Ιωάννα Καράνταλη: «Η γραφή έγινε για μένα μια μορφή θεραπείας»

Η Πατρινή Ιωάννα Καράνταλη ξεναγεί την «Π» στον κόσμο του βιβλίου της και στο συγγραφικό της εργαστήρι.

καράνταλη

Με το βιβλίο της «Είμαι ό,τι θυμάμαι» (εκδ. Ανεμολόγιο) έκανε την πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία. Θέλησε με την ιστορία της να μοιραστεί «κομμάτια της ψυχής» της, πλάθοντας ήρωες αυθεντικούς, και δη γυναίκες που έχουν πολλά να μοιραστούν με το αναγνωστικό κοινό. Η Πατρινή Ιωάννα Καράνταλη ξεναγεί την «Π» στον κόσμο του βιβλίου της και στο συγγραφικό της εργαστήρι.

-Πότε νιώσατε το πρώτο σκίρτημα για το γράψιμο και πώς το εκφράσατε;
Το πρώτο σκίρτημα ήταν κάτι αυθόρμητο! Το ένιωσα κάποια στιγμή της εφηβείας μου, όταν ανακάλυψα ότι είχα την ανάγκη να εκφράσω τις σκέψεις μου, τα συναισθήματά μου με λέξεις. Tο γράψιμο συχνά έχει τη γοητεία μιας προσωπικής ανακάλυψης, μια «ευλογία» της δημιουργικότητας που δεν ξέρεις ακριβώς πού θα σε οδηγήσει.

-Κρατάμε στα χέρια μας το πρώτο σας βιβλίο. Από ποια εσωτερική σας ανάγκη προέκυψε;
Το πρώτο μου βιβλίο γεννήθηκε από μια βαθιά ανάγκη να εκφράσω σκέψεις και συναισθήματα που με συντρόφευαν για χρόνια. Ηταν ένας τρόπος να μοιραστώ κομμάτια της ψυχής μου, ώστε να αγγίξω τις ψυχές των ανθρώπων και να αφήσω ένα μικρό αποτύπωμα και ένα ίχνος αυθεντικότητας. Ηθελα να πλάσω έναν κόσμο όπου οι ιστορίες να μιλούν για όσα δύσκολα λέγονται, αλλά εύκολα νιώθονται, δημιουργώντας μια γέφυρα επικοινωνίας με τον αναγνώστη.

-.Πάμε λοιπόν στους χαρακτήρες του μυθιστορήματός σας. Αρχής γενομένης από την Τζόυς, την κεντρική ηρωίδα. Από ποια υλικά την πλάσατε και σε τι ποσοστό είναι βιωματικά;
Η Τζόυς πλάστηκε από μνήμες, σιωπές, ανείπωτα συναισθήματα και φαντασία. Είναι πλασμένη από τις αντιφάσεις της ζωής: τη δύναμη και την ευθραυστότητα, την ελπίδα και την απώλεια. Είναι ένα μωσαϊκό από ανθρώπους που έχω γνωρίσει, στιγμές που έχω φανταστεί, και κομμάτια του χαρακτήρα μου. Αν και τα υλικά που πλάστηκε δεν είναι απόλυτα βιωματικά, μέσα της καθρεφτίζονται οι φόβοι, τα όνειρα και οι αναζητήσεις που με έχουν σημαδέψει. Μια φωνή μέσα από τους ήρωες που εμπνεύστηκα και των ιστοριών που έπλασα.

-Τζόυς και Μαντώ, η κολλητή της, είναι γυναίκες δυνατές, που παλεύουν για τον έρωτα, μπορεί να γίνουν κομμάτια, να λυγίσουν για λίγο, αλλά δεν συνθλίβονται. Οι περιπέτειές τους λειτουργούν ως μοχλός ενθάρρυνσης, ενδυνάμωσης, ίσως, για τις γυναίκες. Τι θελήσατε να τους πείτε μέσα από το βιβλίο σας;
Μέσα από την Τζόυς και τη Μαντώ ήθελα να εκφράσω πως η δύναμη μιας γυναίκας δεν βρίσκεται στην απουσία φόβων ή πληγών, αλλά στη θέλησή της να σηκωθεί ξανά, να διεκδικήσει, να αγαπήσει, να ζήσει. Οι περιπέτειές τους είναι ένας ψίθυρος ελπίδας: πως ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν να καταρρέουν, το φως μέσα μας δεν σβήνει ποτέ.
Η φιλία της Τζόυς και της Μαντώς είναι μια σχέση βαθιάς πίστης, όπου η καθεμία γίνεται ο καθρέφτης και το στήριγμα της άλλης. Μέσα από τις δοκιμασίες τους, ήθελα να αναδείξω τη σημασία μιας αληθινής φιλίας που, όπως και η αγάπη, μπορεί να γιατρέψει τις ρωγμές της ψυχής.

