Γεννήθηκα 25η Μαρτίου

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΚΕΛΛΙΟΝΑ *

Η χώρα έχει μπει στο μήνα που θεωρητικά θα κλιμάκωνε τους εορτασμούς για την επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση και την Παλιγγενεσία.  Δυστυχώς (ή ευτυχώς;), η πανδημία και η έξαρση του τρίτου κύματος της δεν επιτρέπουν εντυπωσιακούς μαζικούς εορτασμούς.

Ίσως αυτή η «ατυχία» θα μπορούσε να είναι η αφορμή για ένα διαφορετικό, βαθύτερο και ουσιαστικότερο εορτασμό της διακοσιετηρίδας της προσπάθειας του Έθνους να βρει τα πατήματα του στην παγκόσμια πραγματικότητα. Ενός εορτασμού που θα αναδείξει τα λιγότερο αναδειγμένα χαρακτηριστικά του Έθνους και κυρίως να ξύσει θεραπευτικά τις πληγές του Εθνους και του Λαού.

Αναμφίβολα, λόγω της μοίρας που «έριξε» το λαό μας σε μια πολύ καθοριστική γωνία της γης, η διακοσάχρονη σύγχρονη ιστορία μας είναι γεμάτη από μεγάλες στιγμές. Πόλεμοι, κινήματα, επαναστάσεις, πάθος, αίμα και δάκρυα έχουν χτίσει τη σύγχρονη Ελλάδα. Κι αντί όλα αυτά να μας γεμίζουν περηφάνια, συγκίνηση και να είναι έμπνευση για τη μελλοντική μας διαδρομή, συχνά είναι αντικείμενο έριδας, τριβής, διχόνοιας και συγκρούσεων.

Ζώντας τα τελευταία χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν μπορώ παρά να ζηλέψω το διάχυτο και μη-ενοχικό πατριωτισμό των Βρετανών,  την συνολική τους αναφορά σε πρόσωπα, γεγονότα και θεσμούς. Οποίος έχει βρεθεί κάποια Remembrance Sunday σε βρετανική πόλη, δεν μπορεί να μην ένιωσε την καθολικότητα του σεβασμού που διακατέχει το λαό που συμμετέχει στην εκδήλωση, με την παπαρούνα στο πέτο και την εικονική βρετανική σημαία να κυματίζει παντού.

Τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να νιώσουμε συνολικά ως λαός το ίδιο στην 25η Μαρτίου ή στην 28η Οκτωβρίου;

Έχοντας προβληματιστεί καιρό για το ζήτημα αυτό, ένα από τα καθοριστικά στοιχεία που μας στερούν τη δυνατότητα να αισθανθούμε καθολική ανάταση και συγκίνηση στις εθνικές επετείους (πέρα από την πολιτική τους χρήση σε δύσκολες εποχές) είναι η απόσταση που ο κάθε ένας από μας νιώθει από αυτές. Στους εορτασμούς των επετείων κυριαρχούν οι αναφορές στους 10-15 «προβεβλημένους» ήρωες και πρωταγωνιστές της Επανάστασης και όχι οι αναφορές στον απλό πατριώτη που πολέμησε στο πλευρό τους. Ακόμα και στο επίπεδο χωριών και κωμοπόλεων, αναζητείται ο «ήρωας» που μπήκε στο εθνικό «πάνθεον» και όχι ο απλός μαχητής που έδωσε τη ζωή του για την πατρίδα.

Θα ήταν λοιπόν ενδιαφέρουσα μια προσπάθεια να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την επανάσταση εστιάζοντας όχι στον Καραϊσκάκη, τον Κολοκοτρώνη, τον Κανάρη και την Μπουμπουλίνα, αλλά στον κάθε Κώτσο, Λάμπρο, Μίχο, Τάσο, Μαρία, Ελένη που πολέμησαν δίπλα τους και έδωσαν τη ζωή τους για τον Αγώνα. Να αναζητήσουμε τις ρίζες μας στην επανάσταση, τον προπάππου και την προγιαγιά μας, να κάνουμε την υπόθεση της γιορτής προσωπική υπόθεση του καθένα. Να ψάξουν οι ιστορικοί και οι δάσκαλοι τα αρχεία και στα ηρώα των χωριών και των πόλεων, δίπλα στον ανδριάντα του Κολοκοτρώνη να γράψουμε σε μια πλάκα τα ονόματα των απλών ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους σε κάθε μάχη, σε κάθε σύγκρουση, σε κάθε αγώνα για την πατρίδα.  Να γίνει αυτό ένα πρότζεκτ στα σχολεία, να αναζητήσουν οι  μαθητές στην οικογένεια τους τούς δικούς τους ήρωες της Επανάστασης αλλά και των επόμενων μεγάλων στιγμών του Εθνους.

Ίσως τότε, αυτή η εικόνα της φωτογραφίας να είναι λιγότερο μαζική και περισσότερο αυτό που θα έπρεπε να είναι: η εικόνα ενός θλιβερού περιθωρίου της ελληνικής κοινωνίας. Οταν ο καθένας από τους συμμετέχοντες σε αυτή την ανατριχιαστική εκδήλωση θα ξέρει ότι ο παππούς του, ο προπάππους του και μια σειρά προγόνων του, έδωσαν το παρόν για να μπορούμε όλοι σήμερα να στεκόμαστε ως Έλληνες, να μιλάμε τη γλώσσα μας και να διαφεντεύουμε τον τόπο μας.

Παράλληλα, βέβαια, με όλα αυτά, πρέπει το σύνολο του πολιτικού κόσμου να κάνει την υπέρβαση απέναντι στο παρελθόν. Να παραδεχθεί τις λάθος επιλογές και τις συμπεριφορές και πρακτικές εκείνες που «ενοχοποίησαν» την έννοια της πατρίδας, την αγάπη προς τη Σημαία, την απότιση τιμής στους νεκρούς και τους ήρωες.

Η απάντηση στην απωθητική αυτή φωτογραφία θα ήταν μια φωτογραφία των 300 Βουλευτών, με τους αρχηγούς των κομμάτων να πλαισιώνουν την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πίσω από ένα πανό που θα «φωνάζει»:

«ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ 25η ΜΑΡΤΙΟΥ».

* Ο Γιώργος Σακελλίων είναι ιατρός, αναισθησιολόγος σε Νοσοκομείο της Βρετανίας.