Ο Πολιτισμός που πλήττεται και ο πολιτισμός που πλήττει

Την εποχή του κορονοιού, οι καλλιτέχνες, οι επαγγελματίες του κλάδου, τα θέατρα, οι κινηματογραφικές αίθουσες, οι γκαλερί, τα μουσεία, οι πολυχώροι πολιτισμού, η καλλιτεχνική παραγωγή, δηλαδή ο τομέας του πολιτισμού στο σύνολό του, ευρισκόμενος σε διαρκή αναστολή φαίνεται, αν και όχι μόνος, να είναι ιδιαίτερα πληττόμενος. Αν συνεκτιμήσει κανείς την μη είσπραξη πνευματικών δικαιωμάτων, τις αρρύθμιστες εργασιακές σχέσεις (απουσία συλλογικών συμβάσεων, μεγάλος αριθμός ανασφάλιστων…), την υπό περιοριστικούς όρους επιδοματική πολιτική του υπ. Πολιτισμού, μπορεί να καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος, του οποίου βέβαια, σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, οι γυναίκες αποτελούν τον πιο αδύναμο κρίκο.

Αυτό το τελευταίο το βλέπουμε να εκτυλίσσεται και με τις πρόσφατες αποκαλύψεις θυμάτων με όλες τις διαβαθμίσεις έμφυλης βίας και σεξισμού. Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η πολιτιστική δημιουργία δεν συμβαδίζει με την ατομική κουλτούρα και την κοινωνική συμπεριφορά ορισμένων συντελεστών της. Βέβαια είναι αξιοσημείωτο πως πολλά από τα ΜΜΕ που αναδεικνύουν το φαινόμενο, τείνουν να καταστήσουν την σεξουαλική αφήγηση ελκυστική, ενώ στην ηλεκτρονική τους εκδοχή προβάλουν ταυτόχρονα σε πρώτο πλάνο σεξουαλικές διαφημίσεις συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ατομικών συμπεριφορών και ταυτοτήτων. Είμαστε μάρτυρες λοιπόν ενός πολιτισμού που πλήττεται και ενός πιο «θεαματικού» που πλήττει!

Δεχόμενοι πως ένας από τους βασικούς παράγοντες του πολιτισμού μας είναι η γλώσσα και οι συμβολισμοί της, φαίνεται πως η συγκυρία της πανδημίας και ο εγκλεισμός με τον οποίο συνοδεύεται είναι μία καλή ευκαιρία για «εκσυγχρονιστικές» μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις που πλήττουν τη διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως η νέα νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Πολιτισμού η οποία προβλέπει την μετατροπή πέντε βασικών Μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό Αθηνών, Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Αρχαιολογικό Ηρακλείου), σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, παρά την καθολική και τεκμηριωμένη αντίθεση των στελεχών τους και του Συλλόγου Αρχαιολόγων, αποκόπτοντάς τα από την οργανική τους σύνδεση και τη διαλεκτική -ερευνητική τους σχέση με την αρχαιολογική υπηρεσία.

Τα παραδίδει, δηλαδή, έρμαια στη βούληση της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, η οποία θα διορίζει σχετικούς ή ασχέτους, ικανούς ή ανικάνους στα νεοϊδρυόμενα διοικητικά τους συμβούλια. Να όμως που ο άνεμος του πολιτιστικού «εκσυγχρονισμού», που διεγείρει πάντα ως όρος την κοινωνική ευαισθησία, περνάει και από την Ανώτατη Εκπαίδευση, όπου το συζητούμενο στη Βουλή νομοσχέδιο της Υπουργού Παιδείας καθιερώνει τον πρωτοφανή θεσμό για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστημιακά δεδομένα, των «Ομάδων Προστασίας». Δηλαδή Αστυνομικού Σώματος υπαγόμενου στην ΕΛΑΣ, παρά την αρνητική στάση και τις ρεαλιστικές εναλλακτικές προτάσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων και των Συλλογικών Ακαδημαϊκών Οργάνων. Θεσμός με άρωμα Erdogan που, κρινόμενος ως αντισυνταγματικός, προβλέπεται να οδηγήσει σε εσωτερικές αναταραχές, στην ανάπτυξη αδιαφανών μηχανισμών προδικτατορικού τύπου, στην κατάλυση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων.