Η ζωή ενός Κερκυραίου, η μάχη του Βατερλώ, και η ρυμοτομία της Πάτρας
Του Ντίνου Λασκαράτου
«Βομβίδα! Καλυφθείτε!» Ακούστηκε κοφτή η διαταγή του γάλλου αποσπασματάρχη, και αμέσως καμιά τριανταριά γάλλοι στρατιώτες έπεσαν στό έδαφος. Τήν ίδια στιγμή μιά σιδερένια στρογγυλή βομβίδα από τόν ρωσοτουρκικό στόλο πού πολιορκούσε την Κέρκυρα στά 1799, έπεσε σχεδόν δίπλα στούς γάλλους, με το φυτίλι να καίει. Δίπλα στους γάλλους περνούσε και ένα παλλικάρι, κερκυραίος, και η βομβίδα ήλθε ψηλοκρεμαστή στά πόδια του.
Το παλληκάρι αστραπιαία έπιασε τη βομβίδα και τράβηξε το φυτίλι τσουρουφλίζοντας τα χέρια του. Ο γάλλος
αποσπασματάρχης δέν πίστευε στά μάτια του.
Ο Γάλλος αξιωματικός ήξερε κάτι ιταλικά και ρώτησε το παλλικάρι πώς το λένε.
– Σταμάτη Βούλγαρη, απάντησε ο νεαρός κερκυραίος.
– Να παρουσιασθείς αύριο το πρωί στο γραφείο του στρατηγού
Σαμπό. Ησουν απίστευτος. Μας έσωσες τη ζωή!
Ετσι, με αυτό το γεγονός, ξεκίνησε η σχέση του Σταμάτη Βούλγαρη, με τον γαλλικό στρατό. Ο Σταμάτης γεννήθηκε στο Ποτάμι Λευκίμης στην Κέρκυρα το 1774, δυο χρόνια μεγαλύτερος από τον Ιωάννη Καποδίστρια, και πήγε σχολείο (στό ίδιο με τόν Καποδίστρια) στο Μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης.
Ο Σταμάτης, όπως πήγε την άλλη μέρα στο γραφείο του στρατηγού πού τον δέχθηκε αμέσως. Ο στρατηγός Σαμπό προσέφερε θέση στον Σταμάτη στον γαλλικό στρατό και σπουδές με υποτροφία στη Γαλλία. Ο Σταμάτης δέχθηκε, και ακολούθησε τους γάλλους όταν έφυγαν από την Κέρκυρα, όπου στην Γαλλία σπούδασε μηχανικός, παράλληλα με μαθήματα ζωγραφικής δίπλα στόν μεγάλο Νταβίντ.
Μετά τις σπουδές του ο Σταμάτης συνέχισε την καριέρα του ως αξιωματικός του γαλλικού στρατού, όπου είχε και τρομακτική εμπειρία στην ιστορική μάχη του Βατερλώ το καλοκαίρι του 1815.
Τον Οκτώβριο του 1827 ο Καποδίστριας ήταν στο Παρίσι γιά να ζητήσει βοήθεια από τους γάλλους στην οργάνωση του νέου
ελληνικού κράτους. Οι Γάλλοι στο πλαίσιο της βοήθειας πρότειναν και τέσσερις αξιωματικούς, ως συμβούλους. Ο ένας ήταν ο Σταμάτης Βούλγαρης. Και οι τέσσερις θα ανήκαν αρχικά στο επιτελείο του στρατηγού Μαιζόν.
Οι δύο Κερκυραίοι και παλιοί συμμαθητές συναντήθηκαν στην Ανκόνα της Ιταλίας όπου μπάρκαραν στο εγγλέζικο πολεμικό «Warspite»* και έφθασαν στο Ναύπλιο στις 7 Ιανουαρίου 1828.
