Νέος αναπτυξιακός χάρτης: Πόσο έχουν ωφεληθεί οι περιφέρειες; Τι «έδειξε» έρευνα
Το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, σε συνεργασία με τη Data Consultants, εκπόνησε μελέτη για την αναπτυξιακή εικόνα των ελληνικών περιφερειών.
Η Ελλάδα προσπαθεί να θεραπεύσει τις πληγές των αλλεπάλληλων κρίσεων και να διαμορφώσει έναν νέο αναπτυξιακό χάρτη. Πόσο όμως έχουν ωφεληθεί οι περιφέρειες; Το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, σε συνεργασία με τη Data Consultants, εκπόνησε μελέτη για την αναπτυξιακή εικόνα των ελληνικών περιφερειών.
Των Δ. Ασπρου, CEO Data Consultants B. Κασιώλα, συμβούλου Περιφερειακής Ανάπτυξης Data Consultants, Θ. Τσώκου, συμβούλου Κοινωνικής Συνοχής Data Consultants
Ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 3% την τελευταία εξαετία. Σε περιφερειακό επίπεδο, η Στερεά Ελλάδα και το Βόρειο Αιγαίο σημείωσαν μείωση άνω του 9%. Αύξηση πληθυσμού σημειώθηκε μόνο στην Περιφέρεια Αττικής. Οι κρίσεις της προηγούμενης δεκαετίας δεν άφησαν ανεπηρέαστη καμία περιφέρεια της χώρας, οδηγώντας σε σημαντική μείωση του ΑΕΠ τους. Μεταξύ 2019 και 2023, ωστόσο, το ΑΕΠ αυξήθηκε σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Μεγαλύτερη αύξηση επήλθε στη Στερεά Ελλάδα, η οποία ξεπέρασε το 25%. Παρά την αυξητική αυτή τάση, το ΑΕΠ των περισσότερων περιφερειών εξακολουθεί να υπολείπεται εκείνου πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσης. Στη Δυτική Ελλάδα το ΑΕΠ ανήλθε σε 9,7 δις ευρώ το 2023, αυξημένο κατά 21% σχεδόν σε σχέση με το 2019.
Η εικόνα των περιφερειών ως προς την εξαγωγική τους δραστηριότητα είναι μικτή και επιβεβαιώνει την ύπαρξη διαπεριφερειακών ανισοτήτων. Μεταξύ 2019 και 2023 οι εξαγωγές αυξήθηκαν, έστω και οριακά, σε 12 ελληνικές περιφέρειες. Οι εξαγωγές στην περίπτωση του Βορείου Αιγαίου σημείωσαν πτώση που ξεπέρασε το 17%. Στη Δυτική Ελλάδα οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 15,8%. Η ανεργία επηρέασε σημαντικά τις περιφερειακές οικονομίες κατά την πολυετή οικονομική κρίση. Από το 2019 παρατηρείται σταθερή μείωσή της σε περιφερειακό επίπεδο, η οποία στην περίπτωση της Δυτικής Ελλάδας άγγιξε το 14%. Παρά τη θετική συνολική εικόνα, η ανεργία παραμένει υψηλή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η περιφέρεια Ιονίων Νήσων καλείται να αντιμετωπίσει τριπλάσια σχεδόν επίπεδα ανεργίας σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο.
Εικόνα 1. Κατάταξη περιφερειών με βάση το ΑΕΠ του 2023 και σύγκριση ΑΕΠ περιφερειών μεταξύ 2019 και 2023 (Σε τρέχουσες τιμές. Σε εκατ. ευρώ. Πηγή: Eurostat). Εικόνα 2. Κατάταξη περιφερειών με βάση την ανεργία του 2024 και σύγκριση περιφερειών μεταξύ 2019 και 2024 (Ποσοστό ανεργίας μεταξύ 15-74 ετών. Πηγή: Eurostat).
