η επιστήμη της ψυχολογίας έρχεται να μιλήσει για εθισμό και εξάρτηση, υπνωτική συμπεριφορά, αποξένωση έως και αυτοκτονικό ιδεασμό, που σε πολλές περιπτώσεις γίνεται πράξη.
Κλείνοντας την ευσύνοπτη αυτή παρουσίαση, θέλω να τονίσω ότι κανείς δεν μπορεί να τοποθετηθεί με απόλυτο τρόπο για το αν ο νέος ψηφιακός κόσμος είναι καλύτερος ή χειρότερος από αυτόν που φεύγει. Σίγουρα είναι διαφορετικός και πολλά υποσχόμενος, χωρίς να συνιστά μια ψηφιακή αναπαράσταση της Πλατωνικής αλληγορίας του σπηλαίου.
*Η Αντιγόνη Βαλληνδρά είναι γενικός ιατρός, διευθύντρια ΕΣΥ ΚΥ Αγίας Παρασκευής.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