Ο Καποδίστριας εκτίμησε το ταλέντο του συμπατριώτη του, και εγγράφως στίς 29 Οκτωβρίου 1828, του ζήτησε να εκπονήσει την «ανίδρυσιν» της πόλεως των Πατρών με πολεοδομικό σχέδιο. Πράγματι ο Βούλγαρης έφθασε στην Πάτρα την 5η Δεκεμβρίου 1828, και ρίχτηκε με τα μούτρα στη δουλειά. Eίναι χαρακτηριστική η ταχύτητα με την οποία ενήργησε ο Καποδίστριας, αν λάβει κανείς υπ’ όψη οτι οι Τούρκοι παρέδωσαν το φρούριο της Πάτρας στις 7 Οκτωβρίου 1828, και το φρούριο του Ρίου στις 30 Οκτωβρίου 1828. Οταν δηλαδή ο Κυβερνήτης ανέθετε στον Βούλγαρη να αναλάβει τον σχεδιασμό της νέας Πάτρας, οι Τούρκοι ακόμη δεν είχαν παραδοθεί!
Προφανώς ο Καποδίστριας ήθελε να προλάβει τόν πόλεμο μικροσυμφερόντων πού θα ξεσπούσε μετά την αναχώρηση τών Τούρκων (!).
Ο κερκυραίος πολεοδόμος μας, δουλεύοντας νυχθημερόν οραματίστηκε μιά Πάτρα βασικά παραλιακή, περιοχή σχεδόν έρημη τότε, σε ένα μεγάλο παραλληλόγραμμο με δεκαεπτά δρόμους από την παραλία πρός τα επάνω, πού διασταυρώνονταν σε ορθή γωνία με οκτώ οριζόντιους και πέντε πλατείες στην παραλιακή ζώνη. Δυστυχώς, παρά τήν κεραυνοβόλα δράση του Καποδίστρια τά διάφορα μικροσυμφέροντα εμπόδισαν την πλήρη υλοποίηση του σχεδίου, και έτσι από τίς πέντε πλατείες έγιναν μόνον δύο, οι σημερινές Γεωργίου και Ολγας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Βούλγαρης ζήτησε το ποσό της αμοιβής του να διατεθεί για τη δενδροφύτευση της νέας πόλης, και όταν το έμαθε ο Καποδίστριας, προσέφερε άλλα τόσα χρήματα, από την προσωπική του περιουσία, για τον ίδιο σκοπό.
Ο Βούλγαρης σύστησε εγγράφως προς την πατρινή δημογεροντία να προσέχουν κατά την θεμελίωση των κατοικιών για την τυχόν ανεύρεση αρχαίων, και τη σημασία τους.
Το 1830 ο Βούλγαρης επέστρεψε στη δεύτερή του πατρίδα,
για να γυρίσει το 1838 απόστρατος πια, στο αγαπημένο του χωριό το Ποτάμι, στη Λευκίμη της Κέρκυρας, και να πεθάνει εκεί το 1842, παρασημοφορημένος.
Ετσι η Θεία Πρόνοια εφείσθη της ζωής του ηρωικού Κερκυραίου Σταμάτη Βούλγαρη μέσα από τη φωτιά και το σίδερο των μαχών, για να απολαμβάνουν σήμερα οι Πατρινοί την ονομαστή σε όλη την Ελλάδα πατρινή ρυμοτομία.
*Το πλοίο Warspite, ήταν (τότε), το τέταρτο αγγλικό πολεμικό πλοίο με αυτό το όνομα. Το πρώτο ήταν ναυπήγησης του 1596. Η μετάφραση του ονόματος παίζει ανάλογα με την ερμηνεία του δεύτερου συνθετικού spite,(η παλαιότερα spight), από «Πολεμικό πείσμα», μέχρι «Πολεμικός πράσινος τρυποκάρυδος». Παρακαλώ μη γελάτε. Ο green woodpecker ήταν η μασκότ του πλοίου. Εχουν χιούμορ οι Αγγλοι.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