Αν και απομένουν 2 χρόνια για την τυπική ολοκλήρωση της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027, οι ευρωπαϊκές και οι ελληνικές περιφέρειες εμφανίζουν χαμηλό ρυθμό απορρόφησης ευρωπαϊκών κεφαλαίων. Τον Μάιο του 2025, πρώτη σε απορροφητικότητα ήταν η Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία εμφάνιζε τριπλάσιο ρυθμό απορρόφησης σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο. Ο ρυθμός απορρόφησης στη Δυτική Ελλάδα ανήλθε σε 15,6%, πάνω από τον εθνικό μέσο. Οι ελληνικές περιφέρειες υστερούν σημαντικά έναντι άλλων ευρωπαϊκών περιφερειών ως προς την ανταγωνιστικότητα.
Σύμφωνα με τον Δείκτη Περιφερειακής Ανάπτυξης που εκδίδει η Eurostat, οι περιφέρειες της Ελλάδας κατατάσσονταν το 2022 στο τέλος της λίστας των 234 περιφερειών που αξιολογούνται. Χαμηλά κατατάσσεται ακόμη και η Αττική, επιτυγχάνοντας μόλις την 134η θέση. Η Δυτική Ελλάδα κατατάχθηκε στην 220η θέση, πάνω από το Ν. Αιγαίο, την Αν. Μακεδονία και Θράκη, καθώς και τη Στερεά Ελλάδα.
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ
Μέσα στο ιδιαίτερα ρευστό παγκόσμιο τοπίο, οι ελληνικές περιφέρειες μπορούν να ωφεληθούν πληθώρας χρηματοδοτικών εργαλείων, αλλά και από τη μεγέθυνση του τουρισμού. Ταυτόχρονα, η ψηφιοποίηση του κράτους και των επιχειρήσεων, αλλά και η υιοθέτηση πράσινων πρακτικών, αποτελούν ευκαιρίες για προσέλκυση επενδύσεων και αύξηση εισοδημάτων. Από την άλλη, η οικονομία σε παγκόσμιο, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο επηρεάζεται σημαντικά από τις ρευστές γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την κοινωνική συνοχή και την οικονομία, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να ληφθεί για την αντιμετώπιση των ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών ανισοτήτων.
Οι ανισότητες δεν συνιστούν ελληνικό χαρακτηριστικό, αλλά ευρωπαϊκό, και θα πρέπει η αντιμετώπισή τους να διαπεράσει όλα τα επίπεδα άσκησης πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στα κράτη – μέλη. Το αναπτυξιακό στοίχημα των περιφερειών παραμένει ανοιχτό και η επιτυχία του θα καθορίσει όχι μόνο την οικονομική πορεία της χώρας, αλλά και την κοινωνική της συνοχή. Η ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο θα ενισχυθεί:
@ Θεσπίζοντας πολιτικές για την αύξηση της παραγωγικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων.
@ Επενδύοντας στην πράσινη μετάβαση και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.
@ Ολοκληρώνοντας την κατασκευή αναγκαίων βασικών υποδομών.
@ Εφαρμόζοντας τις αρχές και τα εργαλεία της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
@ Παρέχοντας κίνητρα για την αύξηση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων.
@ Υλοποιώντας τολμηρές παρεμβάσεις για την ανάσχεση του δημογραφικού προβλήματος.
@ Επενδύοντας στην παραγωγή και ανάλυση δεδομένων σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να υιοθετούνται και να αξιολογούνται αποδοτικά οι εφαρμοζόμενες πολιτικές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πάτρα: «Ραλίστας» οδηγός σε κόντρες, προσέκρουσε σε ΙΧ
Φθινοπωρινός ο καιρός σήμερα 12/5 με βροχές και καταιγίδες, η πρόγνωση
Αχαΐα: Στο πόδι η Αστυνομία για «αυτόχειρα» και η παρεξήγηση
Σεισμός «ξύπνησε» την Κρήτη, που εντοπίζεται το επίκεντρο
Παράταση για τον Κοινωνικό Τουρισμό: Επιπλέον ευκαιρία για δωρεάν διακοπές
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