-Πάτρα, ο τόπος όπου τοποθετείτε την ιστορία σας. Με την ηρωίδα σας, ενόσω ξεφυλλίζει το παρελθόν της, να αναφέρεται στον πόλεμο του ’40 και στον βομβαρδισμό της πόλης. Πείτε μας γι’ αυτό τον «σταθμό» στο βιβλίο σας.
Η Πάτρα, στον πόλεμο του ’40, έγινε σκηνικό θανάτου, φόβου, αλλά και ανείπωτης αντοχής. Ο βομβαρδισμός της πόλης δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός· είναι ένα τραύμα της συλλογικής μνήμης, που κουβαλάμε όλοι μέσα μας.
Μέσα από την ηρωίδα μου, που ξεφυλλίζει το παρελθόν της, ήθελα να αναδείξω τις φωνές εκείνης της εποχής – ανθρώπους που πάλεψαν, που έχασαν και που στάθηκαν όρθιοι.
Εχοντας μεγαλώσει με τις διηγήσεις του πατέρα μου, που έζησε τον πόλεμο, και μέσα από τις αφηγήσεις του άγγιξα τις πληγές, τους φόβους, αλλά και τη δύναμη εκείνης της γενιάς. Ετσι ένιωσα την ανάγκη να αποτυπώσω αυτές τις μνήμες ως μια πράξη τιμής, αλλά και υπενθύμισης: πως μέσα στις στάχτες γεννιέται η δύναμη να προχωρήσουμε.
Ηθελα να τιμήσω αυτούς τους ανθρώπους και να περάσω το μήνυμα το πώς οι μνήμες του παρελθόντος καθορίζουν το παρόν μας, διαμορφώνουν τον χαρακτήρα μας και μας συνδέουν με τη ρίζα μας.

-Δίπλα στην Πάτρα, ιδιαίτερη θέση κρατά και η Ικαρία. Κοινό τους χαρακτηριστικό, το νερό που τις αγκαλιάζει. Τι σημαίνει για εσάς η θάλασσα;
Η θάλασσα είναι για μένα σύμβολο ζωής και αναγέννησης. Στην Πάτρα και την Ικαρία, το νερό γίνεται αγκαλιά, μνήμη και φυγή. Είναι ο καθρέφτης των συναισθημάτων μου: άλλοτε γαλήνιο, άλλοτε φουρτουνιασμένο. Μέσα της βρίσκω παρηγοριά, έμπνευση και την αίσθηση ότι, όπως τα κύματά της, όλα είναι σε διαρκή κίνηση, πάντα έτοιμα να ξεκινήσουν ξανά.

-Μιας και είναι η πρώτη σας συγγραφική απόπειρα, πώς θα περιγράφατε τη διαδικασία της γραφής; Πού ζοριστήκατε, ίσως, και τι χαρήκατε;
Η διαδικασία της γραφής ήταν για μένα μια συναισθηματική περιπέτεια, μια αναζήτηση που με οδήγησε στα πιο σκοτεινά και τα πιο φωτεινά σημεία της ψυχής μου. Ζορίστηκα όταν οι λέξεις αρνούνταν να βγουν, όταν ο φόβος της ατέλειας με κρατούσε εγκλωβισμένη. Αλλά όταν τελικά οι σκέψεις και τα συναισθήματα άρχισαν να ρέουν, ένιωσα μια απελευθέρωση που δεν μπορώ να περιγράψω. Χάρηκα κάθε στιγμή που οι χαρακτήρες μου απέκτησαν φωνή, κάθε στιγμή που η ιστορία τους έπαιρνε μορφή. Η γραφή έγινε για μένα μια μορφή θεραπείας, μια συνάντηση με τα πιο κρυφά κομμάτια του εαυτού μου που είχα φοβηθεί να κοιτάξω.